Lindanoa, osasunerako eta ingurumenerako mehatxua hamarkadak igaro ostean ere
Lindanoak Espainiako Estatuan eragindako kutsadurari buruzko txostena argitaratu du Ekologistak Martxanek, Pozoitze iraunkor eta isil baten kronika izenburupean. Taldeko bozeramaile Javier Vázquez Velascok Barakaldon aurkeztu duen txostenean azken mendean fabrikatutako eta modu okerrean kudeatutako lindanoaren gaineko ikerketa jasotzen da. Mugimenduaren helburua lindanoa oraindik kutsadura iturri dela salatzea da; era berean, neurriak eskatu dizkiete instituzioei.
Lindanoa hexakloroziklohexanoaren (HCH) isomero kimiko bat da, iraganean pestizida modura erabiltzen zena. EBn 2008az geroztik debekaturik dago, eta bere ezaugarriak iraunkortasuna, toxikotasuna, mugikortasuna eta biometatzea dira.
Espainiako Estatuan hainbat hamarkadatan zehar fabrikatu zen Munduko Osasun Erakundeak 2015etik kantzerigeno modura sailkatuta duen toxikotasun altuko konposatua. Fabrikarik garrantzitsuenak Barakaldo eta Sabiñanigon zeuden, baina baziren gehiago ere.
Ekoizten zen lindano tona bakoitzeko sei eta hamar tona hondakin ateratzen ziren, produktua bera bezain kutsakorrak. Hondakin horiekin kutsatutako ur eta lurrek mehatxu handia dakarte osasun publikoarentzat.
Lindanoa Euskal Herrian
Bizkaian bi konpainia aritu ziren HCHa ekoizten: Nexana S.A., Merck Alemaniako enpresa transnazionalaren filiala, Asuan (Erandio) eta Bilbao Chemical S.A., Boehringer Alemaniako beste transnazional baten filiala, Ansion (Barakaldo) kokatutakoa. Lehenak 1952tik 1982ra 7.000 tona hondakin sortu zituen eta bigarrenak 75.000, 1947tik 1987ra.
Guztira, kutsaturiko 40 gune identifikatu ziren, bai enpresen inguruetan, bai hondakinak legez kanpo isuri zirelako susmoa zegoen beste toki batzuetan. Hala ere, Ekologistak Martxanek azpimarratu du hondakin asko oraindik ezezagunak diren guneetara garraiatu zituztela. “Debekutik urteak igaro eta gero”, adierazi du talde ekologistak, “oraindik ere tarteka substantzia hau estatu osoko ubideetan detektatzen da legeak baimendutako kopuruen gainetik. Non daude lurperatuta hondakin horiek?”
Nafarroan esaterako, 70eko hamarkadan, Inquinosa fabrikatik (Sabiñanigo) lindano-ekoizpenaren hondakinak garraiatu, eta Viana eta Iguzkitzako herrietan legez kanpo isuri zituztela dio txostenak.
2016. urteko ekainean, Nafarroako Gobernuko Ingurumen Sailak iragarri zuen bi herri horietan gaur egun zer kutsadura-egoera dagoen berraztertuko zuela.
Oiolako urtegiko kutsadura
Txostenak salatzen duenez, hamarkadetan egin ziren lindano-hondakinen kontrolik gabeko isurketek azaleko zein lur azpiko urak toxikotasun handiko substantziekin kutsatzea eragin dute Bizkaiko Oiola urtegian. Barakaldoko 100.000 biztanletik gora, Sestaoko 28.000 eta Alonsotegiko 3.000 urez hornitzen dituen urtegian, alegia.
2008. urteko uztailean HCH kopurua handiak detektatu ziren Oiolan. Gertaera horren ondorioz, urtegi horretatik zetorren uraren hornidura itxi egin zen.
Mungiako zabortegi zaharrera sartzea eragozteko neurririk ez dagoela esan dute Ekologistan Martxan-ek eta Butroi Bizirik Trantsizioan-ek.
