LGTB ILGA-Europek genero autodeterminazioa onartzen duten herrialdeen zerrendan Europar Batasuneko sei herrialde baino ez ditu sartzen: Danimarka, Irlanda, Malta, Belgika, Portugal eta Luxenburgo. Baina Mar Cambrollék, Trans Plataforma Federazioko presidenteak salatu du herrialde hauek ez dutela autodeterminazio printzipioa betetzen: “Egia da lege horiek ez dutela patologizatzen, baina ez dute autodeterminazioaren printzipioa betetzen, hori edozein baldintzaren antagonikoa baita”. Patricia Regueros Río kazetariak El Salto komunikabidean argitaratu duen erreportaje landu honetan jaso ditu herrialde hauek genero autodeterminaziorako ezartzen dituzten mugak eta baldintzak: pentsatzeko garai bat, edo adin txikikoei trabak, batik bat.

Danimarka

2014ko irailaren 1ean sartu zen indarrean genero identitatea onartzeko legea, eta autodeterminazio printzipioan oinarritu zen Europako lehen legea izan zen. Legeak esku-hartze medikoak alde batera uzten zituen, hala nola diagnostiko psikiatrikoa, esterilizazioa edo hormona-tratamendua, eta administrazio-prozedura bat sortzen zuen. Prozesu honen bitartez, eskatzaileek aukera dute identifikazio-zenbaki berri bat eta dagozkion dokumentu pertsonalak jaso ahal izateko: pasaportea, gidabaimena eta jaiotza-ziurtagiria, beren nortasunaren arabera. Àlex Bixquert, FELGTB trans politiken taldeko koordinatzaileak trans pertsonak jada erreflexio aldi bat jasaten dutela dio eta ez du ulertzen aldi hau luzatzearen arrazoia.

Malta

2015eko apirilean, Maltako Parlamentuak Gender Identity, Gender Expression and Sex Characteristics (GIGESC) legeari buruzko legea onartu zuen. Lege horren bidez, identitatea ezagutzeko prozesua eskatzeko baldintzak ezartzen dira. Prozedurak eskatzen du eskatzaileak genero eta izen aldaketa deklaratzea notario baten aurrean, gero deklarazioa inskribatzeko. Erregistroak generoz aldatzeko eskaera jaso eta datuak aldatzen ditu, eta aldaketa horrek beste dokumentu ofizial batzuk eguneratzeko balio du. Maltako legeak eskatzailearen adierazpena besterik ez du eskatzen, eta, beraz, bai Àlex Bixquertek bai Mar Cambrollék autodeterminazio-printzipioari leial zaiola ulertzen dute. Hala ere, nabarmentzekoa da notario-ziurtagiriaren figura sartzeak dakarren erredundantzia, erregistro baten aurreko aitorpenak nahikoa izan beharko bailuke.

Irlanda

2015eko irailetik aurrera, Irlandako trans pertsonek eska dezakete estatuak bere generoa legez onar dezala, Gender Reconition Act legeari esker. Prozesua interesdunaren idatzizko eskaerarekin hasten da. Dagokion agintaritzak hartuko du kontuan, eta hark onartuko du edo ez. Agintari horrek, halaber, informazio gehiago edo ebidentzia gehiago eska diezaioke eskatzaileari, legeak hala adierazten baitu. Testuak ez du zehazten zer informazio-mota eska dezakeen, ez eta lekuko baten eskaerak froga gisa balio dezakeen ere. Bixquert-ek deitoratzen du anbiguotasun hori: “Irizpide anbiguoak nahiko arazotsuak dira, erregistro batetik bestera desberdintasunak eragiten baitituzte, eta funtzionarioen edo epaileen aurreiritzien aurrean jartzen zaituzte”, arrazoitu du.

Belgika

2017. urteko maiatzaz geroztik, Belgikak badu generoa onartzeko legezko prozesua zuzentzen duen lege bat, hein batean autodeterminazioaren printzipioan oinarritua, baina baldintzekin. 2017ko Loi réformant des regules relatifs aux personnes transgenres delakoan, erregistro zibileko funtzionario baten aurrean aldaketa bat eskatzeko aukera jasotzen da, “belgikako pertsona heldu, adingabe emantzipatu edo egoiliar atzerritar orori, baldin eta sinetsita badago jaiotza-ziurtagirian ageri den sexua ez datorrela bat berezko duen genero-identitatearekin”.

Baldintzek hiru hilabeteko epea dute, eta, epe horretan, fiskal nagusiak eskaera errefusatu dezake “ordena publikoko arrazoiak direla medio”. Hiru hilabete horiek igaro ondoren, eta sei hilabete bete baino lehen, eskatzaileak erregistro zibilera itzuli behar du, eta egiaztatu behar du oraindik ere uste duela bere genero-identitatea ez datorrela bat jaiotza-ziurtagirian ezarritakoarekin; ezagutzen dituela jaiotza-ziurtagiria aldatzeak dituen ondorio administratibo eta legalak, eta badakiela ziurtagiri horren aldaketaren ezeztaezintasuna.

Luxenburgo

2018ko ekainaren 25ean, Luxenburgoko Diputatuen Ganberak genero-onarpena dakarren lege baten alde bozkatu zuen. Identitatearen autodeterminazioan oinarritzen da legea, eta administrazio-sistema bat sortzen du, pertsona batek ofizialki erregistratutako izena eta genero-markatzailea egokitzeko. Lege berriak esplizituki aipatzen du Europako Kontseiluaren Batzarraren 2048/2015 Ebazpena, generoa legez onartzeko prozedura “azkarrak, gardenak eta irisgarriak” eskatzen dituena.

Legeak ezartzen duenez, Luxenburgoko pertsona heldu orok eskabidea aurkez dezake Justizia Ministerioan, bere legezko sexua eta izen bat edo gehiago aldatzeko, honako hau erakutsiz: “Nahikoa den gertakari-bilduma baten bidez, bere egoera zibileko erregistroan ageri den sexua ez datorrela bat aurkezten den eta ezagutzen den sexuarekin”. Horretarako, honako hau eskatzen du: “pertsona publikoki aurkez dadila aitortutako sexuarekin”, “sexu horrengatik ezaguna izan dadila familiakoek/adiskideek/harreman profesionalek” eta “pertsonak pilazko izena aldatu duela bere sexuari egokitzeko”.

Portugal

2018ko apirilean onartu zuen Portugalek legea. Erregistro zibilean sexua aldatzeko prozedura eskatzeko genero-identitatea jaiotzean esleitutako sexuarekin bat ez datorren adineko pertsonen eskubidea aitortzen du legeak. Adingabeei dagokienez, legeak orain aurreikusten du 16 eta 18 urte bitarteko pertsona batek gurasoen baimena eta mediku baten txostena beharko dituela. Edozein mediku edo psikologok egin dezake aitorpena, pertsona libreki hautatu dela eta eragozpenik ez dagoela baieztatuz. “Norbaitek heldutasunik ez duela uste baduzu, zentzuzkoa da inguruneak zerbait esatea, baina ez medikuak”, salatu du Bixquertek.