Kaxiano, Lizartzako itsua, azkenean diskotan

Aste gutxitan 7.000 ale salduta
Kaxiano, Lizartzako itsua, azkenean diskotan
"Itsasontzi baten" izenez, hainbat jendek aspalditik espero zuen diskoa kaleratu du Kaxianok, Lizartzako itsu famatuak.
Antzuolan jaio zen Kaxiano Ibarguren, bizitzako parterik haundiena Lizartzan egin badu ere. Dinamita tiro batek itsutu zuen gaztetan eta orduan ekin zion soinua ikasteari.
ARGIA.–Aspalditik baziren zurrumurruak diskoa kaleratu behar zenuela eta. Azkenean kalean dago. Nondik zetorkizun asmoa?
KAXIANO.– Diskoaren amets hori orain dela gutxikoa da. Lehenago ez, ez nuen uste inork grabatuko zidanik ere. Ilusioa bai, gehiena neroni abestiak sortzen hasi nintzenean. Zeren disko honetan doazen abesti guztiak, letra, doinua eta arregloak, denak neureak dira. Orain dela hiru bat urte Arraten hasi ziren eraman eta han zuzenean ematen. Noski, Loiolan ere aspaldi egin zuten. Eta grabatu ere hantxe emisorarako. Arratekoa entzunda, jendea konturatu eta hasi da nonbait disko eske. Eta dirudienez, jendea joaten da dendetara Lizartzako itsuaren disko bila eta jakina irratian entzun baina diskorik ez kalean.
A.– Diskoan kantu zaharrak ere ba al dira?
K.–Ez, denak berriak dira. Batzu lehentxeago egindakoak, baina jeneralean berri-berriak. Orain dela hamabi bat urte hasi nintzen pieza batzu sortzen, eta lehenengo-lehenengoak Alonsotegiko koro batentzat izan ziren, «Gure Ametsa» koroarentzat. Hasieran bertsoak erraz egiten nituelako letra batzu eskatu zizkidaten, eta gero ea doinuak sortzen atrebituko nintzen.
A.–Dena dela, kantuak sortzen hasi baino lehenagotik jotzen zenuen musika, ezta?
K.– Bai, bai. Orain dela hogeitamabost urte hasi nintzen musika jotzen. Itsu gelditzearen ezbehar hau gertatu eta handik urtebetera hasi nintzen, hemezortzi bat urterekin. Harez gero, batera eta bestera ibili naiz, lehen soinujole gisa bakarrik ibiltzen banintzen ere.
A.–Bertsotarako erraztasuna ere betidanik izan duzula esaten da.
K.– Erraztasuna behar aina edo nahi aina inork ez du izaten, baina bai, baina txapelketan ibili nintzen garai haietan (1960. eta 1962. inguruan), komarkakoak bi aldiz irabazi ere egin nituen, irabazi edo, eman edo... Gero, ez daukat bertsotan herririk herri ibili ere egiterik.
A.–Batez ere famatua zara ezkontzatan jotzeagatik... plazatan ere jotzen al duzu?
K.– Bai, denetan: plazatan, ezkontzatan... orain udaran plazatan asko, dantzaldia edo berbena. Hori bai, urtean zehar gehiena ezkontzak izaten dira, «Axariak» du izena gure hirukoteak (Karlos sasofoian eta Teodoro baterian) eta asteburuan dena okupatua izaten dugu, eguerdian eta gauean, larunbata eta festan. Gehienetan ostiral gauean ere bai. Plazatan ez da ezkontzatan bezain erraza, plazatan jendeari nola dantza erazi pentsatzea izaten da auzia. Jendeak dantza ez du gehiegirik egiten orain, garai batetan bai baina orain ez. Halere, orain atzera berriro hasi dela iruditzen zait niri, jendea suelto eske gehiago ibiltzen da, gazteek ere sueltoa eta fandangoa eskatzen dute, bastante gainera eta gero beste rock edo hori, ez dakit nik nola dantzatzen duten, ez dut ikusten nola mugitzen diren, eta tangoa dantzatzen badakiten ere ezin dut esan, baina tangoa iruditzen zait niri politago dela dantzarako hor eskuak elkar joaz ibiltzea baino.
A.–Nola izaten da kantuak sortzeko momentua?
K.–Kantuak sortzeko askotan momentu txikiena aski izaten da. Behin zein gaitatik hasi jakinez gero berehalaxe egiten da. Igoal libre nagoenean Orexa aldera paseatzera joaten gara, pakea izaten da kamino hartan (lehen handik biaje asko egina naiz, andrea ere handik ekarri nuen eta), hor nabilela igoal zerbait burura etortzen da. Baina bereziki nire abesti sortzea, parranda egiten ez den garaian noski, goiz lotara joanda goizean bostak aldera esnatzen naiz nahiko lo eginda, eta orduan sortzen zaizkit gehienak. Nik egindako abesti gehienak hala eginda dira. Hitzak eta doinuak batera egiten ditut, eta armonizazioa gero.
A.– Elkarrizketa hau utzi baino lehen, hona azkeneko galdera: noizko hurrengo diskoa?
K.–Ez dakit, hori diskoetxeak esan beharko baina badirudi pozik daudela, beste tirada bat eskatu behar izan dutela honez gero (uste dut lehenengoa 7.000koa zela), eta gaia badaukat hurrengorako baina horretan poliki ibili behar da, gehiegi egitea ere ez bait da komeni.
J.L.
Teodoro baterian, Karlos saxoan eta Kaxiano, Orioko oliden jatetxean joka.
38

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modePertsonakAbeslariakKAXIANO1
PertsonaiazKAXIANO1