Uztailaren 31ra bitartean, Lasarte-Oriako (Gipuzkoa) Jalgi kafe antzokian izango dira ikusgai Larratxek azken bospasei urteetan han-hemen argitaratu dituen marrazkiak. Kakalardoz eta, oro har, komikigintzaz solasteko bildu da berarekin Jon Torner ARGIAko kazetaria.

Kakalardo Interneten plazaratu duzue. Pluralean ari naiz, jende gehiagok hartu duelako parte proiektuan.

Hala da. Berako adiskide batek –Lazaro Yak Boldok– eta nik egin dugu komikia, tabernazuloko elkarrizketa batzuetatik abiatuta. Berak bazituen ideia batzuk, nik komikia egin nahi nuen... Behin argitaratuta, pena ematen zigun komikia kajoizuloan geratzeak, eta Interneten paratzea erabaki genuen. Julen Irazokik eta Josu Igoak egin dute webgunea. Julen Sexty Sexers musika taldeko gitarrista da, eta haren taldekide Joseba Baleztenak osatu du Kakalardoren musika, webgunean entzungai duzuena.

Internet euskarri aproposa al da komikiak plazaratzeko?

Gaur egun geroz eta gehiago eramaten da online komikia, soilik Interneten paratzen dena. Tira, Kakalardo aurrez Nabarra aldizkariak publikatu zuen, beraiekin lana egina nuelako. Nahi duenak deskarga dezala, ekimen guztiz irekia da, creative commons [CC-By-Nc] lizentzia duena. PDFak paperak baino kalitate hobea du.

Liburu digitalaren eta paperaren artean gauza bera gertatuko dela pentsatzen dut. Suposatzen dut idazle batek beti ikusi nahiko duela bere liburua paperean. Guk Kakalardoren 200 aleko edizio mugatua atera dugu; ale zenbakituak dira, eta 3 eurotan jarri ditugu salgai.

Zuri-beltza aukeratu duzu komiki honetarako...

Publikazioaren arabera hautatzen dut bata ala bestea, kolorea ala zuri-beltza: Nabarran koloretan publikatzen nituen komikiak, Aldirin zuri-beltzean... Aukeratu behar dudanean, komikiak eskatzen didana egiten dut. Kakalardok, adibidez, zuri-beltza eskatzen zidan.

Arkatza ala ordenagailua?

Beti arkatzarekin hasten naiz. Badut erraztasuna ordenagailuan zuzenean marrazteko, baina arkatza eta papera gustatzen zaizkit, arkatzaren frikzioa paperean. Gero, arkatzean laga edo tintara pasatzen dut. Eskaneatu eta photoshoparekin grisak, tramak, argi efektuak... gehitzen ditut. Bineta guztiak marrazki solteak dira, muntaia photoshoparekin egiten dut.

Ohiko galdera bat: noiz hasi zinen honetan?

Zaletasuna umetatik datorkit. Aitak txikitan Tintin eta Asterix irakurtzen zizkigun anaiari eta bioi. Ia-ia antzeztu egiten zuen. Gainera, berak oso ongi marrazten du. Nik betidanik marraztu dut. Txikitan denok marrazten dugu, baina nork jarraitzen du? Nik ez dut utzi.

Nire lehenengo komikia Irungo ikastolek edo ez dakit nork antolatutako lehiaketara bidaltzeko egin nuen, bederatzi urte nituela. Lehenago ez nion planteatu nire buruari komiki bat egin nezakeenik ere. Gero jarraitu egin nuen, inork ez zituen ulertuko agian, baina horrek berdin zuen, niretzat egiten bainituen. Dragoi Bolaren komiki alternatibo berriak egiten nituen, pertsonaia berdinekin baina istorioak asmatuz. Inork ez ikusteko gordeak dauzkat, kar kar kar!

