Pariseko Olinpiar Jokoak uztailaren 26an hasi ziren, Sena ibaiaren gaineko desfilearekin. Bertan, parte hartu zuten gainerako herrialdeekin batera, Israel, Palestina eta Ukrainako ordezkaritzek. 15 atleta errusiarrek eta 17 bielorrusiarrek desfilatu zuten, halaber, Banakako Atleta Neutralen taldea osatuz (AIN, ingelesezko sigletan), Nazioarteko Batzorde Olinpikoak (NOB) parte hartzeko aukera eman duen modua, beren batzorde olinpiko nazionalak kanporatu ondoren, "su-eten olinpikoa profanatzeagatik, Ukraina inbaditzeagatik Beijingeko 2022ko Joko Olinpikoetan" eta "Gutun Olinpikoa urratzeagatik, Ukrainako Batzorde Olinpikoaren kontrolpeko instalazioak zeuden lurraldeaz jabetzean", NOBk berak azaldu zuenez.

Inaugurazio ekitaldiaren biharamunean, Israelek Deir al-Balahko (Gaza) eskola baten kontra egindako aire eraso batek 30 palestinar hil eta 100 zauritu inguru utzi zituen. Ukrainan, errusiar armadak aurrera jarraitu zuen Jarkiv eskualdean, hiru instalazio elektrikori eraso eginez. Uztailaren 19an sartu zen indarrean Su-eten Olinpikoa.

Hau da 2024ko Pariseko Jokoak jokatzen ari diren giroa, Frantziako Gobernua segurtasun-dispositiboa handitzera eraman duena, atentatuen arriskuagatik. Jules Boykoff Pazifikoko Unibertsitateko (Estatu Batuak) irakasle eta Joko Olinpikoetan adituak azaldu duenez, "segurtasun-indarrak nonahi daude, polizia-taldeak hirian zehar dabiltza, horietako asko eraso-fusilekin eta erabilera militarreko armekin, batzuk kamuflaje-uniformearekin, beste batzuk polizia-uniforme urdinarekin".

"Genozidioa ez da kirol olinpikoa" esaldia aditu zen Parisen inaugurazio ekitaldiaren bezperan deitutako manifestazioan eta Paraguai eta Israelen arteko futbol partidan

Simone Bilesen erakustaldien eta Frantziako errugbirako urrea bezalako sorpresen artean, ikusleek euren jarrera erakutsi dute, batez ere Israelek Gazaren aurka egindako erasoen aurka. "Genozidioa ez da kirol olinpiko bat" esaldia Parisen inaugurazio ekitaldiaren bezperan deitutako manifestazioan entzun zen, eta Paraguai eta Israelen arteko futbol partidan "genozidio olinpikoa" leloa zuen pankarta bat zabaldu zuten bertaratutakoek, Palestinako hainbat banderarekin batera. Frantziako justizia gertakari horiek ikertzen ari da, arraza-gorrotoa probokatzea egotzita. Boykoffek, topaketa honetan parte hartzen duenak, dioenez, "segurtasuna askoz ere biziagoa zen Olinpiar Jokoetan hauetan izan naizen beste ekitaldi batzuetan baino".

Zenbait kirolarik gatazka horien aurrean duten jarrera ere azaldu nahi izan dute, kasu batzuetan beren herrialdeei eragiten baitiete. Waseem Abu Sal, Palestinako banderaduna Parisko Jokoetan, alkandora bat jantzi zuen inaugurazio ekitaldian, non Palestinako haurren aurkako bonbardaketak salatzen zituzten. Yazan Al Bawwab igerilari palestinarra igerileku olinpikora irten zen ukabila gora eta bandera palestinarra paparrean zuela. Messaud Dris judoka aljeriarra, bere aldetik, ikerketapean dago, bere kategorian baimendutakoa baino pisu gutxi gehiago eman eta Tohar Butbul israeldarraren aurka borrokatzera aurkeztu ez ondoren. Gertaera horiek nahita uko egin ziotela susmatu zuten, eta uko egin ziotela judu israeldarrari aurre egiteari. Bere herrikide eta judutarra den Fethi Nourineren aurrekaria kontuan hartuta, Tohar Bulanbulekin lehiatzeari uko egin ondoren hamar urteko zigorra ezarri zioten, Tokyoko aurreko Olinpiar Jokoetan. Hori dela eta, ikusi beharko da zein den NOBk Drisi buruz hartutako erabakia.

Messaud Dris Aljeriako judoka, bestalde, ikerketapean dago, bere kategorian baimendutakoa baino pisu gehiago eman eta Tohar Butbul israeldarraren aurka borrokatzera aurkeztu ez ondoren.

