"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"


2021eko uztailaren 23an
Peio Eta Pantxoa berriro kantari
"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"
Pantxoa Carrere eta Peio Ospital berriro hasi dira plazan kantari "Bakezko besarkada batean'' diskoa ere kaleratu dutelarik.
Ez da txontxetarako xifra: 37 urte kalez kale kantari amateur gisa, bikote honek bete dituena. Historia pixka bat egiteak mereziko digu, dudarik ez egin!
ARGIA.– Peio eta Pantxoa aspaldiko lagunak zarete. Zein izan da elkarrekin segitu duzuen bidea?
PEIO eta PANTXOA.– Egia diozu. 9-10 urte genituen eskolan elkarrekin abiatu ginelarik, "Maitrise épiscopale" deitzen zen ikastetxe batean Baionan. Apez-etxe bat zen, 30 bat haur ginen apez-gai bezala. Eta kantuz ikasi dugu hor, bereziki Gregorianoa. Egun guziz kurtsoetaz aparte, ordu pare batez kantuz ari ginen. Pianoa ere ikasi dugu. Hor sartu zitzaizkigun kantatzeko gostua eta gogua.
A.– Ikastetxetik kanpo nola hasi zineten plazetan kantari?
P. eta P. - 1964-65 urtetan abiatu zen Euskal kantuaren mogimendu berria. Mixel Labeguerik bere diskoak ordukoz argitaratuak zituen. Euskaldun xorietan (orduko uda koloniak) hunen kantuak ikasi genituen, beraren ezagutza ere egin genuen.
Ordu haietan ere Manex Pagola eta Beñat Sarasola, gu bezala Seminarioan zirenak, gu baino zaharxagoak, kantatzen hasi ziren.
Guk, kantu berri horiek kantatzen genituen beraiekin elgarretaratzen baiginen Baionako ostatu batzuetan igandetan. Eta holaxe hasi ginen lagunen artean kantari, ikastetxean egiten ziren "veillée''batzutan. Ordukotz, Pantxoa gitarra jotzen hasia zen eta bikotean kantatzen genuen.
A.–Labeguerie-ren ondotik, Monzon ongi ezagutu zenuten naski?
P. eta P.– 1968an, Ustaritzen egina izan zen Ikastaldi kultural bat non Monzon ibili zen mintzaldi baten egiten. Hor arrats batez kantatzera etorri ziren kantari ezagun batzu hala nola Lertxundi, Irigaray, Lekuona. Guk ere, genekizkigun kantuak eman genituen, eta, Monzon-eri gustaturik dohaikabe, berak eskaini zigun bere lehenbiziko kantua "Itziarren semea". Kantu hau eta Manex Pagolaren hiru kanturekin atera genuen gure lehen diskoa 1 969an.
Ondotik hartu eman frango ukanen dugu Monzon-ekin. Igande frango elgarrekin pasatu ondoan, bertze kantu batzu emanen zizkigun.
A.– Zein izan ziren zuen lehen kantaldiak?
P. eta P.–Gure lehenbiziko kantaldia egin genuen Ustaritze 69ko maiatzean. Gehienik bertzaldeko kantariak ziren etortzen. Hemendik. Etxamendi ta Larralde, Sarasola eta Borda. Lehenbiziko kantaldiak ziren eta jende gutti etortzen zen.
Hego alderat, 71 an joan ginen lehen aldikotz. Monzon-en herrian kantatu genuen, Bergaran... eta harriturik egon ginen hango jendea ikustearekin. Jendea milaka, hemen hogeita hamar, edo ehun jenderen aitzinean arteko usaia bakarrik genuelarik. Franco-ren denboran zen hori eta nola jendeak ez zuen elgarretaratzeko okasionerik, kantalditara etortzen zen eta giro berezi bat sortzen zen hor, kasik "meeting" bat bilakatuz batzutan. Azpimarratzekoa da zentsura ere bazela. Gure kantuen hitz guziak igorri behar ziren aitzinetik eta baimena ukan behar zen kantatzeko. Egia esan, ez dugu traba handirik ukan alde hortatik, Hegoaldeko kantari batzuen begira. Trabak ukan ditugu, bainan administratiboki gainditu ahal izan ditugu.
A.–Beti ongi etorri beroa ukan duzue Hegoaldean. Zergatik?