Apurka-apurka komikiak serioago egiten hasi nintzen, lehiaketetarako-eta. Hamalau urterekin bideojoko aldizkari batentzako komikia egin nuen; Espainia mailako lehiaketa zen, ez nuen irabazi, baina hurrengo urtean aurkeztu eta 8. saria eskuratu nuen. Gero, hamasei urterekin Elgoibarko lehiaketara aurkeztu nintzen, eta handik aurrera, ia urtero komiki bat bidaltzen nuen Euskal Herriko lehiaketaren batera. 2005ean lehenengo saria irabazi nuen Basaurin. Orduan ohartu nintzen egiten dudana besteei ere gustatu ahal zaiela. Hurrengo urtean Euskal frikia egiten hasi nintzen Matrakan. Nabarran aritu nintzen, eta Aldirin.

Lehiaketek zer aportatzen dute?

Niri balio izan didate nire buruarengan konfiantza hartzeko, ikusteko egiten nuena ez zitzaiela soilik gustatzen nire amari eta lagunei. Baina ez dut uste, adibidez, inoiz honelako elkarrizketa bat egin didatenik lehiaketa batengatik.

EUSKARAZKO KOMIKIAK

Hainbat aldizkari aipatu dituzu... zure iritziz, zer nolako presentzia du komikiak hedabideetan?

Komikiak merezi duen tokia du gizartean, ez gehiago, ez gutxiago. Ez naiz hasiko esaten komikiari ez zaiola kasurik egiten, komiki gehiago publikatu ahal direla... hori gertatuko delako azalduko balitz publiko askoz ere zabalago batengana iritsiko litzatekeen autore bat. Komikia afizio minoritarioa da, mundu osoan gainera. Japonia dago, Frantzia, baina bestelakoan… Kexatzearekin ez dugu ezer lortuko. Komiki onak egiten saiatu behar gara, horrela lortuko dugu garrantzia gehiago izatea.

Eta Euskal Herrian, euskaraz, badago komiki onik?

Asko ez. Komiki potente asko ez egoteak erakusten du ez dagoela komikigile on nahikoa. Badira batzuk, Asisko Urmeneta, Patxi Gallego... Herri txikia gara, normala da komikigile gutxi egotea.

MANGAREN ERAGINA

Dragoi Bola aipatu duzu lehen. Japoniako kultura eta bereziki manga iturri aberatsa al dira?

Azkenaldian nahiko sentsazio kontrajarriak ditut. Nik erositako aurreneko komikiak Dragoi Bola izan ziren. Ondoren Spiderman-eta heldu ziren. Nagusitzen nindoan neurrian komiki europar geroz eta gehiago erosten nuen, eta gaur egun jarraitzen dudana hori da bereziki, komiki europarra. Nire ustez Frederik Peeters suitzarra da gaur egungo autore onenetakoa.

Egin diren komiki onenetakoak Japonian egin dira. Industria erraldoia dute. Hainbeste gauza ateratzen dira, kaka askoren artean gauza oso onak aurki daitezkeela, Akira [Katsuhiro Otomo da autorea] esaterako. Egin den zientzia fikziozko komikirik onena da, nabarmen gainera! El Incal [Alejandro Jodorowsky txiletarraren eta Jean Giraud ‘Moebius’ frantziarrarena] ere latza da, baina... Akira sei liburuk osatzen dute, 2.000 orrialde baino gehiago dira! Hori Japonian bakarrik egin daiteke, industria han dago, hura da komikien Hollywood. Ateratzen den kaka guztiak nazka ematen dit, cosplay-ak [komiki pertsonaiez mozorrotzeko joerak] urduri jartzen nau. Nik pentsatu izan dut, Bartzelonako komiki azokara joan naizenean-eta: “Inoiz komiki bat publikatzen badut, jende honentzako izango da?” Horregatik sentimendu kontrajarriena.

Getxoko Azokan ere janzten dira batzuk. Han manga azoka dago batetik, eta komiki azoka bestetik...

Oraindik ez naiz inoiz Getxon izan. Dena den, nik sekula ez nituzke azokak bereiztuko, azken finean mangak esan nahi duelako komikia japonieraz. Niri komikiak gustatzen zaizkit, japoniarrak, argentinarrak... zure burua mugatzea soilik lurralde batera, estilo markatua duelako... iruditzen zait gauza piloa galtzen duzula. Nik hartuko nituzke belarritik cosplay-a egiten dutenak eta Angulemera-edo eramango nituzke: “Begira, beste gauza batzuk ere badaude!”.

