Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abuztuaren 11n
Izaskun Ugarte: "Ezin da atzera egin"
- Hogeitabost urte ditu Izaskunek, Mikel Goikoetxea 'Txapela' hil berriarekin eraikitako bizitza bat, berekin egindako bi haur hazteko, Hodei eta Haize, hutsetik hasita ongi menderatzera iritsi den euskara, muinetarino sartzen dizun begirada sakon bat. Eta ezagutu berriari tripak nahasteko ainako naturalitate eta apaltasunez kontatzen du bere bizitza latza, agertzen dizu munduaren bere ikuspegi militantea. Besteren esperientzia eta sentimenduekin trafikatzen duen merkatari sentitu du bere burua kazetariak.
Mikel Goikoetxea 'Txapela'ren emaztea eta alaba, Izaskun Ugarte eta Haize Goikoetxea
Niri gertatu zitzaidana ere oso garbi ikusi nuen. Hil zenean ez nengoen berarekin. Autopsia egitera eraman zutenean esan zidaten ea ikusi nahi nuen. Joan nintzen, ikusi eta esan nuen "baina hau ez da Mikel!". Gero inzinerazioa izan zen eta hautsa hartu eta hara bai, hura Mikel izan zitekeen. Mikel ez zen tipo bat hola tunban sartzeko, bere izakerarekin ez doa elizara sartzea, kanposantura eramatea. Askoz gehiago identifikatzen nuen errauts bezala bere gorputza hor hotza hilobian baino. Kolpe haundia izan zen kamara errefrijeradore hartatik alera zutenean eta "hau da? hau besterik ez da geratzen?".
Beste hau ere garbi zuen Mikelek: bera ez zela ez onena ez bestearena, ez zela inoren propietate; bat hemendik tiraka eta bestea handik, hola ez. Ezin nuen ahantzi bera nongo militantea zen eta zer nahi zuen; bizi guztia hor eman du eta hori zen guztia. Hautsak nori eman planteatu zenean Xanti Brouardi ematea erabaki nuen, familiaren adiskidea da eta HBko mahai nazionalekoa, esateko "nik ez dut hauts hauetatik ezer nahi, ez neretzat ez besterentzat, hau Herriarena da".
Jende askoren ahotan ibili da zure balorea. Inork ez zuen espero Txapelaren emazte gazteagandik holakorik.
Oso jende gutxik ezagutu du Mikel, baina oso jende gutxik nahi zuen ezagutu: berak markatzen zuen bizimoduan inor gutxi jartzen zen ondoan jarraitzeko. Momentu askotan esaten duzu "hauek denak hemen dira, nirekin daude puntu bateraino baina beste gauzak ez dituzte nirekin"
Mikelez entzun ditugun gauzen artean bere literaturzaletasunak atentzioa deitu digu.
Bere radikalismoan egun batean heltzen zen eta esaten zidan: "Begira, ezin naiz erdaraz egiten duen jendearekin mintzatu, ez zait ateratzen eta mutu bat bezala gelditzen naiz han, eta esaten dut nik zer pintatzen dut hemen?" Hain gogorra da bizitza eta hain latza egiten zaizu dena eta azkenean radikalizatu egiten zara.
Guk biok bizitza bat eraman dugu eta gure inguruan oso jende gutxi izan da. Alde batetik sekula onartu ez dugulako bera oso famatua zelako jendearekin afari bat egin behar dugula eta batera eta bestera ibiltzea, holako harremanik ez genuen onartzen. Bestetik, guk planteatzen genuen bizimoldea jendeak ez zuen hartu nahi, nahiko latza eta gogorra delako. Zenbat jendek jarraitzen du hor haurrak dituela? Haurrak aitzakia bezala hartzen dira, "haurrak eta emaztea ditut eta ezin dut hau eta bestea egin". Azkenean da zure buruaren aurrean aitzakiak jartzen dituzula, baina problema zu zara, zuk nola ikusten dituzun gauzak eta zu nola zauden.
Eta bera laguntzeko momentu askotan ere bai. Latza da bizitza horrela, oso une zailak dira, askotan bakarrik sentitzen zara, dena egitera iristeko jendea behar duzu ondoan eta momentu batzuetan konturatzen zara jende hori ez dela zu bezalakoa, jendeak ez dizu erantzun hori ematen. Eta oso latza da aurrera egin eta aurrera eta... Azkenean merezi duela pentsatzen duzu, ongi sentitzen zarelako zeure buruarekin, eta horrela bizitzea ez zaizula inporta esaten diozu zure burnari.
Behin baino gehiagotan gertatu zaigu gure buruak zoroak bezala ikustea, idealismo izugarri batean sartuak. "Baina utopia osoa izango da hau" esaten duzu... baina utopiagatik ere borrokatu egin behar da.
