Zeintzuk dira Irango akordio nuklearraren irabazle eta galtzaileak?
The Guardian egunkari britainiarrak astelehenean Iran eta 5+1 taldearen artean sinatutako akordioan, irabazle eta galtzaileen inguruko analisia egin du.
Iranek atzo 5+1 taldearekin (AEB, Errusia, Txina, Erresuma Batua, Frantzia eta Alemania) atzo lortu zuen akordioaren inguruko artikulua atera du The Guardian egunkari britainiarrak.
Irango akordio nuklearraren aldaketen eta herrialdearen aurkako zigorren murrizteak nazioarteko agintarien kezkak arindu ditu. The Guardianek azken urteetako akordio diplomatiko garrantzitsuenetakoa den irabazle eta galtzaileen rankinga egin du.
Irabazleen artean:
Hassan Rouhani
Hassan Rouhani, Iraneko presidentea da bere herrialdea eta munduko sei potentzien artean adostu den akordio nuklearraren irabazlea. Rouhanik azpimarratu du Iranek modu baketsuan garatu duela energia nuklearraren gaia, eta gertaera honek estatusa eman diola bere herrialdeari. Iranek jasan duen nazioarteko isolatzea gutxienez 2017 urte arte gaindituta dagoela ematen du.
Barack Obama
Barack Obama AEBtako presidenteak George Bush AEBetako presidente ohiak zeukan guztiz bestelako jarrera hartu du. Presidente ohiak Iraki 2002 urtean gerra deklaratu zionean “axis of evil” edo gaizkileen ardatzaren barruan kokatzen zuen Iran, Sadam Husseinen Irak eta Ipar Korearekin batera. Obamak esan du akordio horrek frogatzen duela “Amerikako diplomaziak benetako aldaketa” ekar dezakeela.
Bashar al-Assad
Siriako presidenteak akordioa sinatu eta berehala esan du Iraneko historiako inflexio puntu garrantzitsuena izan dela. Assadek Iranen laguntza militar eta finantzarioa jaso du bere gobernuaren aurka 2011n egin zuten altxamenduaz gero. Siriako gerrak orain arte 210.000 hildako eragin ditu eta hainbat eta hainbat etxe gabe. Horregatik, akordio nuklearrak beldurtuta dauzka.
Vladimir Putin
Errusiako presidenteak esan du akordioa sinatzearen ondorioz “munduak lasaitu handia” hartu duela. Iranen aurkako zigorrak bertan behera gelditzeak mendebaldeko herrialdeek Errusiaren aurkako zigorrak malgutzea ekar lezakete.
Galtzaileak ordea:
Abu Bakr al-Baghdadi
Akordioa bere burua Estatu Islamikoaren kalifatoarentzat duen Abu Bakr al-Baghdadirentzat ez da batere albiste ona, AEBek eta Iranek kooperazioan Estatu Islamikoak Irak eta Sirian dituen indar armatuen kontra jo lezakeelako.
King Salman bin Abdulaziz
Saudi Arabiaren hasierako isiluneak esan nahi du AEBek eta Iranen arteko adiskidetzea King Salman bin Abdulaziz Saudi Arabiako presidenteari ez zaiola batere gustatu.
Binyamin Netanyahu
Binyamin Netanyahu, Israeleko lehen ministroak betidanik AEBen eta Iranen arteko akordio nuklear baten aurka bozkatu du. Gertakariak herrialde hebrearra eta AEBen arteko erlazioak tenkatu ditu.
Amnesty Internationalek jakinarazi du azaroaren 2an Teherango Unibertsitateko ikasle bat atxilotu zutela arropa kentzeagatik. Barruko arropatan gelditu zen neska, Irango janzkera kode islamiar zorrotzaren aurka protesta egiteko.
Azken egunetan gutxienez Nazio Batuen Erakundeko bost kasko urdin zauritu ditu Israelgo armadak, UNIFIL Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-Behinekoak duen egoitza nagusiaren kontrako erasoetan, Naqoura herrian. Netanyahuk esan du kasko urdinak “giza ezkutu” gisa... [+]
Astearte gauean Iranek ehunka misilekin egin dio eraso Israeli. Base militar eta azpiegitura energetikoen aurka zuzendu du erasoa. Gutxienez zazpi pertsona hil dira erasootan, CNNn irakur daitekeenez. Ez dago garbi Israelgo defentsa sistema zenbat misil neutralizatzeko gai izan... [+]
Narges Mohammadi Bakearen Nobel Saridunak eta beste 33 preso politikok gose greba hasi dute irailaren 15ean. Gaur, irailak 16, bi urte dira Mahsa Amini emakume kurdua Irango Poliziaren jipoiaren ondorioz hil zela. Buruko zapia gaizki jarrita eramateagatik atxilotu zuten.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.
Azkeneko hamarkadan Frantziak, Erresuma Batuak eta AEBek Siria inbaditu zuten nazioarteko legedia hautsita. 2024an oraindik Washingtonek Siria okupatzeko dozena bat base militar inguru ditu eta herrialdearen petrolioaren zati handia lapurtzen du. Israelek Siriako eta Palestinako... [+]
Komala alderdiak Irango Gobernuaren akusazioa ezeztatu du, eta adierazi du manifestariak “erreprimitzeko eta isilarazteko” saiakera dela.
Irango Zagros mendikatearen hegoaldean dagoen Ghar-e Boof kobazuloan ez dute hominidoen hezurrik aurkitu, baina bai haiek duela 80.000 urte inguru jandako animalien hezurrak; zehazki, 941 hezur.
Eta hezur horiek aztertuta, garai hartako dietaren berri jakin ahal izan dute... [+]