P. eta P.–Hegoaldean ongi etorri berezia ukan dugu beti. Iparraldekoak izanez bai eta Monzon-en kantuei esker publikoak ixilean pentsatzen zuena kantatzen genuelako. Garai hori Burutuko da Francoren hiltzearekin. Kantaldiek ez dute ordutik hunat funtzione bera beteko Hegoaldean, eta zenbait kantarik jadanik hartua zuten bideari behar izan dugu guk ere pentsatu. Da, behar zela kantuaren alderdi artistikoa landu ordurarte egiten zena baino gehiago. Gainera, gertatu da memento berean pixka bat akituak senditu ginela, kasik larunbat eta igande oro kantari ibiltzeaz. Azken urte hauetan ez gara batere ari izan.
A.– Ikusiz Rock musikak hartu duen lekua eta zuen kantu modu oso diferentea, ba ahal da gerorik zuen kantuarentzat?
P. eta P.–Ohartzen gara zer aldaketak izan diren azken urte hauetan publikoaren aldetik. Lehen baino ainitzez gehiago kalitatea galdatzen du publikoak eta bide horretan lan eginez, inpresionea dugu publiko bat gelditzen dela oraino gure kantu moduarentzako. Esan behar da ere gaurko egunean jendearen "kultura musikala'' denboran baino ainitzez aberatsagoa dela. Euskal kantariek behar dugu kalitatearen mail bat errespetatu. Esan nezake hori dela gure militantismoa, kantuaren alderdi artistikoa behar bezala lantzea eta jendeari funtsezko gauza baten eskaintzea. Hor hunkitzen dugu gure problemetan nagusiena: amateurgoa ala profesionalismoa... Amateurgoan gaude gure denbora libre guziak horretan pasatuz. Bainan zail izaten da. Gure kasuan oraindik ez da posible profesionalismo mailan sartzea. Mementoan disko berri hau nola saltzen den ere ikusi behar dugu eta ikusiko nola itzulikatuko garen.
A.–Bakea aipatzen duzue usu. Nondik heldu da hori? Zuen ikas urteak ote?
P. eta P.– Badaiteke behar bada zerbait ikustekorik izatea guk gizonaren ideal batean ezartzen dugunarekin. 1968an, 20 urte genituen eta, beharbada, sinisten dugu militantismoaren bidez zerbait alda daitekela gaurko bizi moldean. Ez dut esan nahi denak militante politikoak behar dugula bihurtu bainan lan baten bidez zerbait alda daitekela sinesten dugu. Alor horretatik jokatuz, bakea aipatzen dugu baina ez nola nahiko bakea. Guretzat bakea herri baten eskubideak errespetatuko dituen funtsezko justizi batean oinarritzen da. Ez da bakarrik ordea. Ez da Euskal Herrian bakerik izanen gure herri eskubideak errespetatzen dituen justizi gutien bat ez bada eskuratzen. Hori dugu disko honetan aipatu nahi gehienik.
A.– Nola ikusten dituzue ondoko egunak zuen kantugintzan?
P. eta P.–Ikusiko dugu lehenik disko berri hau nola hartua izanen den jendearen aldetik. Heldu diren bi hilabete hauetan hamar bat kantaldi badugu. Udari buruz 20-25 kantaldi. Esan behar da hemen ere entseatzen garela gure kantaldien hein batean bederen planifikatzera toki desberdinetan ibiliz batetik bertzera.
Mementoan, zortzi kantu berri ditugu. Beti kantu berriak egiten aritu betar da. Zenbait ideia badugu geronek. Gero, bixtan da, beti segituko dugu bertze norbaiten kantuak ere kantatzen.
Behar bada, Hegoaldean egin izan dena egin daiteke, poeta bat hartu eta berari buruz, bere lanak agertu. Charritonekin aipaturik dugu Hazpandar Mendiague poetari buruz holako zerbait egitea. Geroak esanen.
HERRIZ HERRI
38, 39

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakPEIO ETA PA
EgileezHERRIALDE1Kultura

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Eguneraketa berriak daude