«BIHOTZ EDER ETA GOZO BAT DARAMATE BASERRITARREK»
«Lihoaren penak eta nekeak» eta «Euskal baserriaren inguruan» liburuak plazaratuak ditu 72 urtetako fraide honek. Aita Julian Alustiza, Gabiriko Aztirian jaioa, eta hainbat urtetan herri herri sermoilari ibilia, Arantzazuko komentuan bizi da. Abots gozoa du eta oratoria dario elkarrizketa arruntean ere. Euskara batuz mintzo zaigu, presarik gabe, garai zaharretako kontulari finen lekuko. Mixioak, Salbatore Mitxelena, euskararen galera Nafarroan, betirako ahantzitako ohitura zaharrak...
Gure hizkuntza zaharra indartzeko ere ez zegoen bide jatorragorik. Eta bide bakarra zen frankotan. Napar apez batek aitortua dut hauxe: «Herri honetako fedeari ez-ezik, euskarari ere arnas eman diozue urte batzuetarako behintzat».
Nola aritzen nintzen beraiekin? Lehenik eurei entzuten hasi nintzen, euren bizimodua eta gauzak entzuten: maitekiro entzun, garrantzi haundiko zera da hori. Eta entzuten nuena, bihotzera eta paperera jaso.
Penagarria da Joxe Lizarraldek "Egin"etik salatu duena: "Oso liburu gutxi, baina oso gutxi, aurkitzen dut gustora irakurtzeko modukorik. Beraz, zerbait gertatzen da hemen eta orain, nik hemen diodana ameskaiztoren bat ez bada bederen". Ez ote da etendura bat gertatu delako? Gure euskaldun zaharrek, nekazalgo giro bati lotuta, gorde eta aberastu zuten mintzaera harrigarria, jantzi eta moldatzea dagokigu guri, gaurko teknika eta kultura giroak eskatzen duen bezalaxe. Baina etendurarik gabe beti ere. Eta erro hori baserrian aurki genezakeela nik uste. Euskal autore zaharrak ahaztu gabe beti ere.
ARTASO
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]
Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]
Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]
Errekaldeko Gaztetxearen aurkako huste-agindua heldu da jadanik. Espazioa defendatzera deitu dute bertako kideek.
79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]
Leporaturikoa ez onarturik, eta sare sozialetako kontuak "lapurtu" zizkiotela erranik, salaketa jarri zuen Arabako campuseko Farmazia Fakultateko irakasleak. Gernikako auzitegiak ondorioztatu du ez dagoela modurik frogatzeko mezu horiek berak idatzitakoak diren ala ez.
Lan baldintzen "prekarietatea" salatzeko kontzentrazioa egin zuten asteartean egunkariaren egoitzaren aurrean. Abenduaren 2tik sindaura greban daude langileak eta mobizlizazioak "areagotzea" erabaki dute orain.
Martxoaren 6an 11:00etan Bilbon eta Iruñean mobilizazioak egingo dituzte sindikatuek, patronalak eta Eusko Jaurlaritza zein Nafarroako Gobernua interpelatzeko, zaintza eskubide kolektiboari dagokionez.
Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]