Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko otsailaren 16an

"GAUR EGUN OSTATUAN EZIN BERTSOTAN HASI"

2021eko uztailaren 23an

Mariano Ostolaiz bertsolariarekin hizketan "Oroipen-kutxa" liburua kaleratu duelako
Mariano Ostolaiz, prosa ere egiten ikasi duen bertsolaria
"GAUR EGUN OSTATUAN EZIN BERTSOTAN HASI"
Ez da denbora asko, hemengo aldizkari batek, mende ero honek edadeko jendearengan sortutako seguridaderik eza eta itxaropenerako motibo faltaren gainean hitz egiten zuela. Lesakako baserritar zaharren adibidea ematen zuen: hainbeste denboran zehar beren gurasoek gordetako balore, sinismen, hizkuntza eta bizimodua, hogei urte exkaxetan errotik aldaturik eta erreka jota ikusten zituzten.
Mariano Ostalaiz oiartzuarrak ere, antzeko prozesua mamitzen ikusi du, ez hain etsita baina. Gipuzkoako kabi horretan, oraindik ere bere gustoko gauza asko egiten segitu bait dezake. Orain, egungo bizimolde berriek ikaratzen ez duten gizon honek, bizi guztian falta izan duen astia eskuratzeko hilabete huts geratzen zaionean, esperantzaz begiratzen du altzinera: baratzean aritzeko ordu franko izango ditu, bertsojartzeko ere aski beta, eta baita agian ere maizago idazteko.
Esan dezagun bidebatez, Mariano Ostolaizek «Oroipen-kutxa» izeneko liburua berriki kaleratu duela Auspoa liburutegian. Hara bere etxean arratsalde ezin eztiago batean berarekin izandako elkarrizketa.
ARGIA.–Aizu Mariano, aita Zabalak badu urtero Oiartzungo bertsolariren bati liburua argitaratzeko ohitura ezta?
MARIANO OSTOLAIZ.–Bai hala da, hemen urtero bertso astea izaten dugu, eta hartatik sortu zen, berak hala agindu zuen eta aurtengoa nerea izan da aurretik ere. Lexoti, Manterola eta Salatierriarenak atera dira.
A. - (Marianok orain idutzi duena ez da bertso liburua, prosazkoa baino, baina zehaztasun horiek geroko utziko ditugu). Liburu hau ikustean, gu gehien harritu gintuena, baserritar batek halako batean prosazko liburua idatzi zuela ikustea izan zen, hau ez da arras normala, nolatan bururatu zitzaizan Intiako zerbait egitea?
M. O.–Izan behar zuen prosa eta bertso liburua, hasi behar nuen prosa egiten nere burua ezagutzen nuenetik, komunio, morroi, gerra denborak e.a. baina handiegia atera zitzaidan eta dena bat prosa atera da, eta hurrengoa bertso liburua izango da. Prestatuta dago.
A.-Zer asmoz idatzi zenuen zuk liburu hau, nori zuzendurik?
M.O.-Gaur Oiartzunen kontu hauen berri dakitenak asko dira, baina ondotik datozenek jakin dezaten idatzi nuen nik liburua: baserriko tresnak. Lanak e.a. gogoan edukitzeko.
A.–Goazen pixkana. Gerrateko oroitzapenak esaterako, zuk kritikarik egin gabe kontatzen dituzu, inori kargu hartu gabe.
M.O.–Hala da, bestela neregatik kritika egingo zuten, hau halako politikaren aldekoa duk edo holakoarena, ni neutraletik joan nintzen. Lehen alkarrekin zebiltzanak gero haserretu egiten dira eta, bide zuzenetik joatea errazagoa izaten da.
A.–Kristau kontuak aitatzen dituzunean ere, ez diozu inori kargu hartzen, katea eten duenarekin ere gerra kontiltan bezala jokatzen duzu.
M.O. Inori, zergatik ez zara mezetara joaten esatea neretzako ez da, halako gauzetan ez da gogor egiterik, norberaren borondatea da. Nik egin nuen lehengo ohiturak nola diren: gaur elizan denak edade berdintsukoak izaten gara: Xenpelarrek ere esaten zuen beldur dira eliza erori eta azpian harrapatuko dituen.
A.–Zenbat denbora eraman dizu liburua idazteak, pentsatzeak eta?
M.O.–Lexotik atera zuenean hasi nintzen eta lehengo urtean geldi eman nion. Salaberriarena egin behar zela ta, azkenean berriz, korrika ibili ginen, badakizu, lanera joan behar eta behin utziz gero kosta egiten da berriz hastea. Larunbata arratsaldean edo igandean egin behar zenuen, idatzi ta gero orraztu ta beti izaten dira kontuak, luze jotzen du, guk nola estudio asko ez dugun, beti falta gehiago egiten dugu idazten, bertsotan gutxiago baina idazten gehiago. Gero badakizu, eskolarik ez, eta batuan jarri, ez jarri, h dela ta ez dela... H ez bait da inoiz euskalduna izan, gu zaharrak gara ikasten hasteko, ikastolatik datozenak eta, horientzat errazago, hala ere asko kostako zaie horiei batua sartzea, erdara ere asko sartzen da ta, nere edadekoek eta denok erdara asko, asko sartzen dugu.
A.-Maiz aitazten duzu liburuan denboren aldakuntza, zuk akaso ez baina zu baino zahartxeago direnek nabarituko zuten halako etena.
