Sorozabal jaunari urrengo egunean, Zortzikoten Sariketa dula ta, urrezko medulla bot eskegiko yakon eta sari orren billa barriro etorran gure urira. Ogei bot lagun batu giñan. Euren artean, Esturo jauna, Sariketa onen antolatzalle andia, eta beste euskal musikalari famatu bot: Eskudero jauna.
Nik eneban esagututen Pablo Sorozabal, baña bein ikusten duanak, eta butez bere, bein beragaz itz egiten dauanak, ezta ain errez beraz aiztuko. Gitxi dagoz beralako personalidadea daukenak eta uste barik, beragaz nenguala, Jorge Oteiza etorri jatan gogora. ZERUKO ARGIA'rako asi nintzan galderak egiten.
Zer da ZERUKO ARGlA ori? Urte askotan Madrid'en bizi da ta ez ekian gure aldizkariaren barri.
Euskal asterokoa.
Kontxol ¨Sei milla euskaldunak euskeraz irakurten badakie? Au bai dala barri pozgarria.
Zeintzuk desberdintasunak ikusten dozuz euskal erri-musika ta euskal sinfoni-musikan?
Lenen esan bear dot barru-barraraño nazata euskotarra, baña euskal lotsagarri bat naz, euskeraz ondo eztagidolako. Nik egin neike txarto itz prantzezez, edo alemanez edo inglesez, baña eneike txarto egin euskeraz. Augaitik enaz ausartuten euskeraz egiten. Nik, amaika urteararte euskera bakarrik nekianak, gaur enaz euskera egiten ausartuten, nire obligasiñoa izango litzaken lez, baña euskera biotzean darout eta al dodan ana gure izkuntzan irakurten dot.
Eta...
Nire gazte denboran, masika idazten asi nintzanean, leipzig'en Alemani'n, nintzan. Secandino Esnuola januak, Donostia'tik idatzi neustan, bere barruko miña erakutziz. Ordurarte, euskal masika idazleak, gegenak beintzat abade ta prailleak ziran eta euren lanak, itunak, astiro-astiro jo ta abestuak ziran, Auguitik, konzierto bot amaitu orduko, entzuleak asten ziran dedarrez: "Jota, abostu jota!" eta orduan, Esnaola jaunak, biotza mindurik ebala, Larreglatren jota zuzenduten eban...
Aurrera, Sorozabal jauna...
Eztogu ezer egin bear jota orregaz amaitzeko ? Eztogu boste euskal musika alui but sortuko konziertoen amaitzetarako' Zeozar alai, entzuleak saltoketan jarteko modukoa? Au idutzi entsan Esnaola'k.
Eta, zar egin zenduan zuk?
Orren gañean pentsetan asi nintzan, eta lanean asi. Orduan sortu neban nire Lenengo Kalez-Kale. Bialdu neatsan Esnaola'ri, eta onek arin erantzun neustan: "Ederto, Sorozabal, amaitu dogu jota arrayo orregaz! '
Sorozabal'ek irriparrez eta kiñuka begiratuten dausku, esanaz.
Eta ia orain nork amaituten dauan Kalez-Kalekaz. Egia esan, ni enaz jotaren kontrakoa, ezta bez Esnaola. Baña ainboste jota ta jota... Eta orain, nire Kalez-Kaleak iminten dabe konziertoen amaitzetarako.
Eta, ezar gegago idatziko dozu euskal masika dala ta?
Bai. Ir ugarren Kalez Kale, eta boar bad a Laugarrena. . .
Idatzi egizuz bai, Langarrena ta Boskarrena eta gegago be. Bearrezkoak doguz. Baña orain beste galdera but. ¨Zein da zure txistuaren lekua?
Duda barik, dantza-laguntzea. Ortarako jayo zan txistua ta or dauko bere leku egokia.
Luzaro egon giñan Sorozabal' egaz, ain ederra zan beregaz izketan egotea. Apur bat lotsa naz zein ordutan etxera jeun nintzan autortuten baña, tira, Sorozabal jaunak kontalinu euskun egiak esaten: gabeko ardu batetan.
Iru ordu luze orreitan, gai askoren guin egin genduan itz. Esate baterako, umetxuen gañean. Soroza bal jaunak 67 urte dankoz eta illoba politak. Bere ustez, umeentzat dieta onena auxe da: Papillak eta txistu soñua. Papillak, euren gor putzak sendotuteko ta txistu-soñua euren erriaren sustraia irarrite. Berak egunero txistu soñua eskein tzen dautsa illobotxuai.
