Michel Houellebecq-en ‘Sumisioa’: dekadentzia gaur da
François Bayrou, Tariq Ramadan, Jean-François Copé, Marine Le Pen, Florian Philippot, Jules Ferry, François Hollande, Barbier, Onfray eta ez dakit zenbat izen ezagun baino gehiago dauzkan liburu bat da hau. Baina ez da saiakera. Ez da azken hamarkadetan gainbeheran dagoen Frantziako beste best-seller hura ere –Eric Zemmour-en Le suicide français–. Nahiz eta bataren eta bestearen argitalpenen artean bi hilabeteko tartea soilik igaro zen. Michel Houellebecqek idatzi du. Eta bere liburu interesgarriena da Sumisioa (Meettok 2015). Ez da –kritika negatibo gehienak horretan zentratu badira ere– probokazioz jositako liburu bat. Alegia. Ez da aurreko liburuak baino misoginoagoa, arrazistagoa, eta finean, klasistagoa. Baina bada, lehenengo aldiz, beldurrik gabe eta egungo Frantziako politikari buruz agerian idatzi duen lehena.
Sumisioa argitaratu arte bi sektore nagusirengan izan du arrakasta Houellebecqek. Lehenak hirietako progreak ziren, bizitza fineko burges txikiak, unibertsitarioak, antiarrazista toleranteak, Houellebecqen poesiari eta nobelei sorbaldaren gainetik begiratzen zioten: herri atzeratua ikusten zuten, Fronte Nazionaleko langile potentziala. Bigarrenek euren buruak ikusten zituzten: langile klaseko irakurleak ziren, idatzita aurkitzen zuten “haiek esan nahi baina ausartzen ez zirena”, sartzen zen gazte sexuatuekin eta zahar inpotenteekin, barre egiten zien etorkinei eta barre aitzurlariei. Hori baita Houellebecqen literaturak –liburu honetara arte– funtsean egin duena: mundua mespretxatu.
Antizipazio nobela da (2022ko Frantzian kokatua) propositiboa delako. Historiako une labur batez laikoa izan den herrialde baten ber-erlijiotzeaz hitz egiten digu. Ideien bataila eskuin liberalak irabazi duen herrialde batean gaude (148. orrialdea). Aurrez egon zen islamaren inguruko beste alderdi bat –fikziozko– Tariq Ramadanek gidatua baina ezker antikapitalistarekin lotura zuen eta ez zuen aurrera egin. Mohamed Ben Abbes-en Anaiarte Musulmanak (frantsesezkoan Fraternité Musulmane –kasualitatez Fronte Nazioanalaren FNren antzekoa–) Frantziaren aldaketa ez du muturreko erlijiotik planteatzen, baizik eta tradiziotik, lasaitasunetik, nolabaiteko hirugarren munduarenganako atxikimendutik, Mediterraneoaren bi aldeen arteko anaitzatik.
Funtsean, Frantsesek haien bizitzak zerbitzu sekretuen esku uzteko inolako arazorik ez duten egunotan (%84k Figaroren inkesta egin berri baten arabera) “sumisiorik erabatekoena da giza zoriontasunaren gailurra” (249. orrialdea). Pertsonen %99aren azpiratzea handitzen da, emakumeena bereziki: “Bada harremanik emakumearen gizonarekiko sumisioaren [...] eta gizonaren Jainkoarekiko sumisioaren artean, islamak ikusten duen gisan”. Emakumearen marjinazioa gutxinaka planteatzen da –Marie-Françoisen pertsonaiaren bidez, unibertsitateko irakasle ezagun izatetik etxeko andre izatera (147. orrialdea)–. Horregatik ez nuke esango –euskarazko argitalpeneko kontra-azalean hala esaten bada ere– “amesgaizto baten modura garatzen” denik sumisioa. Frantzia menperatua, hortxe dago: ahulak ahultzen dituena, indartsuak indartzen.
Bada, ultra-ezkerraren despiste kulturalarekin bat eginda, liburua boikotatzeko dei egin duen jendea –Edwy Plenel Mediaparteko zuzendaria, adibidez–. Baina Sumisioari jaramon egin nahi ez izatea da gaur egungo Frantzia dekadente, beldurti eta –zentzurik okerrenean– erreakzionarioenari jaramonik ez egitea.