Beti ernegatu nau Espainian egotea “manga español” egiten duen jendea... Zer diozu? Zu komiki espainiarra egiten ari zara. Mangak komikia esan nahi du! Zu espainiarra zara, eta beti egingo dituzu komiki españolak. Ezin duzu manga bat, komiki japoniar bat egin, ez baitzara japoniarra. Begi handiagoak jarri ahal dituzu, baina... Nausikaä [Hayao Miyazakirena] manga da, Dragoi Bola manga da eta Akira manga da, eta elkarren artean ez dute zerikusirik! Badirudi manga dela bakarrik begi handiak, robot erraldoiak... Horretara mugatzen dute batzuek, lerrokatu, eta manga askoz ere gehiago da.

Dragoi Bola, Spiderman... zer diozu super-heroiaren figuraz?

Egia da gaur egungo mangaz hitz egitean, jendeak uste duela soilik hegan egiten duten eta tximistak jaurtitzen dituzten super-heroiak daudela. Niri gertatzen zait orain arte publikatutako komikietan ez dudala izan aukerarik garatzeko halako pertsonaiarik. Denak izan dira komiki-tirak, aktualitateari buruzkoak; edo Kakalardo, apur bat esperimentalagoa. Egia da betidanik izan dudala buruan horrelako istorio handi bat, zientzia fikziozko jevia, potoloa. Ez dakit inoiz egingo dudan, baina egingo banu, pertsonaia izango litzateke zerbait apartekoa, gizakia baino gehiago, baina era berean… zientzia fikzioak literaturatik edan du, Isaac Asimov… inportantzia gehiago emango nioke inguruneari, istorioari, pertsonaiak berak duen karisma horri baino.

Manga lerrokatzeak haserretzen nauen bezala, haserretzen nau AEBetako super-heroien merkatuak. Ez dut ulertzen. Momentu hain koiunturalean agertutako komiki mota bat... Bigarren Mundu Gerra inguruan sortua; zen pixka bat jendeak eskatzen zuena, salbatzaile moduko bat. Galtzontzilotan doaz... hori zirkotik dator, ezohikoa, apartekoa, gizon indartsua eta halakoak, Supermanen trajea hortik dator. Hain gauza puntualetik sortutako zerbaiti hainbeste buelta ematea… Badaude istorio onak, baina pena ematen dit. Zergatik dira super-heroiak istorio horiek kontatzen dituztenak? Izan zitekeen detektibe bat, sinesgarriagoa izango litzateke, eta publiko batentzako akzesibleagoa.

Manga, animea, komikia, zinema. Bi arte adierazpideak elkar lotuta daudela uste al duzu?

Autore bakoitzak bere sentitzeko modua izango du. Niretzat, komikia da pelikula merke-merke bat bezalakoa, baina era berean, aurrekontu gutxirekin egin ahal duzu nahi duzuna: alzheimerra duten bi aitona zaharren istorioa, edo zientzia fikziozkoa, espazio-ontziekin... dena prezio igualean. Hori du ona komikiak. Nik buruan mugimendua dut, pelikula bat. Ez da kasualitatea bideoklipak egitea [Sexty Sexers taldearentzat, besteak beste].

Nik, uneotan, komikiak niretzako egiten ditut, niri gustatzen zaizkidan istorioak marrazten ditut eta pentsatzen dut nire adineko, nire pentsamenduko jendeari ere gustatuko zaizkiola. Etorriko balitzait gidoilari bat umeentzako komiki bat egiteko eskatuz, gustura egingo nuke, baina ez dira enkarguzko lan asko iristen…

ERAKUSKETA LASARTE-ORIAN

Azken 5 urteetako komikiak bildu ditu Joseba Larratxek Lasarte-Oriako Jalgi tabernan: komiki-tirak, orri bateko istorioak, Kakalardoren lau orrialdeak... Sail bakoitzaren ondoan original bat jarri du, eskuz margotua. Kakalardoren liburuxkak 3 eurotan daude salgai. Uztailaren 31ra arte izango da ikusgai erakusketa.

- Ikusi Joseviskyren marrazkiez osatutako diaporama.