Ez dit beldurrik ematen. Zer aldatu da nere bizitzan? Mikel ez dagoela, eta une batzuetan bakarrik sentituko naiz, ez da bera izango. Lehen ere ez zegoen momentu askotan baina jakin behintzat banekien beste leku batean zela, eta nerekin ados zela. Baina dena dela berdin jarraituko dut. Ez dakit... zaila egiten zaizu, eta jendeak hartzen zaitu modu batean... baina ezin duzu gaizki hartu, haiek horrela dira.
Ez al duzue pentsatu izan zuen lan guztia alferrikakoa zela? Urte batzuk bedaramazkizue hemen, eta agian 78-79an gauzak argiago ikusiko zenituzten baina orain galtzeari usaina gertuagotik hartuko zenioten, agian egiten zenuten borroka irabaztea posible zela baina galtzea ere bai.
Tontoarena egitea ote den? Sekula ez dugu horrela pentsatu. Kontzientzia prolema da piskabat. Materialki ez dugu sekula ezer ukan, eta beraz galtzeko ere ez. Zer galduko genuen guk? Bizia, ez beste gauzarik, ez genuen ezer, eta gaur egun ez dut ezer.
Baina bizia galdu dezakezu. Eta oso garbi eduki behar da zerbait zure bizia arriskutan jartzeko, zerbaitetarako balio behar duela bizia arriskatzeak.
Azkenean problema da noraino eman nahi duzun, dena emateko prest bazaude... Mikelek komentatzen zuen behin baino gehiagotan: "Ezin dut sinistu hogeitazazpi urte ditudala, sekula ez dut pentsatu hogeita zazpi urte ukan arte helduko nintzenik". Normala da, egun osoa hor zabiltza eta egunen batean emango dizute eta garbi duzu. Berak esaten zidan askotan, zihoanean, pentsatzen zuela "bueno, agur dena". Hori sentituz gero badakizu hiltzea zer den eta momentua bera ia-ia pasatu duzu.
Normala al da hori? Izaskun...?
Neri normala iruditzen zait, gure bizitza hori izan delako. "Kattu" hil zutenean esatera etorri ziren gauean, eta bera ez zegoen etxean. Jo zuten atea eta "Badakizu zer gertatu den?"eta nik esan nien "Mikel!" eta "ez, ez da Mikel, Kattu da"eta ni nengoen... fu! Gero gauean etxera etorri zenean esan zidan "jo. batzuk hiltzen eta besteak damutu bezala beste aldera pasatzen, hau da panorama". Ez, ez gara hiltzeko beldur izan. Mikelek bazekien hil behar zuela eta nik ere bai. "Carne de cañon" zen, bazekiten peligrosoa zela, ez bakarrik metrailetero bezala, maila guztietan. Bazekiten noraino ematen zuen, bere bizia eta gauzak nola planteatzen zitnen. Aktibista bezala jende gehiago eduki dute tirokatzeko bera baino askoz errazago emateko baina berari eman diote.
Mikel zen gizon bat... esaten zuten muga pasatzen zutenean ukabila altxatzen zuela eta "goazen aurrera, jarraitu behar dugu!" eta alboan zituenak arrastaka eramaten zituen atzetik, eta benga, inork ezin atzera egin. Galdetu izan nion ea ez al zion ezer egiten horrela tipo bat hil eta... "Dena ondo pentsatua eramaten dut, e?"esaten zidan, "zertara noan eta zergatik eta guztia, eta zertarako, ez noa hortik hemen dator Billi el niño... ez".
Hemen gelditzeko aukera izan zuen, eta askoz lasaiago bizitzeko, gure ondoan. Baina beti esaten zuen ezin duela bere kontzientzia engainatu, bera hori egiteko tipo bat zela. Zenbait jendek aldiz esango dizu "bai nik hau eta bestea egiten dut eta lan haundia egiten dut honetarako", baina hara Joatea eskatuko bazenio zer esango luke? Mikelek bazekien bere lekua han zela eta han aritu behar zuela.
Zera esan zidan Hodeik: "Mikelek beti euskaraz hitz egiten zuen, horregatik hil dute" eta esan nion "Horregatik ere bai, beti euskaraz egiten zuen, baina beti esan dizu gure Herria Euskal Herria dela eta gu euskaldunak garela".
"Baina badakizu ez duzula berriz ikusiko?". Horixe badakidala, eta gogorra da. Baina ezin naiz zulo batean gelditu, aurrera egin behar dut. Haurrek ondo hartu dutela esan eta "a bai, noski, zure haurrak ohituak dira" esan didate. Lau urterekin klasifikatua dago haurra. Zer esaten dizute horrekin? Honaino emango dutela baina gehiago ez, arriskua delako.
Iñaki ZUBIONDO. XALBARDIN
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Julen Ugartemendia Carcedo
Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
2024-08-09
Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
2024-08-09
Montserrat Auzmendi del Solar
Sustantziarik gabea
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
2024-08-09
Manex Usarralde Garmendia
Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
2024-08-09
Olaia L. Garaialde
Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
2024-08-09
ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
2024-08-09
Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
2024-08-09
Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
2024-08-08
Manex Usarralde Garmendia
Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
2024-08-08
ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
2024-08-08
ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
Eguneraketa berriak daude