Erramun Bachoc: "Ez dugu diru guztia xahutu, ez bait zen idazlerik"


2021eko uztailaren 23an
Erramun Baxoki elkarrizketa
Baionako Kultur zentroaren arduradun ohia literaturarako
Erramun Bachoc: "Ez dugu diru guztia xahutu, ez bait zen idazlerik"
Erramun Bachoc jauna zen orain arte, Frantses botere publikoak eraiki Baionako Euskal Kultur Zentroan, literatura sailaren arduraduna.
Urte bat postu horretan pasaturik, bere eginbideen konplitzera badoa: "Ez naiz samurturik jalgitzen Kultur Etxetik. Haatik, uste nuen Kultur Etxeak zuzenago laguntzen ahalko zuela. Ezta horrela gertatu, hautu bat egin behar nuen, edo literatur saila, edo "euskaraz bizi" videoa egin!" zion berak, Uztaritzeko Lafitte zenari moldatu zitzaion omenaldikari zenbait galdera umil eta efikaz batzuren egitera joan gatzaizkio. Hona, deusik aldatu gabe, zer ihardetsi zigun, Erramun Bachokek.
ARGIA.– Erramun Bachoc, zu zinen orain arte, kultur zentroko literatur sailaren arduraduna. Egiten ahal diguzu, zure urte beteko lanaren bilan labur bat?
E.B.– Bi norabide hartu ditugu: alde batetik, idazlegoa lagundu nahi genuen, eta bestetik liburugintza mailan idatzi gauzak zabaldu nahi genituen. Urte batez, urte bat fite pasatzen da, hiru dei egin ditugu idazlei. Lehenik, beren etxeetan zituzten manuskrito edo idazkiak ager zitzaten, nahi bazituzten publikatu. Hor zortzi agertu dira. Horietarik zenbait hautatu ditugu, eta orain inprimategian dituzu. Bigarren dei bat olerki bilduma baten egiteko, antologia bat, euskaraz eta frantsesez. Hor publika ahala baino gehiago bildu ditugu, ta hautu bat egin dugu ahal bezala, eta argitaletxe bat ere aurkitu. Hirugarrena "Irakur" saila, gaztetxoentzat, gazte literatura eman dezagun; hor nahi genituzke agertu ipuin historiko batzu, marrazkiekin, hamahiru-hamalau urtekoentzat. Hor ere gauza batzu heldu zaizkigu Kultur Etxera...
A.– Egun bezala, hilabetean behin, egiten zenituzten bilkuretan, ezarri duzue, doi bat, literaturaren kontsumitzailea eta produktorea elkarren parean?
E.B.–Hori zen beste ideia bat, publikoaren biltzea. Hori da Kultur Etxearen norabide nagusia, bai literaturan, bai antzerkian eta bai dantzan, orohar kulturan, eta badakizu ez dela batere errez. Beraz orain arte egin ditugunak dituzu liburu presentatzeak; jendea gomitatu dugu idazleen entzutera eta ikustera jin daitezen. Arrakasta ezta hain handia izan, baina zenbait aldiz 50-60 bildu ditugu, beste batzutan hogei bakarrik, egun berrogeinb bat ginen. Eta ere, beste animazione bat bagenuen, nik ez nuena sobera maite, baina hala ere egin dut, eskoletan ibiltzea, antzerkia eta poesia, poesi pesta, haurrek egiten dituztenak agertu, guk beste batzu erakutsi olerkari batzu eskolaz-eskola ibil araziz... Hor, gauza bat ikusi dut: izan direla Ezterenzubin edo Eihelarren, bost-hamar urteko haurrek euskararik ez dakitela. Beraz, ez dakit, eskoletan ibiliz, uste nuen azken mohikano bat nintzela, beste nonbaiteko hizkuntza batez mintzo nintzela, ta bon, liburugintza akuilatu dugu, baina nik uste dut, Euskal Herrian behar genukeela nolazpait, hizkuntza ere akuilatu...
A.–Euskeraren geroaz, pixkat pesimista agertzen zara?
E.B.– Pesimista, optimista: ez dakit zer erran nahi duen horrek. Errealista izan behar dugu. Oraiko euskaldunentzat goimailako kultura bat sustatzen dugu, eta hori ere beharrezkoa da nik uste, baina denbora berean ikusi behar da gure kulturaren oinarria, erran nahi baita euskara, galtzen ari dela, eta masiboki galtzen ari dela. Hor, Hegoalde horretan ari dira eztabaidatzen, euskara batua ala euskalkiak. Guk, Iparralde honetan beste auzi batzu baditugu, hala nola: euskara garbia ala modernoa, nik uste auzi nagusia hauxe dela: euskara ala erdera Euskal Herrian...
A.–Erraiten ahal duzu, sekretua ez balin bada bederen, nolako budgeta zenuen, aurten literatura akuilatzeko, eta nola moldatu zinen diru horrekin?
E.B.–Erraiten ahal dut, liburugintza mailan, ez nuela diru prolemarik. Horrek erran nahi baitu, xahutu ahala diru bagenuela. Adibidez, 1985ean, bagenituen hor, eskuinetik edo ezkerretik, lurraldeko liburu zentro eta horietarik 100.000 libera (berri) jendeen laguntzeko. Ehun mila libera horietarik hirurogeita bost mila baizik ez ditugu xahutu, idazlerik ez bait zen. Uste dut beraz, liburugintza ez dela diru prolema bat Euskal Herrian, beste zerbait baduzu: edo ideia prolema edo hizkuntz prolema. Idazleak baditugu irakurleak aldiz guti. Iduritzen zait Euskal Herri honetan, irakurle baino idazle gehiago badela... Bestalde, liburugintzan, eskuak libro ukan ditut beti, baina nik nahi nuen denbora berean, hizkuntza bultzatu.
Hor erran daukute ez zela kultur etxe baten lana. Beste proiektu bat bait naukan, kultur etxea uzten dut, hikuntzalaritza pratikoari lotzeko...
Itxaro BORDA
40-41

