"Ekimena ahalik eta zabal, aberats eta borondate onekoena izanagatik, horma handi batekin egin dugu topo. Soilik talde politiko bat –Bildu– egon da ekimena babesteko prest. Gainerako taldeek uko egin diote, eta horretarako arrazoi funtsezkoa bat eta bakarra izan da: Txillardegiren soslai politikoa. Ezaguna denez, ETAren sortzaileen artean egon zen Txillardegi eta horrek ekimen hau kantzelatu egiten du haien begietara. Jakina da, halaber, Txillardegik 1967an utzi zuela ETA, pertsonen biziaren kontrako atentatuak egiten hasi aurretik, eta gerora ere borroka armatuarekiko kritikoa izan zela (besteak beste, Aralar alderdiaren sorreran parte hartu zuenean). Txillardegik berak atentatu bortitz bat bizi izan zuen bertatik bertara HBko senataria zela: 1989an, Alcala hotelean HBko diputatu eta senatariak bilduta zeudela, bi pistoladunek taldearen kontra tiro egin eta Josu Muguruza erail eta Iñaki Esnaola larriki zauritu zuten. Mahai baten pean bere burua babestu behar izan zutenetako bat izan zen Txillardegi".

Berria egunkariak jasotako gutunaren pasarte bat da, Donostiako Liburutegi nagusiari Txillardegi idazlearen izena jartzeko prozesuaren bukaeraren berri ematen duen idatziarena. Aitzpea Leizaola, Beñat Sarasola, Dani Goñi, Garbiñe Ubeda, Harkaitz Cano eta Kepa Sarasolak idatzitakoa da.

Alta, 2013an 17 idazlek abiaturiko ekinbideak babes sozial zabala dauka: 1.500 sinadura inguru bildu zituzten. Baina, jendartearen partetik jasotako babesa ez da sentitu udalean eta horregatik erabaki dute ekinbideari bukaera ematea: "Udaleko talde politiko guztiekin, baita alkatearekin ere, bildu ondoren ekimenak babes txikia eskuratu duela ikusita, berau azken burura ez eramatea eta ekimena formalki ez aurkeztea erabaki dugu. Ez da gure borondatea lehia politikoan jardutea, ezta gatazkak eszenifikatzea ere. Komeniko litzateke, hori bai, honen guztiaren inguruan bakoitzak norberari dagokion hausnarketa egitea".

"Merezi duen aitortza"

Batzartu diren talde politiko bakar batek ere ez du ukatu Txillardegik euskara eta literatura arloetan egin zuen lanak aitortzarik merezi duenik. Hala eta guztiz ere, Donostiako Liburutegi nagusiari bere izena jartzeko aukera etengabean oztopatu die Donostiako udalak.

Txillardegik euskarari eta euskal literaturari egindako ekarpen garrantzitsuak hain gutxi kontuak hartzeak kezka sortzen die gutunaren idazleei: "Badirudi literatura eta euskara arloko lana ezer gutxi dela soslai politikoaren aldean; hots, Txillardegik euskara batua sor zedin egin zuen lan ezinbestekoa edo euskal literatura modernizatzeko egin zuen guztia txikikeria hutsak izan zirela. Horrek baino garrantzia askoz ere handiagoa duela pertsona zein etiketa politiko pean kokatzen dugun. Bestetik, herri honek bizi izan duen historia bortitzaren inguruko memoria zorrotz eta bidezko bat eraikitzeko bidean, ez dakar ezer onik Txillardegiren inguruan sortu den irudi manikeo eta murrizgarriak. Ez bagara titular handi eta deklarazio hanpatuen atzean zinezko memoria bat arakatzeko gai, ez badugu borondaterik hitz potoloen atzean dauden benetako errealitate eta historia txatalak ezagutzeko, nekez eraikiko dugu gizarte irekirik".

Duela hamar urte zendu zen Txillardegi, idazle, hizkuntzalari, politikari, euskaltzale eta militante suharra.

Horrela bukatu dute gutuna: "Esperantza izpi batekin geratu gara. Izan ditugun bileretan behin baino gehiagotan esan digute oraindik goizegi dela halako aitortza baterako. Sinetsi nahi dugu, bada, ekimena irekita geratzen dela etorkizunerako. Espero dugu noizbait Txillardegik eta Donostiako hiriak, biek ala biek, merezi duten aitortza jasotzea".