Hemen itzuli eta laburtu dugu Hernán Silva medikuak soycorredor webgunean argitaratu duen Zur eta lur dagoen korrikalari baten gogoetak artikulua.

Ariketa fisikoa gure sistena inmunitarioa hobetzeko onuragarria da, baina koronabirusaren garaian azkenerako utzi da, beti bezala, gutxietsita. 2019 hasieran, Espainiako Medikuntzako Errege Akademiak bizi molde osasuntsuei buruzko mahai-inguru batera gonbidatu ninduen, eta ariketa fisiko osasungarriak dituen abantaila guztiak xehe azaltzeko aukera modura ikusi nuen. Esan dezadan, hamabi ponenteetatik nire izena zela bakarra, esku-orrian laborategi baten izenari lotuta ageri ez zen bakarra. Alegia, ni nintzela "aitapontekorik" gabe joan zen bakarra, baina baita interes konfliktorik ez zuen bakarra ere.

Mahai-inguruan entzun nuen esaten "gizakiok urteak bete ahala gero eta pastilla gehiago hartu behar ditugula gure bizi kalitatea hobetzeko". "Ni, nire eguneroko zortzi pastillarik gabe ez naiz inor" zioen, elkarte mediku ezagun bateko lehendakari zen hizlari haragitsuak. Goiza nahiko subrealista zihoan, ekin nionean esateari "mugimendua bizitza da", "ariketa fisikoa gure espeziearen ezaugarri da", "umeetan gizentasuna prebenitzen du eta baita edozein kausagatik goizegi hiltzea ere, kardiopatiaren eragina gutxitzen du, istripu burmuin-baskularra izatea arriskua gutxitzen du, baita arterietako hipertentsioa gutxitu ere, hainbat minbiziren eragina gutxitzen du (kolon, bular eta prostatakoa), 2 motako diabetearen eragina gutxitzen du, osteoporosia gutxitzen du, antsietate eta depresioaren sintomak gutxitzen ditu, eta geriatriarako laguntza handia da". Ba al dago botikarik onura gehiago ekartzen duenik? Nik dakidala ez. Baina egun horretan, mahai-inguru horretan, sentitu nuen pastillak hartzea eskatzen ez duten ohitura osasungarriek deus gutxi axola ziela han ziren medikuei. Eta noski, hauen babesle ziren farmazia industriei, are gutxiago.

Hau guztia burura etorri zait, COVID-19 pandemiaren erdian, argitaratu denean zein den koronabirusak hil duen perfilik ohikoena: gizona, gizena, edale eta erretzailea, 65 urtez gorakoa. Ez du gehitzen, ziurrenik zuhur jokatzeko, anti-hipertentsiboak hartzeko joera izango duela. Baina bai aipatzen du beste gaixotasunekin batera agertzeko joaera. Aipatutako tentsio gorabeherez gain, diabetea, aurrekari kardiobaskularrak edo iktusak, arnasketa arazoak, eta hauek guztiak ahalko genituzke lotu, gezurrik esan gabe, bere elikadura ohiturekin, sedentarismoarekin eta toxikoak kontsumitzearekin. Noski guztiok larritzen garela esaten digutenean "gaztek ere hil direla, oso sano zeudenak". Noski baietz. Baina hildakoen kasu gehienek goian deskribatutako perfila dute. Estatistika izan daiteke beldurgarria, baina ez du gezurrik esaten.

Sendatu baino, prebenitu

Asko hitz egin da egunotan ospitaleak eta gainerako osasun zentroak ez gainezka egiteaz. Transmititu egiten den gaixotasun baten kasuan, baita ere garrantzitsua da transmititzen ez diren gaixotasunak ez garatzea. Beste hitz batzuekin esanda, organismoa zaharragoa denean, birusak korri eta hegan ere egiten du. Gorputza zaharkituago dagoenean. Baina naturala den zahartzaro hori, azeleratu egin daiteke egokiak ez diren bizi estiloak baditugu adin goiztiarretan.

Aldi berean izan ditzakegun gaixotasun horiek guztiak sahiesteko modu oso on bat da ariketa fisikoa maiz egitea. Gainera gaixotasun horiek ahulago egiten gaituzte birus eta bakterien aurrean, edo baita transmititzen ez diren beste gaixotasunen aurrean ere. Oso ongi ezagutzen da ereakzio biologiko asko erregulatzeko duen funtzioa, eta gorputzaren sistema inmunologikoan duen eragin positiboa. Ariketa fisikoa, pauta onak emanda eta bere neurrian, osasun erreminta indartsua da, gaixotasun egoera askori aurre egiteko, baita birus eta bakteriei aurre egiteko ere.

Frontiers of Immunology lana berrirakurtzen aritu naiz, 2018koa, eta bere ondorioen artean azaltzen urtean bete ahala indar inmunologikoa galtzen dugula, eta ariketa fisikoak laguntzen duela galera hori mantsotzen. Ikaskuntza handia da hau, oso aplikagarria gure zaharrengan, bizitzen ari garen egun gogor hauen moduko kasuetan.

Beraz, galdetzen dut: Norbaitek hartu al du kontuan astean bi edo hiru bider ariketa fisikoa egiteak, edozein adinetan eta pauta onak emanda, prebenitu ditzakeela gure bizitzan zehar eragiten diguten minak? Nire erantzuna: ez behar beste.

Norbaiti bururatu al zaio aire librean kirola bultzatzea, koronabirusari aurre egiteko metodo gisa? Orain denek baietz erantzuten dute. Europako herrialde batzuetan herritarrek aukera izan dute ariketa egiteko, mugatutako denbora batean, era kontrolatuak eta ordutegi zurrunak jarraituz, baita konfinamendu garaian ere.

Ariketa fisikoa aire librean egin edo ez (ez naiz eztabaidan sartuko), komunitate zientifikoak dudarik gabe adierazi du ariketa osasungarria oinarrizko jarduera dela kuarentenan konfinatutakoen osasuna hobetzeko. Horrela defendatu du Wang Zhou doktoreak, zeina den Wuhanen gaixotasunak kontrolatu eta prebenitzeko zentroaren burua. Bere lana oso gomendagarria da: Koronabirusa prebenitzeko eskuliburua: bizitza salbatu ahal dizuten 101 aholku zientifiko eta bertan hauxe dio: "COVID-19ren agerpenaren erdian, jarraitu ezazu ariketa integraleko programa bat, gehitu ezazu pixkanaka intentsitatea eta egizu ariketa modu konstantean, ohitura bihurtzen zaizun arte. Zure inmunitatea handituko da".

Medikuek esaten dugunean "hobe dela prebenitzea, sendatzea baino", horrelako neurriez ere ari al gara? Zer daude, lehen mailako neurriak eta bigarren mailakoak? Pandemia honetan behar beste sustatu al da ariketa fisikoa? Norbaitek azaldu al digu behar bezala bere prebentziorako gaitasuna? Konfinamendu luze honetan ariketa fisikoa zein beharrezko den azaldu al digute? Gutako norbaitek lotu al zuen hori inmunitatea hobetzearekin?

Hemen utziko dut puntua, eztabaidarako. Ez soilik gaixotasunaren agerpen honetarako, badirudi atzera egiten hasi dela; baina baita etorkizuneko agerpenetarako ere, egongo balira.