Kasu hau ez dator bat Olga Kharlan esgrimista ukrainarrarenarekin, Parisen brontzezko domina lortu berri baitu 2023ko munduko txapelketetan zigortua izan ondoren, bere aurkari errusiarra agurtzeari uko egiteagatik. Orduko hartan, Thomas Bach NOBko presidenteak berak gutun bat bidali zion, babesa emanez eta Parisen parte hartzeko gonbidapen pertsonal bat jasoko zuela ziurtatuz, Esgrimako Nazioarteko Federazioaren (FIE) zigorra edozein izanda ere. Gutun horren ondoren, FIEk zigorra kendu zion, eta ez du arazorik izan Olinpiar Jokoetan parte hartzeko. "Hau nire herrialdeko kirolarientzat da, ezin izan dute hemen egon Errusiak hil zituelako", adierazi zuen Kharlanek brontzea lortu ondoren.

Neutraltasuna zalantzan

Bachek Olga Kharlani emandako babesak hautsi egin zuen NOBek egin duen eta Fethi Nourine judokarekin Tokyo 2020an aplikatu zuen neutraltasunarekin. Kirolaren eta politikaren arteko independentzian oinarritutako doktrina hori lagungarria izan zen gerra hotzean NOBa tentsio politiko handiaren erdian elkartuta mantentzeko. Parisko Jokoetan, aldiz, bere esanahia galdu du, kontuan hartzen badugu NOBk nola jokatu duen Errusiak Ukraina inbaditzearen aurrean eta Israelek Gazan egindako genozidioaren aurrean.

2022ko otsailean, NOBk "gogor" gaitzetsi zuen Errusiak su-eten olinpikoa urratu izana, 2022ko Beijingeko Jokoetan Ukraina inbaditu zuelako, eta joan den urrian Errusiako eta Bielorrusiako Olinpiar Batzordeak bertan behera utzi izana berretsi zuen. Ondoren, batzorde bat sortu zuen, Nicole Hoevertsz NOBko lehendakariordeak, Pau Gasol Batzorde Etikoko kideak eta Seung Min Ryu Atleten Batzordeko ordezkariak osatua. Batzorde horretan zehaztu zen zein atleta errusiar eta bielorrusiarrek betetzen dituzten Banakako Atleta Neutralen taldeko kide izateko baldintzak, Parisen egon ahal izateko. Onartuak izateko, banakako atleten sailkapena lortu behar zuten, ez ziren beren herrialdeko armadakoak, eta ez zioten publikoki babesik eman behar.

Nazioarteko Batzorde Olinpikoko presidenteak Olga Kharlan esgrimista ukrainarrari emandako babesak hautsi egin zuen NOBek Tokyo 2020an Fethi Nourine judokarekin aplikatu zuen neutraltasunarekin

Israelen kasuan, aldiz, NOBk ez zuen erabakirik hartu bere armadak Gazari eraso zionean Hamasen urriaren 7ko erasoei erantzuteko. Era berean, ez zuen bere jarrera aldatu joan den urtarrilean, Nazioarteko Justizia Gorteak genozidioa gertatzeko benetako arriskua zegoela ohartarazteko epaia eman zuenean; ezta, martxoan, NBEren txostenak ondorioztatu zuenean "Israelek genozidioa egin izana adierazten duen puntura iritsi dela uste izateko zentzuzko arrazoiak daudela". Horretaz galdetuta, Thomas Bachek berak zera esan zuen duela gutxi: "Ez gaude politikaren negozioan, hemen gaude atletak batzeko gure misioa betetzeko".

Atletak batzeko misio hori ere zalantzan dago, Palestinako Batzorde Olinpikoak emandako 350 kirolari palestinarren kopuruari erreparatzen badiogu. Biktima horien artean dago Hasni al-Masdar, Palestinako futbol talde olinpikoaren entrenatzailea edo Majed Abu Maraheel, Palestinako historian lehen banderadun olinpikoa, Al Nuseirat errefuxiatu gunean desnutrizioak hil zuena. Era berean, Israelek Gazako zerrendako kirol-instalazio asko suntsitu ditu, eta Yarmouk estadioa, Palestinako zaharrenetako bat, bereganatu zuten atxilotze gune gisa erabiltzeko.

Israelen erasoen aurrean erakutsitako neutraltasunak kirol bidezko zuriketa ariketa errazten du, bertako 88 kirolarik Joko Olinpikoetan parte hartzea ahalbidetzen baitu

"Ukrainako gerra egoera paregabea da, eta ezin da munduko beste gerra edo gatazka batekin alderatu, NOBk hartutako neurriak eta egindako gomendioak Beijingeko 2022ko Olinpiar eta Paralinpiar Jokoetan errusiar armadak egindako inbasioaren ondorio direlako", izan dira NOBek emandako azalpenak.

Organo olinpiko gorenak Errusiaren aurrean erakutsitako irmotasunak eragotzi egin du bere belizismoa zuritzea bere kirolariek Parisen egindako jardunaren bidez. Aldiz, Israelen erasoen aurrean erakutsitako neutraltasunak kirol zuriketa ariketa errazten du, bertako 88 kirolarik Joko Olinpikoetan parte hartzea ahalbidetzen baitu. Horien artean gutxienez 30ek beraien herrialdeko indar armatuei eta Gazako inbasioari "babesa" eman dietela adierazi du Karim Zidan kazetari egiptoarrak.