Ogasun Ministerioak esan du gaur egun ez dela inolako espedienterik tramitatzen ari Lemoizko zentral nuklearrak okupatzen dituen lursailak euskal erakundeen esku uzteko. Honela erantzun dio Eguzkiren informazio-eskaerari. Izan ere, gai honen inguruan gardentasunik eza nabaria zela ikusita, talde ekologistak honetaz galdetu zion joan den ekainean, Madrilen gobernu berria zegoela aprobetxatuz.

Ministerioaren erantzunak harrituta utzi gaitu. Kontuan izan behar da Mariano Rajoyk eta Andoni Ortuzarrek, PPko eta EAJko buruek, hurrenez hurrez, 2017ko maiatzaren 3an Aurrekontu Orokorrak onartzeko akordio bat izenpetu zutela, eta akordio haren 6. puntuaren arabera, Espainiako Gobernuak Lemoizko zentralak okupatzen dituen lursailak “berehala” euskal erakundeen esku uzteko konpromisoa hartu zuela. Puntu hartan zehazten zen itsas jabari publikoan eraikitako espigoi edo kai-muturra lagapenaren barruan egongo zela eta lagapen-prozesua ere “berehala” hasiko zela.

Lemoizko hau akordio haren “sorpresetako” bat izan zen, herritarren artean horrela “saldu” zen eta Jaurlaritzak lursail horietarako nolako planak izango ote zituen ere espekulazio-iturri oparo bihurtu ziren. Harik eta, 2017ko azaroan, Ekonomia Garapeneko sailburu Arantxa Tapiak Lemoizen akuikultura-proiektu handi bat ezarri nahi zuela iragarri zuen arte.

Gardentasunik eza

Alabaina, denbora aurrera zihoan eta lagapena ez zen gauzatzen. El Mundok 2018ko apirilean argitaratutako albiste baten arabera, Ogasun Ministerioak Iberdrolarekin akordio bat egina zuen, eta, akordio haren arabera, konpainia elektrikoa Lemoizko lursailak natura aldetik lehengoratzeko erantzukizunetik libre geratzen zen. Hura bidegabekeria handia iruditu zitzaigun. Izan ere, Lemoizen edozer eginda ere, lehengoratze-lanak, ahal den neurrian bederen, nahitaez egin beharko dira, eta Iberdrolak ez du zertan libre geratu alor horretan izan ditzakeen erantzukizunetatik.

Informazioa sinesgarria zen, baina, egia esan, Eguzkik ezin izan zuen aurkitu ustezko akordio haren berri ematen zuen dokumentu publikorik. Gardentasunik eza begi-bistakoa zen. Horregatik, gobernu berria zegoela aprobetxatuz, Ministerioari informazio-eskaera egin genion ekainean.

Ministerioak erantzun du arestian esandakoa. Gaineratu du lagapena egin aurretik Trantsizio Ekologikoko Ministerioak lursailak zehatz-mehatz mugatu beharko lituzkeela eta itsas jabari publikoa babesteko eta erabiltzeko dagoeneko beharrezkoak ez direla deklaratu beharko lukeela. Gauzak horrela, Eguzkik Trantsizio Ekologikoko Ministerioari ere kontu hauen berri emateko eskatu dio.

Historiarekin bat datorren erabilera Lemoizentzat

Gainerakoan, Eguzkik jarraitzen du Lemoizentzat eskatzen historiarekin bat datorren erabilera. Horrek, zehatz-mehatz, zer esan nahi du? Ba, esan nahi du Basordako kala naturaren aldetik ahal den neurrian lehengoratu beharko litzatekeela (Iberdrolak eginkizizun horretan izan ditzakeen erantzukizunetatik salbuetsi gabe, jakina) eta bertan parke publiko bat egokitu, beharbada memoria-leku gisa. Eguzkik ez du beste erabilerarik baztertzen, baina betiere lehengoratzearekin eta erabilera publikoarekin bateragarri den heinean (Jaurlaritzak aurkeztu duen akuikultura-makroproiektua helburu horiekin bateragarria ote da?). Nolanahi ere, lursail horiei ematen zaien erabilera edozein dela, Eguzkik aholkatzen du erabakia aldebakarrekoa ez baizik eta ahal den adostasun sozialik zabalenaren ondorio izatea, memoriak horretarako ere balio beharko luke eta. Laburbilduz, historiarekin bat datorren erabilera eskatzen dugunean, honako hauek eskatzen ditugu: lehengoratzea, erabilera publikoa eta adostasuna. Esan gabe doa gardentasunik ezak ez duela bide horretan laguntzen.