argia.eus
INPRIMATU
‘Xirraraz’ xilaba
  • Emozioz bete zen larunbat arratsean Baionako Lauga, laugarren XILABA txapelketako finalean. Emozioz, bibrazioz eta 1.450 bertsozalek eman dezaketen berotasunez. Eskuak elkarren kontra igurtziz eta litxarreriaz kargatuta hartu genuen bakoitzak gure txokoa, bertsolari txapelketetako “hintxek” ohi duten modura, hogei segundoro gure ingurura begiratzen genuen bitartean: Lauga bete-bete egin zen, eta bertsolariek asmatu zuten giroaren neurriko saioa eskaintzen.

Nerea Ibarzabal Salegi 2014ko azaroaren 17a
XILABAko finalistak saioa amaitu ostean. (Arg: Bertsozale Elkartea)

Ohikoa ez den puntualtasunarekin igo ziren protagonistak oholtzara, Joana Itzaina gai-jartzailearen atzetik: Maddalen Arzallus, Odei Barroso, Sustrai Colina, Eneritz Zabaleta, Xumai Murua eta Ramuntxo Christy. Irribarre txikiak, barre algarak, “oona”, oilo-ipurdia, “bua”, buruan iltzatuta geratzen diren azken puntuak, “aix…”. Kolore guztietako emozioak oparitu zizkiguten hiru orduan. Bertsoaldi batzuek eragindako kili-kiliek oraindik irauten didatenez, hitzez azaltzen saiatuko naiz (eta lortzen ez badut, bertsoa.com-era bideratzen zaituztet).

Odeik eta Ramuntxok hamarreko txikian egindako saioa lau belarriz entzutekoa da. Gerran dagoen herrialde bateko bi pertsonaren paperean jarri ziren; Odeik herrian geratu eta borrokatzeko hautua egin zuen, Ramuntxok, berriz, alde egitekoa. Herriarenganako maitasuna eta biziarenganakoa aritu ziren bertsotan, dena pasatakoan berriz elkartzeko esperantza lausoarekin.

Seriotik ere badaki, baina umoretik kantatzea gustatzen zaio gehien Ramuntxori. Garbi esan zuen berak ere Argiari eskainitako elkarrizketan, eta publikoak ere eskertu zuen hori. Zortziko handiko sagarra sagardo bilakatu zuen bezala, jakin zuen Ramuntxok bere potentziala zukutzen.  

Gaia konplikatua izanagatik, barren-barreneko bertsoak bota zituzten gehienek kartzelakoan. Euren aita entzun zuten, eurei inoiz kontatu gabeko gertaera bat hirugarren bati kontatzen. GAL. Iheslariak. Kartzela. Azal zentimetroak falta izan zitzaizkigun askori, sentitzen genuen oilo-larruarentzat. Eneritzek sentitu zuen emozioak denok ukitu eta hunkitu gintuen, entzutekoa bakarkako hau ere.

Polita izan zen Maddalen eta Eneritzen hamarreko txikikoa. Kataluniako galdeketan bozkatzera doazen neska gaztea eta gizon edadetua ziren. Maddalen fin aritu zen: “Biok erai dezagun nahi dugun herria” proposatu zion. Umorea eta arrazoiak uztartu zituen Eneritzek: “Indarra ez daukat baina, badaukat bastoia”.

Bi sukaldariren paperetik kantatu zuten Sustraik eta Xumaik. Haragi artifiziala eskaintzearen alde bata, eta kontra bestea. Sustrai erraz eta lasai, saioko bertsoaldi denetan bezala: “Naturala behar du fakturak bakarrik”, bota zion. Ondo erantzun zion halere Xumaik: “Plastikozko izarra merezi zinuke”.

Maddalen eta Sustrai joan ziren buruz buru txapelaren bila. Saioan zehar baino distira gehiago izan zuen Maddalenek fase horretan, eta benetan gustura entzun genuen, bereziki, bortxatu duten neska baten abokatuaren paperetik kantatzen.

Sustrairen neurrira egina zen, ordea, txapela. Gainerako bertsolariek oinez egin bazuten aurrera, berak patinetan egin zuen. Erraz, merezita. “Ez dut txapelik behar izan maitatua sentitzeko” esanaz agurtu zen arren, txapeldun handi bat da.

Xumai Muruak azken agurrean esan bezala, Iparraldean XILABAk batzen duen indarra eta energia ez litzateke egun bakarreko kontua izan behar. Larunbatekoa izango da gehiagoren ate…

 

Puntuazioa:

Sustrai Colina: 816,5

Maddalen Arzallus: 763

Odei Barroso: 457,5

Eneritz Zabaleta: 449

Xumai Murua: 437

Ramuntxo Christy: 435

'Txato' sariaren irabazlea:   Odei Barroso