Lindanoak eragindako kutsadurak okerrera egin du ibai eta lurzoruetan, Ekologistak Martxanek jakinarazi duenez. Kontrolik gabe isuri zen eta emaitzak orain dira ikusgai.
Ekologisak Martxan taldeak erakunde publikoetan kexa jarri du Lemoizko Jata mendian Puente Baray Forestalek egin dituen lur-mugimendu eta zuhaitz-mozketengatik. Talde Ekologistak 2019an egindako azterketak erakutsia du inguruko zuhaitz-landaretzan lindanoa dagoela eta... [+]
Ekologistak Martxan-ek egin du salaketa, zuhaitzen laginak aztertu eta gero. Erakundeen arduragabekeria salatu du. Sutea piztuz gero lindanoa gas hilgarri bilakatu daitekeela ohartarazi du.
AMVISA udal enpesa pribatuak aurkeztutako memoriaren datuek berretsi dute Zadorrako ura lindanoarekin kutsatuta dagoela
Ekologistak Martxan talde ekologistak Filtrala plataformaren bidez jakin nahi du zein toki zehatzetan egin ziren isurketa horiek. Gai toxikoa duela urteak debekaturik dagoen arren, oraindik Espainiako Estatuko erreka askotan aurki daiteke, baita Euskal Herrian ere.
Lindano isuriak direla eta, URAk hiriari isuna jarriko diola jakin eta gutxira egin dute iragarpena.
Ekologistak Martxan taldeko ordezkariak Eusko Legebiltzarreko Ingurumen Batzordean izan dira, EH Bilduen eskariz, Espainiako Estatuan lindanoak eragindako kalteei buruzko txostena aurkezten. Europako Legebiltzarrean egindako azken bisitan talde politiko guztiek arazoari... [+]
Bizkaiko Armintza eta Bakio lotzen dituen errepidearen inguruan, Jata zabortegitik gertu, topatu dute kontrolatu gabeko isuria, Ekologistak Martxan-eko kideek zabaldu dutenez. Agintariei helarazi diete informazioa konponbidea eman diezaioten. Ertzaintza zonaldera hurbildu da.
Europako Batzordeak finantzaketa lortuko luke Trapagareneko Oiolako urtegiaren arazoa konpontzeko, eskumena daukaten erakundeek behar bezalako proiektua aurkeztuz gero. Hala jakinarazi die Daniel Calleja Batzordeko Ingurumen zuzendariak Oiolako Urtegiaren Deskonexioaren... [+]
Ekozinemaldiak hamargarren edizioa du 2016an. Ekologia sozialari buruzko dokumentalak eta film luze eta laburrak eskaintzen ditu Ekologistak Martxanek antolatutako ekimenak; aurten energi eredua, klima aldaketa eta energi trantsizioa izango ditu ardatz nagusi.
Joan den azaroan Marina Albiol (Izquierda Unida) eta Josu Juaristi (EH Bildu) europarlamentarioen bisita jaso eta gero, Oiolako Urtegiaren Deskonexioaren Aldeko Plataformako zenbait kide Europako Parlamentuan izango dira martxoaren 14 eta 15ean, bertako Eskaera Batzordean... [+]
Oiolako Urtegiaren Deskonexioaren Aldeko Plataformako kideek ondo ezagun dute Europako Legebiltzarrera joateko bidea. Orain, berriz, hango diputatu biri egokitu zaie Barakaldora bisita egitea: EH Bilduko Josu Juaristi eta Izquierda Unidako Marina Albiol. Biek ala biek gertutik... [+]
Ingurumen Batzordeak onartutako legez besteko proposamenaren arabera, Eusko Legebiltzarrak zuhurtzia printzipioa aplikatzeko eta Oiolako urtegiko urik erabiltzen ez dela bermatzeko galdatuko dio Barakaldoko Udalari, kontsumorako egokia dela guztiz frogatu bitartean. Txosten... [+]