M.O.-Lehengo denborak nolakoak ziren badakizu, jendea mezetara erruz, herrian inportantienak, alkatea, apaiza eta maisua, eta gaur berriz guzti hura galdu da, orain ez dakizu alkatea mezetara doan ere, sotanak ere urritu egin dira, emakumeak ostatuan sartu ere egiten dira, pauso bat emateko ere makal. Errenteriara joateko lehen oinez, orain kotxea dela, berebila edo nola esaten diozue, motoa dela: dantza egiten bazenuen kastigua, emakume bati zurmilloa (txonkatila) ikusteko hegoaizea beharko zuen, orain berriz kaletan ikusten dira txakurrak bezala, urtero urtero kontesatzera txartel hila. Garai batean zaharrak hil arte etxean egoten ziren, ta gaur berriz ospitalera eramaten dituzte eta han hiltzen dira umeak eginda ere, zer du izena horrek, guarderia edo hara bidaltzen dituzte. Libertadea bai ona da baina gehiegi ere ez.
A.–Zu orain Pasaian zaude su artean Luzuriagan lanean. Kolpe handia izan zen zuretzat morrontza utzi eta hara lanera joan beharra?
M.O.-Neretzako ez, harrobian nintzen, ta harrobia ere ez zen lantegi ederra. Baserrian, jakina, gutxi irabazten zen, ta lan asko ta, utzi egin nuen, baserria nola nerea ez zen ba utzi. Han pixka bat, kaiola txoria sartzea bezala da. Latza bait zen, goizeko seietatik seietara, orain badira zortzi urte zortzi ordu lan egiten ditugula. Gero ere, su tartean ibili bahrra ta, zenbait aldiz erre, salda peligrosoa izaten da beti ta, lagunak hilak ditut. Hemendik aurrera gutxi falta da, ea ba ateratzen garen handik.
A.- Gaurko giro honetan zer irakurri eta ikusten duzu, zer da gustatzen zaizuna?
M.O.- Nik. Arantzazutik etortzen dena. Zeruko Argiarena, gero bertso liburu asko daukat, astia dudanean ba, atzo egon ginen "Hitz eta pitz" horri begira eta gero ere idatzi soziedadean lagunen artean bertso giroan, inoiz afari bat egin eta, gero joaten bagara kinto bazkariren batera, badakizu, orain ostatuan bertsotan ezin egin, soziedadea behar.
A.- Noiztik heldu zaizu bertsoak jartzeko ohitura?
M.O.- Nik gaztetatik dut ohitura hori, ia hamabost urtetatik, batzu galduak ditut, orain bilatzen ari naiz, baina zaila da dagoeneko, gero soldado joan nintzen eta handik aurrera beti, urtero jaietako errebistan ateratzen dira.
A.- Beraz aterako duzun hurrengo liburuan bertso zaharrak ere izango dira?
M.O.- Bilatzen baditut izango dira soldado egondakoak eta geroztik jarritakoak, denbora asko da ari naizela eta zaharrak ere izango dira, aurten ere hamalau edo bialdu ditut errebistarako, beti segitzen dut bertso idazten, ta neretzako gainera xamurrena bertsoa da, hori baino xamurragoa (atera duen prosazko liburua señalatzen digu Marianok).
A.- Eta gehiago ez al duzu idatzi?
M.O.- Bai bada, gehiago jarri behar ditu, uholdeenak, haiek jarriak dira, lehengo jelateenak hasiak dira baina bukatu ez, bertsoa segituan jartzen dut nik: denak ez dira onak izango baina. Krisisa dela ta, hemen behi plakuak direla ta, Suizan berriz gizenak eta, bertsua nik erraz idazten dut.
A.-Eguraldiak ba al du inolako zereginik zuretzat idazterako orduan?
M.O.-Hori gorputz aldartea nola dagoen, errazena errazena, bezperan parranda eginda hurrengo egunean, humorea nola dagoen eta, gero ere aspertu ezkero utzi ta, berriz hurrengo egunean hasi.
A.- Baratzean eta arituko zara noski?
M.O.-Bai, egunean bi ordu edo, beti eduki dugu ta, ostatuan trukean, bertso fasta dela. Orain ere gazteek konkurtso egin dute baina, lastima da, batzutan h jartzen bada, bertsoa gero neurtzeko gaizki, musika aldatu egin behar, hasiera hasieratik h balu bai baina, h gabe boteei h erantsi eta gero neurtzeko komeriak. Xenpelarren bertsoei ere h jarri eta musikarekin ezin moldatu. Xenpelarrek ez zuen h-rekin bertsorik jarri, hori lehengoa zikintzea da, beste musika luzeagoa behar du horrek, hitza luzatu egiten baitu, ni konforme naiz noski bertsolari gazteekin, hasieratik h-kin badator, orduan bai. Hemen Oiartzunen atera da ba Lopez, kanpeon de Gipuzkoa. Baldan, oso bertso polita duena, horri laguntzen badiote ba, orain ikusten da bertsotarako gogo gehiago eskolan eta, gu bertsolari ikasi gabeak gara, berezkoak, bertsolariak ondo egiteko hizketan ikasi behar du. Amuriza bat, eskola handikoa, kultura ikaragarria, ta hark bai, denei eramaten die, garai batean Basarri eta Uztapiderekin gertatzen zena. Bertsolari on asko dago, baina, kultura, batek gai bat jartzen badu, Otan dela edo, hortarako kultura behar da, aterako dira ikastoletatik bai. Garai batean lotsagabekeria besterik ez zen, kritika batak besteari jendeak barre egiteko, baina gaur gai asko jartzen dituzte ta haietan segido erantzun behar, orain heldu dira bertso oso politak.
A.-Zeure burua plaza-gizon ikusten al duzu?
M.O.-Ez, nerbioso jartzen naiz. Konkurtostan, Tolosan, Donostian, Perlan, Lasarten beste bitan. Lexoti aurrenik eta gero ni, baina lanera joan behar eta hartan gelditu zen, gero utzi, gaizki esateko beldurrez ta, lasaitasun gutxi halakotan, izan naiz bai baina gutzi.
GUS eta I. CAMINO
25-27

GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaOSTOLAIZ1
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakOSTOLAIZ1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazOSTOLAIZ1
EgileezGUS1Kultura
EgileezCAMINO2Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Maria Ortega Zubiate

“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Mikel Garcia Idiakez

Efemeridea: Joxe Arregiren gorpua sekretuan hilobitik atera eta torturaren froga bilakatuko ziren argazkiak egin zizkioten

ARGIA

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

dantzan.eus

Efemeridea: Mildred Harnack idazlea gillotinatu zuten Hitlerren aginduz

ARGIA

Azkenak

2025-02-16 | Artedrama Arte Eszenikoen Plataforma

Autokarabanie

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-02-15 | Iratzar Fundazioa

Abertzaletasuna. Aita hil, bai ala ez?

MULTIMEDIA - solasaldia

2025-02-14 | Inaxio Mendizabal Arrese

Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.

2025-02-14 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]

2025-02-14 | Udane Barinagarrementeria Laka

Emeadedei + Mahl Kobat

Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]

2025-02-14 | ARGIA

Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]

2025-02-14 | dantzan.eus

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]

2025-02-14 | Parean Elkartea

Sustraietatik eraldatuz

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-02-14 | Sustatu

Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]

2025-02-14 | Euskal Irratiak

David Gramond

“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]

2025-02-14 | Gedar

Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.

2025-02-14 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]

Eguneraketa berriak daude