Antonio Zabala, Bertso Zaharren Artxiborik Behinena
Ezin jakin herri literaturaz eta bertsolaritzaz zer jakinduria izango genukeen orain, Aita Zabala 1960. urte irian bilaketa eta jasotze lanetan abiatu ez balitz. Zabala hasi ez balitz egingo ote zuen beste inork bera hain galanki burutzen ari den lana? Batek daki. Pello Errota eta Otañoren bertsorik ez zen galduko, baina bai agian Gaztelu, Saikola Txabalategi edo Anduagaren batzu. Horregatik, hainbeste lan egin eta informazio bildu duen Antonio Zabalarekin nahi genuen egon. Bere apalean, guzti hauek kontatu zizkigun:
Beste arrazoi bat eta ez azala, argitaratutako bertso-liburuak sortzen duen fenomenoa dugu. Bertsolari horren auzo, herri edo inguruko jendea, ikusiz halakoren bertsoak argitaratu direla, bere kabuz hasten da bertsolari haren bertsoak gogoratzen, adiskideei haietaz galdezka, eta liburua kaleratu eta aste batzuetara, nik harrapatu ez nituen bertso mordoxkaren berri iristen zait. Kaskazurirekin esate batera, horixe bera gertatu zitzaidan. Mendiko baserri galdu batetik jaso nuen liburua kalean zela penitentzia-bertso sail bat. Honek, jakina, eskatzen du, berrargitarapen bat egin behar baldin bada, lehengo liburua hobetzea, geroztik bildutako bertso eta pasadizoak sartzeko, erdaraz "edición corregida y aumentada" esaten dena. Askotan, norbaiten bertso erdia iristen da nere eskuartera, argitaratzen dut eta berehala bertso sail osoa datorkit, horregatik, bigarren argitalpenak ere kontuz egin beharrak dira.
Honetaz ari garenez, bi gertakizun kontatuko dizkizut. Behin batean Irazustak telefonoa jo zidan artikulu bat egina zuela esanez. Joan naiz, hasi naiz ikusten eta berehala konturatzen naiz han ez dagoela inon artikulurik, nobela mardul baten hasiera baino. Atañorekin ere antzeko zerbait gertatu zitzaidan. Aita Intzak ba omen zituela Iruñean bere idazki batzu. Joan nintzen Intzarena eta gero "Txantxangorri kantaria" izango zen hain liburu famatu eta ederraren irazkia eskutaratu zidan. Berehala, joan Atañorena eta idazten segitzeko eskatu nion. Orrazketa batzu eta halako liburua atera zen gero.
Halakoetan, eskolaren falta da nabarmenena, Uztapide batek ez zizun ez puntu ta ez komarik jarriko, eta askotan beregana jo behar zer esan nahi zuen zehazki jakiteko. Kapituloekin ere hala gertatzen da. Dena den, honek denbora eskatzen du eta nik ez dut astirik. Oraintxe bertan, bada 80 urteko baserritar bat, bere bizikizunak magnetofoian jaso dituena, eta Goierrin ere badira beste bi, baina hortik liburua kalean ikusi arte, oso prozesu luzea da, eta beta behar.
Guzti honek gauza bat dakar, ikasi egiten duzula, garai batean neretzat berriak ziren bertso zahar asko jasotzen nituen, ez dakiena rentzat dena ikasgai, baina denborarekin gauza asko jasotzen duzu. Lehen gehien bat herriz herri eta baserriz baserri ibiltzen nintzen bertso bila. Orain ez, zaila baita datu berriak sortzea, beharbada arratsalde oso bat pasatzen dut bertso asko dakien gizon edo emakume zahar batekin, baina neretzat ezezaguna bat edo bi, horregatik orain ez naiz hainbeste mugitzen. Nire joera hau izaten da: bertsolariaren iloba edo bilobena jotzen dut edota bestela herri horretako bertsozaleenena. Horrela bertso horiek zergatik jarri ziren e.a. jabetzen gara.
Gerra garaian, propaganda egiteko erabiltzen ziren bertsoak gehien bat, baina halere ez zen gehiegi aditzen. Bertso-paperen bat, irratian zerbait, egunkariren batean, "Eguna"n adibidez.
Baziren pasadizo bitxiak ere. Trintxera batetik bestera bertsotan aritzen ziren. Alkain adibidez, abertzaleen bandutik Amezketako artzai batekin aritu zen bertsotan trintxeratik trintxerara. Rekete batek hori toki frankotan gertatu zela omen zioen. Beregana jo nuen, baina ni iritsi baino egun batzu lehenago hil zen. Frentetik etxera bertsoak bidaltzea ere eguneroko gauza zen.
Garai hartan Zepai, Txapel, Basarri eta lehendik zetorren Lujanbio ibiltzen ziren.
Gertatzen zen bestetan ere norbaitek errietan ematea beren kuttunen bat aurrera pasa ez zelako. Behin Lopategi ez genuen finalerako utzi eta bizkaitar batzuk errietan egin ziguten Donostiako Parte Zaharrean.
Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.
Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]
Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.
«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version
«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea
Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]
Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.
Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]
Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira.
Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.