La 30 martie, cetᾰtenii basci pun ín unelte proiectul cel mai masiv orice popor din lume efectua pentru limba. Va participa la sute de mii de oameni, complac mana in mana, fara intrerupere, un martor care simbolizeaza limba. In zece noapte si unsprezece zi, in o 210 ora de petrecere, va rula aproximativ 2300 de kilometri, unind majoritatea oraselor din Tara Bascilor. Tara Bascilor acest lucru ín Europa, la sud de Franṭa si nordul Spaniei.
In videoclipul de mai jos, puteti vedea imagini de la ultímele editii ale Korrika.
Organizatia a introduce un mesaj secret pe testigi, si dupa ce trece prin mainile a mii de oameni, citit-o la petrecere la sfarsitul de Korrika. Este considerat o onoare sᾰ poarte martorului cu insigna bascᾰ; asociaṭii, instituṭione ṣi persoane fizice “cumpᾰra” de kilometri pro lῑmba. Carierᾰ este organizat de ṣcoli populiare integraṭii ῑn AEK, asociaṭia ce lucrez pentru preda limba bascᾰ pentru adulti; pentru aceasta sunt banii care sunt coléctate ῑn aceasta gigantic crowfunding.
Euskera sau limba vasca acesta a fost pe cale sa dispara ṣi astazi vorbesc un milion de oameni, spuni UNESCO pe cale de dispariṭie. Nu este oficial in toate teritoriile in care oamenii vorbesc, ṣi Korrika uneste toate teritoriile cu asta petrecere.
Korrika, la fel ce asociatia AEK, a fost creat de societatea civila basca, are loc la fiecare doi ani ṣi in acest an 20 sarbatoreste cea de-a. Pentru succesul sau unele comunitati cu limbile minoritatilor, curse organizate similare in Catalonia, Irlanda, Wales, Bretania, Galizia si Val d’Aran.
¿ De ce necesita limba basca Korrika?
Euskara a suferi un esec major in ultimel trei secole. Difuzoare au suferit amenzi, batai, etc. pentru vorbi in basca. Politicile lingvistice de Spania si Francia au influentat in aceasta limba.
Euskera a fost interzis la scoala, si cand profesor vorbind in basca ridiculizat si ascutit cu toti copii. Inelul este un simbol, a fost folosit ca pedeapsa. Ín Spania basca a fost interzis intr-o dictadura de 40 de ani, eliminarea limba aproape ín íntregime ín viata publica.
Din deceniul anilor ’50, si mai puternica din deceniul anilor ’60, ín Tara Bascilor au fost create scolile din case particulare, organizate clandestin. Ín deceniul anilor ’70 o mii de oameni au devenit stiinta de carte; nascut o miscare de limba cred ca scolile AEK. Ín deceniul anilor ’80, odata dictatura incheiat, imprumutul luat initiativa de a crea Korrika.
35 ani mai tarziu, basc un este oficial ín cea mai mare parte a teritoriului ín care se vorbeste. In aceste domenii, mii de copii aveti sa calatoreasca mii de kilometri pentru a studia ín límba basca (scoala apel “Ikastola”). In zona ín care basca este oficial, guvernul Spaniei plangere la municipalitati care opereaza in basca. In plus, ín 2003, a ínchis singurul ziar ín basca, Egunkaria, create cu bani a contribuit de cetatenie. Ín Franṭa singura limba oficiala este francesa, ṣi exista procese ṣi plangeri improtiva scoli si municipalitati care folosesc basca.
“Basca a luat ín strada, lasa tóate Korrika!”
Niste expertii spun ca 7000 de limbi din lume, jumatate dispar ín acest secol. In Tara Bascilorei ei nu lasa-au limba lor este pierdut, dar un exista ínca mult de lucru la normalizarea sale.
Fraze de genul “ Basca este singura noastra teritoriu liber” sau “cat de frumos este de a asculta vorbiti ín basca” poate fi citit ín mai multe case, jachete si magazine. Cu Korrika, sute de voluntari si mii de cetateni de va prinde puterea oamenilor de a continua sa lucreze pentru límba basca.
Traseul 20-a ediṭie a Korrika:
Notᾰ: Original scris ín bascᾰ Lander Arbelaitz, de Argia. Tradus ín limba romᾱnᾰ de Amaia Vergara. Tu pera sunt libere sa traduca limba dorita.
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak auzoan egin zuten ekimen bat baimenik gabe antolatzeagatik udalaren 1.500 euroko isuna salatu du. Ekintza hau arau-hauste larritzat jo zuen udalak, eta auzokideek espazio publikoaren erabilera defendatu dute.
Irundik Baionara, ezin ezkutatuzkoa izan da 23. Korrikak eragindako harrotasuna. ‘Herri Harro’ leloak zentzua hartu duela ikusi dugu lekuko hartzaileen aurpegietan, eta atzetik euskararen alde oihuka aritu diren korrikalariengan. Bakoitzak bere gorputzetik eta bere... [+]
1.700.000 ikustaldi izan ditu EiTBren emanaldiak –Hamaika TBrenak gehitu behar zaizkio–. Pozik agertu dira AEKko arduradunak: “Inoizko Korrikarik erraldoi eta anbiziotsuena lortu dugu, herria harro egoteko modukoa”.
11 egunetan bizipen hunkigarri asko bizi dituela esan du Ane Elordik Euskadi Irratian. “Aje emozionala, bi urtetan egindako lana, kideak ondoan izanik, eskertza, babesa, Euskal Herri osoa Baionan elkartu da... Momentu oso bereziak bizi izan ditugu azken egunean”.
2.700 kilometro eginda, martxoaren 24arekin heldu da Korrikaren lekukoa Baionako Askatasun plazara, eta mezu sekretua irakurri du Garazi Arrulak. Egun osoko festa handia antolatu dute kultur eragileekin auzolanean: Ibil Bedi, Anje Duhalde, Xiberoots, txarangak,... [+]
43 urte igaro dira AEK-k lehenengo Korrika antolatu zuenetik 1980an. Lekukoak egindako ibilbideen, leloen, abestien eta omendutako pertsonen errepasoa jarraian.
Garazi Arrrula Ruiz izan da aurtengo Korrikaren mezugilea. Txalaparta argitaletxeko editorea da tafallarra. Baionan, milaka euskaltzaleren aurrean, esan du euskara ez dela "ez altxor, ez oroitarri, ez toponimia. Euskarak hegemonia hartzeaz ari gara". Eta gehitu du... [+]
AEKren mezua bertako kide Maider Heguyk eta Bixente Claveriek irakurri dute. Erakundeei “hizkuntza politika ausarta eta sendoa” eskatu diete eta ez “brilli-brillizko bilgarria”. Konpromiso eta baliabide gehiago eskatu dituzte. Gogorarazi dute oraindik... [+]
23. Korrika makina bat irudi esanguratsu egiten ari da, eta dagoeneko oso ohituta gaude jendetza ikustera "Harro Herri" leloaren atzetik korrika. Baina gauean zer pasatzen da? Larunbatetan ere, jendea festan dagoen bitartean, lekukoa norbaitek sostengatzen du. Nafarroa... [+]
Korrika egunez egun erakusten ari da pasatzen den txoko guztietan nola pizten duen harrotasun sentimendua, euskaldun izatearen harrotasunarena. Emozio horixe da, batik bat, euskara transmititzen jardun duten adineko pertsona horiena.