GaiezKulturaKultur ErakBaionako Ku
PertsonaiazBAXOK1
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
2024-10-10 | iametza
Datuen kudeaketa lokalari buruz gehiago jakiteko aurkera eskainiko du Euskarabildua jardunaldiak

Maider Likona informatikariak gidatutako solasaldi baten bidez, Alexis Guirlé Izarralde taldeko zuzendariak eta Xabier Garmendia Abaila kooperatibako kideak datu zentro lokalak eskaintzen dituzten euren proiektuei buruz hitz egingo dute. Era berean, datuen kudeaketa... [+]


Nafarroako Parlamentuak Espainiako Gobernuari exijituko dio Barajasko errefuxiatu sahararren deportazioak eteteko

Bizikidetasunaren eta Nazioarteko Elkartasunaren batzordeak Munduko Medikuak erakundearen eskaera onetsi du, PSNk aurka bozkatu duen arren. Irailean zehar 40 bat lagunek Mendebaldeko Saharatik Madrilera bidaiatu zuten nazioarteko babes eske eta dagoeneko haietatik hamasei... [+]


2024-10-10 | Gedar
Guardia Zibilak bizkarretik tiro eginda hil zuen pertsona bat Madrilen, agerraldi psikotiko bat jasatean

Gutxienez hamabi poliziak inguratu zuten gaztea. Erail zuen agenteak esan du gainera joan zitzaiola agerraldia izan zuen gaztea, baina bertsio hori gezurtatu du lekuko batek. 2020an izan zen hilketa, eta orain ari dira epaiketa egiten.


Eneko Tuduri Zubillaga, doktorea Artearen Historian
“Donostiako ondarearen suntsiketa sistematikoa da”

Irakaskuntzan eta ikerketa historikoan dihardu Eneko Tuduri Zubillagak (Erdialdea, 1990). Doktorea da Artearen Historian, eta Nafarroako eliza zahar batzuen horma margoetan oinarrituriko tesia idatzi zuen. Ancora elkartean ibili zen denbora batez, eta gertutik erreparatu dio... [+]


Gasteizko Auzolana pilotaleku okupatuaren “Inaugurazioa 2.0” ospatuko dute urtebeteko itxialdiaren ostean

Urtebetez egon da Gasteizko Alde Zaharreko frontoi okupatua itxita, 2023an kazkabar ekaitz batek teilatua apurtu ostean. Pozik daude pilotalekua kudeatzen duen Txapa Ahotsa asanbladako kideak, konponketa prozesuak erakutsi dielako pilotalekua “espazio garrantzitsua”... [+]


Libano “Gaza bezala suntsitzeko" mehatxua zabaldu du Netanyahuk

Ingelesez zabalduriko bideo baten bidez eman die abisua Israelgo Lehen ministroak: Israelgo armadarekin kolaboratu ezean, libanoarrei ere bideratuko die palestinarrek pairaturiko "sufrikarioa".


