Hezkuntza 2.0 omen da gurea. Benetan hala ote den frogatzea egokitu zaigu.

Bai, eta eskola 2.0 delakoa proban jarri du krisi honek, ez hori bakarrik, hezkuntza sistema osoa jarri du proban eta luze joko duela ikusita, dugun hezkuntza eredua ebaluatzeko eta birplanteatzeko balioko du. Horregatik da hain erronka handia, eta irakasleak behartzen gaitu sormena lantzera. Ikastetxe barruan baliabideak eta konektagarritasuna bermatuta daude (beste kontu bat da zer lantzen den baliabide horiekin), baina ekosistema horretatik atera eta ez ordenagailurik ez konektagarritasunik ez duten familiak aurkitu ditugu. Eta horri soluzioa emateak du lehentasuna. Etxean egon daitezkeen hutsuneak orekatzen lagundu ohi du ikastetxeak, baina egoera berri honetan hutsuneak areagotu egin daitezke, esaterako bi gurasoak lanera badoaz edo seme-alabari laguntzeko gaitasunik ez badute. Batik bat horietan jarri behar dugu fokua.

Hori baliabideei lotuta. Eta 2.0 mentalitateari lotuta?

Teknologia ikastetxeetan sartzen denean, egin ohi dena da lehenengo teknologia sartu eta gero pentsatzen hasi zer egin teknologia horrekin, alderantziz izan beharko lukeenean: diseinatu zer egin nahi dugun, eta horretarako teknologia baliatu. Bada, kasu honetan gauza bera gertatu da: ezustean harrapatu gaitu, teknologikoki jardutera pasa gara, baina ez da aurrediseinurik egin.

Adibidez, ez du zentzurik emailez fitxa pila bat bidaltzen aritzea edo irizpide handirik gabe testu-liburuetako orriak egin ditzatela eskatzea ikasleei. Testuinguru berri honek ahalbidetzen digu mezuak pertsonalizatzea, eta hori gauza handia da inklusioa lortzeko bidean. Teknologiak interaktuatzeko eta kooperatzeko eskaintzen dituen aukerak ere baliatu behar ditugu.

Nola daramazue jarduna irakasleek?

Gure ikastetxean, irakasleak topera ari dira. Klaustrokideok bideokonferentziaz biltzen gara noizbehinka, baina egunerokoan talde txikitan antolatu gara, materiala, proposamenak eta abar lantzeko, gure ikastetxean modu kooperatiboan funtzionatzen dugulako. Aldi berean, familiekin telefonoz ari gara kontaktatzen, batez ere ikasleekin eta familiekin alde emozionala lantzeko: “Nola zaudete? Zer behar duzue?”. Eta komunikazio hori funtsezkoa da, ikaskuntza pertsonalizatuan sinesten dugulako; ikasle bakoitzak bere erritmoa du.

Aste hauetan proposamen pila bat jaso ditugu, era guztietako gailuak eta aplikazioak saldu nahian, merkatua eta enpresa pribatuak gogor datoz eta ez dute aukera pasatzen utziko. Adi egon behar dugu hor, plataforma birtual hau eta bestea erabiltzea baino askoz gehiago delako eskola, ezin du izan jakintzaren transmisio hutsa, irakasleon ekarpena da ikasleei eta familiei eskaintzea faktore humano eta emozionala, eta jakitea bakoitzaren egoerara eta zirkunstantzietara egokitzen. Guraso guztiek ezingo dute seme-alaben ondoan laguntzen aritu, eta enpatikoak eta ulerkorrak izan behar dugu egoera guztiekin.

Guraso ugari kexu da, euren seme-alabei lan asko bidali dizkietelako irakasleek. Curriculum osoa eman nahi duten irakasleek ez al lukete curriculuma ere egoerara moldatu behar, ez al lukete erritmoa erlaxatu behar?

Curriculumarena krisi honetatik harago doan gaia da eta koronabirusak erakutsi digu sistema hau berdiseinatu behar dugula, curriculumean zer den inportantea bereizten hasi behar dugula, egungo curriculum amaigabeetan gai asko oso azaletik baino ezin baitira landu, denbora mugatua dugulako, eta aldiz ikasketetan sakondu egin beharko genuke, gaitegia murriztuz. Eskolak beste erritmo bat behar du, bestela badirudielako eskolara doazela haur eta gazteak gauza pila bat produzitzera (“zeinen ondo, zenbat gauza egin dituzten”), baina ikasketa sakonagoetara bideratu beharko genuke denbora.

Zeintzuk dira gakoak, distantzira egindako i(ra)kaskuntza honek funtziona dezan?

Elkarrizketan zehar aipatu ditudanak: faktore humano eta afektiboa, ikasleari laguntzea, benetan inportanteak diren ikasketak bideratzea, inklusioa bermatzea... Teknologia hotza izan daiteke eta horregatik bilatu behar dugu elkar entzun eta ikusi ahal izatea, bideo-konferentzia bidez edo dena delakoa. Bestela, “norbera bere ordenagailu aurrean bakarrik ikasten” ereduak indibidualizazioan sakontzen du eta kontra egiten ez badiogu, inertziak horra garamatza.

Aspaldi hitz egiten da ebaluazio eredu ohikoa (alegia, gaitegia memorizatu eta etsamina egin) gainditu beharraz. Krisi honek luze jotzen badu, ezinbestean aldatu beharko da azterketa eredu hori.

Pertsona bati erronka bat jarri eta lortu dituen ezagutzekin, gai izan beharko luke erronka hori gainditzeko. Hori da hainbestetan aipatzen diren konpetentziak edo gaitasunak frogatzeko azterketa bat, eta hori egin daiteke panorama honetan. Kontuak kontu, ebaluazioa kalifikazioarekin lotzen dugu eta ebaluazioak beste zerbait izan behar du: ikaslea zein puntutan dagoen jakitea eta egingarriak zaizkion erronkak jartzea.