Alfonso Cardenalek Vidas Perras. Cuentos musicales del Sofá Sonoro (Bizitza Latzak. Soinu-sofako musika-ipuinak) izenburuko liburua argitaratu berri du. Bertan, herri-musikaren historiaren bazterretan abandonatutako kultuzko hogei musikariren zorigaiztoko biografia... [+]
Roald Dahl idazle irakurriaren umeentzako hainbat lan berritu dituzte: “lodi” eta “itsusi” bezalako adjektiboak desagertu dira, baita esaldiren bat gehitu ere ileordea eramatea ez dela ezer txarra adierazteko, esaterako.
Galizian jaioa, Bruselan egin du kasik laneko aldi guztia. Biologia eta Medikuntza ikasketak eginagatik ere, gisako lanik ez herrialdean bertan, eta bakailao-ontzi batean itsasoratu zen, noizbait, biologo. Europako arrantza ikuskaritzan zen lanean laster. Idazle aipu eta sona... [+]
Annie Ernaux idazle frantsesa saritu du Suediako akademiak. Nobela autobiografikoak idatzi ditu batez ere, eta hainbat irakur daitezke euskaraz, 'Pasio hutsa' eta 'Gertakizuna' eleberriak, besteak beste. Bere obraren ausardia eta zehaztasun klinikoa saritu ditu... [+]
Ekain honetan hamar urte bete ditu Pasazaite argitaletxeak. Nazioarteko literatura euskarara ekartzen espezializatu den proiektuak urteurren hori baliatu du ateak itxiko dituela iragartzeko.
Voltairine de Cleyre (1866-1912) XX. mendeko mugimendu anarkista eta feministako emakume garrantzitsuenetariko bat izan zen, Emma Goldmanekin batera. Feminismoa boto-eskubidearen aldeko borrokara mugatzen zen garaian, Cleyrek bide berriak ireki zituen eta gaur eguneraino iraun... [+]
Anbereseko Central Staationen aurkituko du liburu honetako narratzaile izenik gabeak Jacques Austerlitz, bere iraganaz oroitu ezin den gizona. Hamarkadaz hamarkada eta hiriz hiri luzatuko dira bien arteko solasaldiak, lainoan bildutako memoria argitzeko ahaleginean. Idoia... [+]
Esloveniako literaturak azken mendea begien aurretik pasatzen ikusi duen idazlea galdu du. Boris Pahor 108 urterekin zendu da astelehen honetan Triesten.
Mundua dardarka jarri duen gerra baten lekuko garen une honetan, joan den mendeko lehen gerra handian girotutako nobela bat publikatu da ostegun honetan Frantziako Estatuan. Eta ez edozein nobela: 78 urtez “desagertuta” egon ondoren iaz berreskuratu ziren... [+]
Alda Merini (Milan, 1931-Milan, 2009) poeta italiarra izan zen. Lan asko argitaratu zituen, tartean hamarnaka poesia liburu eta bi-hiru autobiografia (L'altra verità. Diario di una diversa, La pazza de la porta accanto eta Reato di vita. Autobiografia e poesia).
Aste honetan aurkeztu da Joseph Brodskyk idatzitako Ur marka. Veneziari buruzko saiakera. Rikardo Arregi Diaz de Herediak itzuli eta Katakrak argitaletxeak publikatu du poeta errusiar atzerriratuari euskarara itzuli zaion lehen liburua.
"Emakumeak egon ziren, han zeuden, nik ezagutu nituen, baina haien familiek eroetxeetan giltzaperatzen zituzten, elektroshock-ak ezartzen zizkieten. 50eko hamarkadan, gizona bazinen, errebelde izan zintezkeen, baina emakumea bazinen zure familiak giltzapetzen zintuen. Izan... [+]
Gauza garrantzitsua gertatu da astelehen honetan literatura euskaraz irakurtzea atsegin dutenentzat: W. G. Sebalden Austerlitz argitaratu du Igela argitaletxeak. Idoia Santamariak egindako itzulpenari esker, idazle alemaniarraren obrarik ezagunena nobedadeen artean aurkituko du... [+]
Asteazken honetan aurkeztuko dituzte Erein eta Igela argitaletxeek Literatura Unibertsala bildumako hiru lan berriak, tartean Maryse Condéren Bihotza negar eta irri (ene haurtzaroko istorio egiazkoak). Joxe Mari Berasategik euskaratua, idazle guadalupearraren obra... [+]
Wu Ming literatur kolektiboaren Proletkult (2018) “objektu narratibo” berriak sozialismoa eta zientzia fikzioa lotzen ditu, Sobiet Batasuneko zientzia fikzio klasikoaren aitzindari izan zen Izar gorria (1908) nobela eta haren egile Aleksandr Bogdanov boltxebikearen... [+]