2024-10-09 | Leire Ibar
EAEko ordu estren %53 eta Nafarroakoen %27 ez dira ordaintzen

CCOOk egindako azterketa batek agerian utzi du hezkuntzan, industrian, ostalaritzan eta merkataritzan ordu estren kopurua nabarmen altua dela, eta enpresek urteko 3.254 milioi euro bereganatzen dituztela ordaindu gabeko ordu gehigarriengatik.

 


Bakardadearen arazoari erantzun kolektiboak eman nahian dabilen mendiartea

Urepele, Aldude eta Banka herriak batzen dituen Aldudeko ibarra bizirik eta airoski bizirik atxikitzeko asmoz dabil lanean AIBA Aldudeko Ibarra Beti Aitzina elkartea. Solastatzeko dorpea izan daitekeen gai bat mahai gaineratu du aldi honetan, urriko bigarren asteburuan eginen... [+]


2024-10-09 | Nicolas Goñi
Klima aldaketaren areagotzeak ezbaian jartzen du arrisku guztiak aseguratzeko aukera

Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]


2024-10-09 | Leire Ibar
Jon Gerediaga, Harkaitz Cano eta David de las Heras izango dira Euskadi Literatura sarietako irabazleak

Urriaren 9an Bilbon egindako prentsaurrekoan, Ibone Bengoetxea Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak iragarri ditu aurtengo Euskadi Literatura sarien irabazleetako batzuk.


Herri txikiak bizirik!

Zenbat txango, irteera edota lagunarteko paseotan entzun izan dugu bide guztiek Erromara eramaten dutela? Nik sarri, eta inoiz, neuk sentitu dut esan behar izana. Egia esan, uste dut beti txarto ulertu izan dudala esaera hori. Izan ere, beti imajinatu izan dut bide zuzen bat,... [+]


2024-10-09 | Julene Flamarique
Gizonezko bat atxilotu dute Iruñean 20 urteko emakume bat erail izana egotzita

Iruñeko Udaltzaingoak 27 urteko gizon bat atxilotu du Errotxapea auzoko Carmen Baroja Nessi kalean. Emakumearen aitak salatu du gizonak heriotza-mehatxuak egin zizkiola aurretik, eta Poliziari jakinarazi ziola, baina "ez zutela ezer egin".

 

2024-10-09 | Julene Flamarique
Hipoteka-interesen abolizioa eta etxebizitza turistikoen desjabetzea eskatu du Etxebizitza Sindikatu Sozialistak

Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak salatu du etxebizitzaren negozioak eragiten duela etxebizitzaren arazoa. Higiezin-eskasia baino, etxebizitza lortzeko problema dagoela baieztatu du. “Negozioa egiteko erabiltzen dira etxebizitzak, eta ez behar sozialei... [+]


2024-10-09 | Euskal Irratiak
Gizarte eta lurralde kohesioa erdiesteko ibilbide-orria finkatu du Eusko Ikaskuntzak

Zer da euskal nortasuna? Duela hamar urte eta orain gauza bera ote da? Gai sakonak landu ditu eusko ikaskuntzak Gasteizen egin duen 19. kongresuan.


2024-10-09 | Onintza Enbeita
Xabier Arriaga, 'Txiplas'. Baserritarra
“Gipuzkoako ENBA-k eta EHNE-k nekazaritza eredu bera defendatzeak asko esaten du”

Emakume bat ikusi zuen Xabier Arriagak Gernikako kafetegi batean kafesnea esne gaingabetuarekin eta gurinezko opil batekin hartzen. Orduan konturatu zen nolako kontraesanetara ohitu nahi gaituen sistema kapitalistak.


Eguneraketa berriak daude