Laborariek ere oporretarako eskubidea izan dezaten
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa jarri dute martxan. “Gogoeta bat egin da gasnategietan, pentsatzeko nola lagundu, nola hobetu laborarien baldintzak, eta horrela suertatu da langileen bakantzak ordezkatzeko zerbitzua”, adierazi du Antton Etxeberrik, Onetik gasnategiaren eta laborarien arteko animatzaileak.
Frantziako Estatuko departamenduetan bazegoen lehenagotik laborarien ordezkatze zerbitzua martxan, baina oporretarako baino, bajak eta eritasunak betetzera zegoen bideratua. “Laboraria eri bada, zerbitzu horretara dei dezake bera ordezkatzeko langile bat eskatzeko. Lan kontratua egiten zaio langile berriari, eta momentuan etxaldeak ordaintzen badu ere, gerora, estatuko diru-laguntzen bidez, gutxi gorabehera, orduko 22 euroko soldatatik hiru edo lau besterik ez ditu jarri beharko laborariak”, azaldu du Etxeberrik.
Bakantzen kasuan, ordea, estatuko laguntzek askoz zati txikiagoa ordaintzen dute, eta oporrak hartu ahal izateko ordezkapena eginen duen langilearen soldataren zati handi bat laborarien kontu gelditzen zen. “Hor sartu gara gasnategiak, bakantzak ordaintzeko diru zati bat jarriz, laborariek ezer ordaindu behar izan ez dezaten”, dio. Momentuz, urtean hamar opor egun –72 ordu– hartzeko aukera izanen dute kooperatibetako laborariek, euren poltsikotik ezer jarri beharrik izan gabe. “Frantses Estatuko laguntzarekin eta gasnategiek ordaindutako zatiarekin osatuko dira bakantzak”, gehitu du Etxeberrik. Bi kooperatibetako kide diren 230 etxaldeek dute oporrak hartzeko aukera, eta haien etxaldeko lanak departamenduko ordezkatze sistemako langileek eginen dituzte bitartean.
Gazteak laborantzara erakartzeko
“Laborariek ere behar dute bizi soziala, etxaldetik ateratzea bestelako gauzak egiteko eta karga mentala kentzeko”, dio Etxeberrik. Belaunaldi gazteagoei begira, lan baldintzak hobetzea ezinbestekotzat du gasnategiko animatzaileak: “Gasnategiek laborariak behar dituzte, eta, nola eginen dugu hemendik 20 urtera gasna izateko, esnea izateko? Bakantzarik gabeko lan bat proposatzen baduzu, agian, beste toki batera joanen dira lan bila gazteak”.
Oporrak bermatzeko diru-poltsatik harago joan da proiektua: oporrez gain, urte osoan zehar etxaldeetan laguntzeko, hainbat laborari elkartu eta langileak kontratatu dituzte, departamenduen eta gasnategien laguntza baliatuta. “Baigorri inguruan zortzi laborari elkartu dira, eta urte osorako denbora osoko lan kontratu bat egin diote langile bati; zortzi etxaldeetan aritzen da langile hori, txandaka, plangintza batekin”. Baigorrikoa bezalako beste lau talde osatu dira hainbat eskualdetan. “Urte guzirako eta denbora osoko bost enplegu sortu dira honezkero sistema horrekin”, amaitu du Etxeberrik.
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]