"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"


2021eko uztailaren 23an
Peio Eta Pantxoa berriro kantari
"Hegoaldean ongietorri berezia ukan dugu beti"
Pantxoa Carrere eta Peio Ospital berriro hasi dira plazan kantari "Bakezko besarkada batean'' diskoa ere kaleratu dutelarik.
Ez da txontxetarako xifra: 37 urte kalez kale kantari amateur gisa, bikote honek bete dituena. Historia pixka bat egiteak mereziko digu, dudarik ez egin!
ARGIA.– Peio eta Pantxoa aspaldiko lagunak zarete. Zein izan da elkarrekin segitu duzuen bidea?
PEIO eta PANTXOA.– Egia diozu. 9-10 urte genituen eskolan elkarrekin abiatu ginelarik, "Maitrise épiscopale" deitzen zen ikastetxe batean Baionan. Apez-etxe bat zen, 30 bat haur ginen apez-gai bezala. Eta kantuz ikasi dugu hor, bereziki Gregorianoa. Egun guziz kurtsoetaz aparte, ordu pare batez kantuz ari ginen. Pianoa ere ikasi dugu. Hor sartu zitzaizkigun kantatzeko gostua eta gogua.
A.– Ikastetxetik kanpo nola hasi zineten plazetan kantari?
P. eta P. - 1964-65 urtetan abiatu zen Euskal kantuaren mogimendu berria. Mixel Labeguerik bere diskoak ordukoz argitaratuak zituen. Euskaldun xorietan (orduko uda koloniak) hunen kantuak ikasi genituen, beraren ezagutza ere egin genuen.
Ordu haietan ere Manex Pagola eta Beñat Sarasola, gu bezala Seminarioan zirenak, gu baino zaharxagoak, kantatzen hasi ziren.
Guk, kantu berri horiek kantatzen genituen beraiekin elgarretaratzen baiginen Baionako ostatu batzuetan igandetan. Eta holaxe hasi ginen lagunen artean kantari, ikastetxean egiten ziren "veillée''batzutan. Ordukotz, Pantxoa gitarra jotzen hasia zen eta bikotean kantatzen genuen.
A.–Labeguerie-ren ondotik, Monzon ongi ezagutu zenuten naski?
P. eta P.– 1968an, Ustaritzen egina izan zen Ikastaldi kultural bat non Monzon ibili zen mintzaldi baten egiten. Hor arrats batez kantatzera etorri ziren kantari ezagun batzu hala nola Lertxundi, Irigaray, Lekuona. Guk ere, genekizkigun kantuak eman genituen, eta, Monzon-eri gustaturik dohaikabe, berak eskaini zigun bere lehenbiziko kantua "Itziarren semea". Kantu hau eta Manex Pagolaren hiru kanturekin atera genuen gure lehen diskoa 1 969an.
Ondotik hartu eman frango ukanen dugu Monzon-ekin. Igande frango elgarrekin pasatu ondoan, bertze kantu batzu emanen zizkigun.
A.– Zein izan ziren zuen lehen kantaldiak?
P. eta P.–Gure lehenbiziko kantaldia egin genuen Ustaritze 69ko maiatzean. Gehienik bertzaldeko kantariak ziren etortzen. Hemendik. Etxamendi ta Larralde, Sarasola eta Borda. Lehenbiziko kantaldiak ziren eta jende gutti etortzen zen.
Hego alderat, 71 an joan ginen lehen aldikotz. Monzon-en herrian kantatu genuen, Bergaran... eta harriturik egon ginen hango jendea ikustearekin. Jendea milaka, hemen hogeita hamar, edo ehun jenderen aitzinean arteko usaia bakarrik genuelarik. Franco-ren denboran zen hori eta nola jendeak ez zuen elgarretaratzeko okasionerik, kantalditara etortzen zen eta giro berezi bat sortzen zen hor, kasik "meeting" bat bilakatuz batzutan. Azpimarratzekoa da zentsura ere bazela. Gure kantuen hitz guziak igorri behar ziren aitzinetik eta baimena ukan behar zen kantatzeko. Egia esan, ez dugu traba handirik ukan alde hortatik, Hegoaldeko kantari batzuen begira. Trabak ukan ditugu, bainan administratiboki gainditu ahal izan ditugu.
A.–Beti ongi etorri beroa ukan duzue Hegoaldean. Zergatik?
P. eta P.–Hegoaldean ongi etorri berezia ukan dugu beti. Iparraldekoak izanez bai eta Monzon-en kantuei esker publikoak ixilean pentsatzen zuena kantatzen genuelako. Garai hori Burutuko da Francoren hiltzearekin. Kantaldiek ez dute ordutik hunat funtzione bera beteko Hegoaldean, eta zenbait kantarik jadanik hartua zuten bideari behar izan dugu guk ere pentsatu. Da, behar zela kantuaren alderdi artistikoa landu ordurarte egiten zena baino gehiago. Gainera, gertatu da memento berean pixka bat akituak senditu ginela, kasik larunbat eta igande oro kantari ibiltzeaz. Azken urte hauetan ez gara batere ari izan.
