“Deskonexio digitalaz mintzo gara, hain juxtu gehiegizko konexio digitala dugulako. Eskolako kideen eta familien mezu gainkarga dugu, eta azkenerako, horrek mezu guztiak lausotzen eta berdintzen ditu, ez dugu bereizten zer den inportantea, benetan erantzun azkarra behar duena, eta gainerakoa”. Komunikazio digitalak lana errazten digun sentsazioa dugu, baina telegrama, whatsappa, emaila… dela, “etengabeko mezu zaparradak kontrako efektua du, blokeora darama, noiz zeri heldu ezin asmatu”.

Deskonexio digitala langileen eskubidea da, eta pixkanaka ari dira han-hemenka lan hitzarmenetan eskubide hau jasotzen. Udako oporren atarian, hezkuntzan panorama zein den galdetu diogu Aitor Idigorasi. Izan ere, datorren ikasturtean BeAtarra izango da (EAEko eskola publikoetan, ikastetxeko esparru guztien diagnosiaz eta berrikuntzaz arduratzen dira BeAtarrak), eta asmoa du bere ikastetxean deskonexio digitalaren eta oro har komunikazio digitalaren inguruan gogoeta sakona planteatzekoa, gaia klaustrora eramanda.

Mugikorra jarri du adibide: profil pertsonala eta laneko profila, biak izan ohi ditugu sakelako berean, gestiorako errazagoa eta erosoagoa delakoan, “baina lanerako mezuak heltzen dira egokiak ez diren orduetan, eta agian erantzun egingo dugu, pentsatuta inportantea dela, oso asimilatuta dugulako funtzionamendu hori”.

Erantzuteko eta berehala erantzuteko presioa hor dago. “Nik neuk ez dut bizi, baina sumatzen dut inguruan, ez bakarrik hezkuntzan: berehalakotasunaren diktadura ekarri du komunikazio digitalak. Ez baduzu segituan erantzuten, beste aldean norbait urduri jartzen da”. Jakina, eskolatik eta hezkuntzatik harago doan gaia da, eremu gehientsuenetan errepikatzen dena: “Azelerazio bat dago, dena behar dugu segituan, eta moteltze bat beharrezkoa da, slow digital bizimodua aldarrikatu beharko dugu”. Gailu digitalak lagungarri ere badirela dio Aitor Idigorasek, baina frenoa jarri behar dela: “Etenik gabeko mezuek ez diote mesederik egiten hezkuntzari”.

Militantzia

Gauzak ez dira zuri ala beltz, garbi du Aitor Idigorasek, bere burua kontraesanean ikusi izan du gai honen bueltan, eta udari begira adibidez, zailtasunak dituzten ikasleei edota zaurgarritasun egoeran daudenei adierazi die oporretan beragandik laguntzaren bat behar badute, lasai jartzeko harremanetan, hiru hilabeteko “hezkuntza deskonexioa” oso handia dela eta haur eta gazte batzuengan bereziki eragina duela jakitun. “Militantzia puntu bat dugu, ohikoa da zaurgarritasun egoeran dauden ikasleekin aritzen garenon artean”.

Hezkuntzaren eskaparatismoa

Bere ikastetxean gogoeta zabaldu nahi du Idigorasek, datorren ikasturtean. “Ateak ixten eta mugak jartzen hasi behar dugu, zehaztu behar dugu noiz eta zertarako erabili nahi ditugun whatsappa, telegrama, sare sozialak… Azken finean, ikastetxe gehienon ateak zabalik daude, goizean lanera iristean ordenagailua piztu eta emailak erantzuteko aukera ere hortxe dugu, ez al da nahikoa? Komunikazioa eta lana erraztearen aitzakian, noraino helduko gara bestela?”.

Lanorduetatik kanpoko konexio digitalaz harago eraman nahi du hausnarketa irakasleak. Ohiko bilakatu da ikastetxeak sare sozialetan jardutea eta ekintza honetako eta besteko argazkiak igotzea. Eta horrek hainbat ertzetako ondorioak ditu. “Digitalizazioak ekarri du hezkuntzaren eskaparatismoa, eskolaren gainesposizio bat dugu eta badirudi curriculumak eskatzen duen azken produktu horrek, ikasleek garatutako proiektuen azken emaitza horrek, ikusgarria izan behar duela, gurasoei erakusteko, Instagram eta gainerakoetan zabaltzeko. Zenbat denbora galtzen den, edukietan zentratu beharrean, emaitza itxuroso geratu dadin, digitalki ‘salgarria’ izan dadin; presio hori ere badago ikastetxe askotan”. Badute zer gogoetatu, datorren ikasturtean.