Pablo Malo: “Lasa eta Zabalaren historia modu errealistan kontatu nahi dut”
GALek 1983an bahitu, torturatu eta hil zituen Joxean Lasa eta Joxi Zabalari buruzko filma grabatzen hasiko da Pablo Malo zuzendari donostiarra datorren urtean. Alberto Moyano kazetariak elkarrizketa egin dio Diario Vasco egunkarian, eta galdera-erantzun batzuk euskaraturik jaso ditugu hemen.
Gidoiko elkarrizketak diskurtsoan erortzeko beldur al zara?
Bai. Lasa eta Zabalaren senideekin elkartu ginenean, semeak edo anaiak ez dituztela ezagutuko esan nien, ezinezkoa delako. Ez aktoreen itxura fisikoagatik, ezta haien hitz egiteko moduagatik eta keinuengatik ere. (…) Joanes Urkixo gidoilariari eta niri gustatuko litzaiguke bi familiek euren ekarpenak egitea, jakinik hau fikzioa dela eta sekula ezin izango zarela errealitatera hurbildu, ezta nahi ere, kontatzera zoazena 1983an gertatutako historia oso basatia delako. Ahalik eta gehien hurbiltzen saiatuko gara.
Familiek nola erreakzionatu zuten filma egingo zela jakin zutenean?
Sentipen nahasiekin, nire ustez. Batetik, gauza hain mingarria gogora ekartzeak dakarren ezinegonarekin. Eta bestetik, jendearen memoriatik urruntzen doazen baina haiek betiko biziko dituzten gertaerak oroitu ahal izango direlako esker onez. (…) Senideetako batek esan zigun ongi iruditzen zitzaiola filma egitea, baina ez duela ikusteko asmorik. Kezkatu egiten nau benetan gertatutako historia kontatu beharrak eta protagonistek senideak dituztela jakiteak. Hau ez da The Sopranos-en atal bat, benetako zerbait baizik. Senideei esan nien ez nituela torturak saihestuko, kontatu beharreko zerbait direlako. Ekarpenik egiten ez duen indarkeriaren pornografia ez dut gustuko, baina kasu honetan historiaren parte da eta kontatu egin behar da. (…) Historia errealista egin nahi dut. Badakit geroz eta sinesgarriagoa izan, are mingarriagoa izango dela.
Panfletoan erortzeko arriskua egon liteke…
Ihes egin nahi dut ihes horretatik. Ez dut zintzoen eta gaiztoen filma egin nahi. Karikaturan erortzea litzateke, eta ez da justua. Oso argi daukat kasu honetan noren alde nagoen.
(…)
ETAko kide izateagatik Lasak eta Zabalak jasandakoa merezia zutela diotenengandik oso urrun sentitzen naiz. Aberrantea iruditzen zait. Era berean, basakeria iruditzen zait PPko kide zein polizia izateagatik edo udaletxean lan egiteagatik inork tiroa merezi duela pentsatzea. Muturrera joateak ez dio inori mesede egiten, baina kasu honetan oso argi dut basakeria izan zela, eta halaxe kontatuko dugu.
Krimenak egin zituzten pertsonen bertsioa jasotzea gustatuko al litzaizuke?
Asko. Baina oraindik ez gara horretan jarri. Gustatuko litzaidake jakitea nola hel daitekeen horretako zerbait antolatzera, eta nola prestatzen zaren gauza hain izugarria egiteko.
Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.
ETB1ek Bizkarsoro filma estreinatu zuen Euskararen Egunean iluntzean. ETB2ri aldi berean gaztelaniazko azpidatziekin ematea proposatu bazioten ere, kate horretan Tasio eskaini zuten gaztelaniaz azkenean, eta horrek haserrea sortu du euskaldun askorengan sareetan.
Inguruan dituen emakume sortzaileek halakorik izateak harritu egiten du, baina berak urte askotan izan du iruzurtiaren sindromea. Irauteak erakutsi dio, ordea, gauza asko ondo ere egin dituela. 2021ean Espainiako Estatuko Goya saria irabazi zuen
Maite Arroitajauregirekin... [+]
Irungo ospitale zaharrean jaio zen Fermin 1963an, Muguruza Ugartetarrenean. Azken hamarkadetan euskal musikan eragin nabarmena izan duen artista da. Ez alferrik, bera izan da Kortatu eta Negu Gorriak taldeetako abeslaria eta alma mater-a, Esan Ozenki zigilu independentearen... [+]
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
Bizitegi elkarteak 2016a geroztik antolatzen duen duen film eta antzerki jaialdia jada abian da Bilbon.
Azaroaren 8tik 15era egingo dute zine jaialdia. Euskal Herriko zinema lanak ere izango dira pantaila aurrean, besteak beste Tasio filmaren bertsio zaharberritua eta La Muerte de Mikel, filmaren estreinalditik 40 urtera.
Jone Arriolaren “Dena asmatuta dago” filma izan da Urrezko Antzararen irabazlea larunbat honetan ospatutako sari banaketa ekitaldian. Euskal Zinemaren Begiradak Itziar Ituño aktorearen ibilbidea omendu du.
Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.
47 urte beteko ditu zine jaialdiak, eta urriaren 16tik 21era, solasaldi eta tailerren bidez euskal zinemagintzaren alor ugari landuko dituzte. “Beti berria den zinema” lelopean, aurtengo jaialdiak zine berria eta istorio berriak kontatu nahi dituzten gazteei keinu... [+]
Urriaren 10etik 17ra garrantzi eta gaurkotasun handiko gai sozialen inguruko hausnarketa era kontzientzia kritikoa sustatzen duten 81 film erakutsiko ditu Bilbon Zinema Ikusezinak. “KDC” (Kultura, Komunikazioa eta Garapena) Garapenerako Gobernuz Kanpoko Erakundeak... [+]
Joan den astean bete ziren 35 urte Son Gokuk euskaraz lehen aldiz egin zuenekoa. 1989ko urriaren 4an izan zen ETB1n Dragoi Bola ematen hasi zirela (1984an abiatu zen anime hau Japonian) eta hura gogoratzeko ekitaldia egingo da Donostian urriaren 20an, igandearekin, lehenbiziko... [+]
Donostiako Zinemaldiak euskal zinemaren ospakizun ekitaldian euskal zinemak euskara gutxi duela esan zuen Edurne Azkaratek eszenatokiaren mikrotik, ozen. Esaldiak burrunba egiten du egiazkotasunagatik. Arkitekturaren eszenan antzerako lema errepika daiteke eta ziur naiz beste... [+]