Nerabeak bizi dituen prozesu hormonal, metaboliko eta psikoneurologikoetako asko lo egin bitartean garatzen dira, eta horregatik da inportantea 13-18 urte inguruko gazteek behar adina lo egitea. Ikerketek, baina, garbi diote: asko dira ordu gutxiagoz lo egiten dutenak, batez ere astegun buruzuritan (eta ez, asteburuan lo gehiago egiteak ez du hori orekatzen), gazte kopuru handi batek ez du zazpi orduko loaldia gainditzen, azken azterketen arabera.

Gaztea izanik, beharbada ez du gorputzean nekea sumatuko, baina umorean eta jarreran eragiten duela diote adituek (suminkorrago, desmotibatuago… egon daiteke), baita errendimendu akademikoan ere (arretan, memoria gaitasunean…), eta osasunean: "Metabolismoan aldaketak, buruko mina, arazo gastrointestinalak, obesitatea, diabetesa…", dio Darío Fernándezek, El Paíseko artikuluan.

Zergatik egiten dute lo gutxiago?

Faktore nagusi bat aipatzen dute adituek: mugikorrak eta gailu elektronikoak. Mugikorrari katigatuta, ordu gutxiago egiten da lo, baina baita okerrago ere, mezu, ohartarazpen eta estimuluekiko egonezin. Melatonina edo loaren hormona inhibitzen du argiak (baita pantailaren argiak ere), eta Gonzalo Pin medikuak ARGIAko artikulu honetan dioenez, nerabe baten erloju biologikoa argiarekiko askoz sentikorragoa da gauez, goizez baino, alegia teknologiarekin baldin badago gehiago kostako zaio lo hartzea, "eta teknologiarekin egon ohi da". Duela gutxi egin duten ikerketa nabarmendu du medikuak: nerabe batek mugikorrean batez beste lau mezu jasotzen ditu gauez.

Beste faktore interesgarri bat ere badago atzean: nerabeek, gauez, haur eta helduek baino beranduago jariatzen dute melatonina, eta beraz, beranduago lokartzen dira. "Inoiz ez duzu lortuko nerabe bat lehenago oheratzea, biologikoki ez duzu lortuko: nerabe bati esatea 23:00etan oheratzeko da guri esango baligute bezala 19:00etan oheratzeko; ohean bueltaka hasten zara, kortisola sortzen… eta ez duzu melatoninarik", dio Pinek. Ondorioa? Goizeko 8etako lehen klasean erdi-lo daudela ikasle nerabeak. "Batxilergoko ordutegiak naturaren kontra eginda daude; nerabeak 9etan sartu behar du eskolan, eta ikerketa ugarik hala esaten digute, AEBetan ikasleen sarrera ordu erdi atzeratzeak izan duen inpaktu positiboa horren lekuko".

Nerabezaroa izan ohi da kafea, alkohola, tabakoa, edari suspergarriak eta beste probatzeko etapa; horiek ere ez dira lagungarri loaldi egokirako. Eta lotara joan nahi ez izatea ere ohikoa izan daiteke, duen garrantzia ematen ez bazaio eta dituen ondorioen kontzientzia hartzen ez badugu.

Beraz…

Mugikor eta antzerakoen erabilera murriztea, ordutegi erregularrak ezartzea eta oheratu aurretik giro lasai eta isila sortzea gomendatzen dute adituek. Darío Fernándezek elikaduraren eragina ere nabarmendu du: gereziak, platanoa, esnea, haragia, arrain urdina eta fruitu lehorrak melatonina bihurtzen dira (lotarako lagungarri dira); aldiz, lo egin aurretik hobe ez afaltzea espinakak, zerbak, hestebeteak, gazta oso umatuak, haragi gorriak, lekaleak eta tomatea.