A.– Ikusiz Rock musikak hartu duen lekua eta zuen kantu modu oso diferentea, ba ahal da gerorik zuen kantuarentzat?
P. eta P.–Ohartzen gara zer aldaketak izan diren azken urte hauetan publikoaren aldetik. Lehen baino ainitzez gehiago kalitatea galdatzen du publikoak eta bide horretan lan eginez, inpresionea dugu publiko bat gelditzen dela oraino gure kantu moduarentzako. Esan behar da ere gaurko egunean jendearen "kultura musikala'' denboran baino ainitzez aberatsagoa dela. Euskal kantariek behar dugu kalitatearen mail bat errespetatu. Esan nezake hori dela gure militantismoa, kantuaren alderdi artistikoa behar bezala lantzea eta jendeari funtsezko gauza baten eskaintzea. Hor hunkitzen dugu gure problemetan nagusiena: amateurgoa ala profesionalismoa... Amateurgoan gaude gure denbora libre guziak horretan pasatuz. Bainan zail izaten da. Gure kasuan oraindik ez da posible profesionalismo mailan sartzea. Mementoan disko berri hau nola saltzen den ere ikusi behar dugu eta ikusiko nola itzulikatuko garen.
A.–Bakea aipatzen duzue usu. Nondik heldu da hori? Zuen ikas urteak ote?
P. eta P.– Badaiteke behar bada zerbait ikustekorik izatea guk gizonaren ideal batean ezartzen dugunarekin. 1968an, 20 urte genituen eta, beharbada, sinisten dugu militantismoaren bidez zerbait alda daitekela gaurko bizi moldean. Ez dut esan nahi denak militante politikoak behar dugula bihurtu bainan lan baten bidez zerbait alda daitekela sinesten dugu. Alor horretatik jokatuz, bakea aipatzen dugu baina ez nola nahiko bakea. Guretzat bakea herri baten eskubideak errespetatuko dituen funtsezko justizi batean oinarritzen da. Ez da bakarrik ordea. Ez da Euskal Herrian bakerik izanen gure herri eskubideak errespetatzen dituen justizi gutien bat ez bada eskuratzen. Hori dugu disko honetan aipatu nahi gehienik.
A.– Nola ikusten dituzue ondoko egunak zuen kantugintzan?
P. eta P.–Ikusiko dugu lehenik disko berri hau nola hartua izanen den jendearen aldetik. Heldu diren bi hilabete hauetan hamar bat kantaldi badugu. Udari buruz 20-25 kantaldi. Esan behar da hemen ere entseatzen garela gure kantaldien hein batean bederen planifikatzera toki desberdinetan ibiliz batetik bertzera.
Mementoan, zortzi kantu berri ditugu. Beti kantu berriak egiten aritu betar da. Zenbait ideia badugu geronek. Gero, bixtan da, beti segituko dugu bertze norbaiten kantuak ere kantatzen.
Behar bada, Hegoaldean egin izan dena egin daiteke, poeta bat hartu eta berari buruz, bere lanak agertu. Charritonekin aipaturik dugu Hazpandar Mendiague poetari buruz holako zerbait egitea. Geroak esanen.
HERRIZ HERRI
38, 39

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakPEIO ETA PA
EgileezHERRIALDE1Kultura

Azkenak
Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]


Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan

Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.


Heldu-lekua eta kortsea

Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]


2025-01-02 | Leire Ibar
AEBetako New Orleans eta Las Vegas hirietako gertaerak “eraso terrorista” gisa ikertzen ari dira

Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]


Real-PSG partiduan begian zauritutako beste pertsona baten kasua berriz irekitzeko agindu du auzitegiak

Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.


2025-01-02 | Leire Ibar
Nazioarteko Pilota Federazioak Espainiako Federazioak egindako akusazioak gezurtatu ditu

Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]


Al-Jazeera telebistaren Zisjordaniako egoitza itxi du Palestinako Aginte Nazionalak

"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]


Europako ekialdea errusiar gasik gabe utzi du Ukrainak, Gazpromekin hautsita

Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.

 


2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


Eguneraketa berriak daude