Turkia gerriko sismikoetan kokatuta dago. 1999an 7,4 magnitudeko lurrikara gertatu zen, eta, horren ondoren, seismoak gertatu ziren beste probintzia askotan, eta suntsiketa eta biktima ugari izan ziren. Kasu bakoitzean Turkia ustekabean harrapatu zuen lurrikarak, horrelako zerbait gertatzen zen lehen aldia balitz bezala. Eta lurrikara bakoitzaren ondoren, agintariek gertatutakoa “patuaren obra” gisa kalifikatzen zuten.

Fikziozko epaiketa batzuk izan ezik, ez ziren epaitu eraikin ustel horiek eraiki zituztenak, ezta eraikitzeko baimena eman zutenak ere. Azken lurrikara hau oihuka iritsi da. Ez dira kontuan hartu profesionalek eta adituek egindako txostenak. Ez ziren kontuan hartu ohartarazpenak, ziotenak triskantzak gertatu ziren probintzietan lurrikara handi bat gertatuko zela eta neurriak hartu behar zirela. Urte gutxiko eraikin berriak suntsitu ziren, arau antisismikoen arabera eraikiak izan beharko zuketenak.

2011n, Van Turkiar hirian izandako lurrikararen ondoren (7,4ko magnitudea), eraitsi behar ziren ospitaleak ez ziren eraitsi, eta indartu behar zirenak ez ziren indartu. Orduan, gobernuak esan zuen ez zegoela horretarako aurrekonturik. Ospitale horiek azken lurrikararekin erori egin dira. Gaixoek eta osasun langileek bizia galdu zuten. Bestela esanda, gobernuak pertsonen heriotza prestatu zuen, errentagarritasunaren interesaren ondorioz.

Egungo gobernua dagoenetik, alderdiarekiko kidetasunean oinarritu da karguen hautaketa, eta ez kargua betetzeko gaitasun teknikoan. AFADeko burua (Hondamendiak eta Larrialdiak Kudeatzeko Agintaritza) Teologian lizentziatua da. Ez du egin behar duen lanerako ez prestakuntzarik ez gaitasunik. AFADen aurrekontua ez da erlijio-gaien aurrekontuaren hamarrena ere. Baina zergatik da garrantzitsua? Lurrikararen lehen unetik kaosa eta antolaketa eza erabatekoak izan zirelako. Erakundeek ezin zuten urrats bakar bat eman baimenik gabe, zeren baimendutako bakarra presidentea baitzen.

Lehen 6 ordu kritikoetan ez zegoen ekipamendu bakar bat ere inon. Jendea hondakindegien azpian harrapatutakoak bere eskuekin ateratzen saiatzen zen. Orduak igaro ahala, obra-hondakinetatik entzuten ziren soinuak gutxitu egiten ziren, eta ez zegoen behar adina ekipo edo material. Gaur egun, oraindik ere badira aurriak non ez den lanik hasi.

Herritarrak "ez dago laguntzarik" oihuak transmititzen saiatzen zen bitartean, estatu-agintariek aurpegira esaten zuten "leku guztietara iritsi gara". Komunikabide nagusiek lehenbizi kamerak instalatu zituzten, gero ekipamenduak ekarri, eta lanean ari zirela erakutsi zuten. Jendeak elkartasun-sare izugarria antolatu zuen bere bitartekoekin. Laguntza jaso zen, baina gobernuak laguntza horiek pertsonei heltzea eragotzi zuen.

Obra-hondakinetatik bizirik atera eta nora jo ez zutenak, hotzetan egon ziren hainbat egunez, itxoiten, janaririk eta urik gabe. Garagardo-marka batek neguko berokiak bidali nahi zituen lurrikarak kaltetutako eremuetara, baina baztertu egin zituzten, haien ustez alkoholaren erabilera sustatuko zuen logotipoa baitzuten.

Twitter erreskate-lanetarako komunikazio- eta antolaketa-tresna aparta bihurtu den arren, Adyaman probintzian sarbidea blokeatu egin zuten. Hori gertatu zen gobernadorearen eta ministroaren bideoak sare sozialean zabaldu ondoren, non herriak haiekiko haserrea adierazi baitzuen. Berriro Twitter irekitzeko aldarriak egon arren, blokeoak aurrera jarraitzen du. Estatuko lehendakaria, Erdogan, eskualdera joan zen bizkartzain-armada batekin, eta esan zuen "ez dago laguntzarik, non dago Estatua" esaten zutenez arduratuko zirela. Twitter-en gobernua kritikatu zutenak ziztu bizian atxilotu zituzten.

Nahikoa adibide daude Turkiako gobernua gainbeheran dagoela eta jendea bere bizitzarekin ordaintzen ari dela ikusteko. Kudeaketa txar horri eusteko bide bakarra herriak ezarritako elkartasun-sareak dira. Baina estatua ere badago haiekiko erne. Gobernuaren erakundeen sinesgarritasun, astuntasun eta eskumenik ezaren aurrean, herriak askoz hobeto antolatuta dauden ekimen zibilak babestu nahi ditu.

Hala ere, zurrumurruek diote gobernuak fideikomisario izendatuko duela bere burua, eragile horien nagusi, eta dirua konfiskatuko duela. Dagoeneko argitaratu da atzerritik datorren dirulaguntza guztia AFADera transferitzera behartzen duen zirkularra. Gobernuak laguntzen banaketa erabat kontrolatu nahi du eta ez du herri-ekimenik onartzen. Hala ere, Erdoganen alderdikoak ez diren udalak lan handia egiten ari dira lurrikarak kaltetutako pertsonei oinarrizko zerbitzuak eskaintzen. Ekarpen bat egitea interesatzen bazaizue, Esmirnako Udalak antolatutako oinarrizko beharrentzako kanpainaren online dendaren esteka partekatzen dut. Ilargierdi Gorri Kurduaren datuak ere partekatzen ditugu. Hondamendiak izugarri kalteturiko Siriako eremu kurduetan ari da lanean.

Gure bizitzarako eta ongizaterako oztoporik handiena Erdoganen gobernua eta haren egitura ustelak dira.

Esmirna Metropoliko Udalerriko dohaintzetarako online denda: https://umuthareketi.izmir.bel.tr/

Ilargierdi Gorri Kurdua Suitza:

Banque Cantonale Vaudoise

BKK: 10-725-4

IBAN: CH62 0076 7000 L543 3416 5

BIC/SWIFT: BCVLCH2LXXX

Zeynep Gül

Euskal Herrian bizi den ekintzaile turkiarra, segurtasun arrazoiengatik ez du bere benetazko izena ematen