Karbono biltegi izateari utzi dio Artikoko tundrak
AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.
Ondorio klimatiko gaitzak izanen dituen aldaketa baten berri eman du Nature Climate Change aldizkariak: Artikoko tundrak isurtzen duen karbono dioxido (CO2) eta metano kopurua bere baitan atxikitzen duena baino handiagoa da. Tundraren gaineko zuhaixka, landare, goroldio ala bestelako belardiek karbono dioxidoa xurgatzen dute, baita zimeltzerakoan berekin ere bideratzen dute permafrost deitu lurpe izoztura. Arazoa da beroketa klimatikoaren ondorioz permafrost geruza urtzen ari dela.
Ondokoa esplikatzen du Florent Dominé Quebeceko Takuvik laborategiko CNRSko ikerketa zuzendariak: "Mikrobioen jarduera oso murritza da lurzoru izoztuan. Baina desizoztearekin batera, mikrobio horiek esnatu egiten dira, eta antzinako materia organikoa kontsumitzen dute; kasuaren arabera, karbono dioxido edo metano bihurturik”.
Suteak, Artikoan ere
Munduko edozein eskualdetan bezala, latitude altuenetan ere areagotu ditu suteak klima larrialdiaren eraginez. Hori horrela, bertako karbono isuriak emendatzeaz gain, bigarren kalte bat ere dakar fenomenoak: permafrostaren urtzea bizkortzen du –eta hortik, CO2 eta metano gehiago askatzen dira–.
Tenperatura beroagoen eraginez landaretza garatuagoa eta oparoagoa baldin bada ere, hori ez da nahikoa permafrostaren urtzeak askaturiko gasen eragina konpentsatzeko.
Iazko abenduan AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalak (NOAA) egindako txostenean oinarritzen da Nature Climate Change-ren artikulu zientifikoa. "Gaur egungo tundra duela hamarkada bat ala bi izandakotik erabat ezberdina da. (...) Aro berri batea sarturik gaude", zioen txostena publikatzerakoan AEBetako erakunde zientifikoak.
Permafrostan, atmosferan dagoenaren bikoitza
Ipar hemisferioan dagoen permafrostak 1.460 eta 1.600 gigatona karbono organiko artean lituzke bere baitan, IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldearen arabera. Hau da, atmosferan dagoen CO2 kantitatearen kasik bikoitza. Askatze prozesua ez da bat-batean gertatuko: "Hamarkada batzuk hartuko ditu. (...) ", IPCCren azken txostenaren egileen artean den Gerhard Krinner-en arabera.
Erroldarik gabe izaterik ez ekimenak Gasteizko Udalaren bi barne dokumentu eman zituen argitara urtarrilaren 30ean. Udalerrian erroldatzeko irizpide murriztaileak jasotzen dira bertan, “bidegabeak eta ilegalak”, eragilearen esanetan, herritar baztertuenen kaltetan... [+]
Batzuetan ez dakit gehiegi ez ote den. Pipa janean gaudela, beste edozer gauzaz hitz egiten gaudela, gaia ateratzea. Ozen hitz egitea gustatzen zaigu guri, ia isilunerik ez uztea, ahotsak teilakatzea, zeinek handiagoa botatzea. Hitz egitea bakoitzak bereaz, bakoitzak... [+]
Ehunka pertsona mobilizatu ziren Maccabi Tel Aviv talde israeldarrak Gasteizen jokatu duela gaitzesteko. «Israelgo Estatuaren normalizazioari» ekarpena egiten diola kritikatu diote Baskoniaren zuzendaritzari.
Pilar Kaltzada Zedarriak taldeko kidea da. Urtarrilaren 15ean taldeak armagintza industria bultzatzeko hurrengo urteotan egongo den “aukera bikaina” aprobetxatzera deitu zuen, oihartzun handia izan zuen ekitaldi arranditsuan. Gasteizkoak talde antimilitaristaren... [+]
Horrela eman diogu amaiera deskolonizazioari buruzko lantaldeari, joan den azaroan Arraia-Maeztun (Araba) egin ziren “Euskal Herrian ekofeminismoak gorpuzten” topaketen baitan. Lurraldearen defentsaren hainbat espresioren babesleku izan zen, ideia emankorren hazitegi... [+]
Azken glaziazioan Euskal Herriko lurraldea zapaltzen zuten mamutek, leizeetako hartzek, bisonteek eta baita hienek ere. Elur iraunkorrera eta hotzera egindako animalia horiek desagertu egin ziren baldintza glaziarrekin batera. Baina dinosauroen desagerpenaren garaian ugaztun... [+]
Mingrana urrutitik ekarritako fruitua da. Punisagarra da mingrana edo alesagarra edo alegorria edo milagrana edo xokorra edo granada: Punica granatum. Punica izena latinetik dator, eta “punicum malum” izenaren laburdura da, eta punicum horrek Poenus edo Phoinikes du... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.
Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]
Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.
Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.
Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.