Ipar Euskal Herriko lehen Emakumeen Etxeak ateak zabalduko ditu ondoko hilabeteetan Urruñan. Ostegunean, ekainaren 27an, ukan dute sorrera finkatzeko biltzar nagusia eta horren berri eman digu Véronique de la Devèze militante feministak.
Ipar Euskal Herriko lehen Emakumeen Etxea bidean da. Aurkeztuko diguzu?
EBA Egiazko Berdintasunaren Alde koordinazioak eramandako proiektua da. Gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren alde doan 2014ko legean oinarritzen da elkartea, eta Euskal Hirigune Elkargoaren sorrerarekin muntatu genuen, hain justu, instituzioen gaineko lobbying lana egiteko. Bi lan ardatz ditu EBAk, bata elkargoaren baitan eragitea berdintasunaren alde, eta bestea, Emakumeen Etxearen sorrera.
Mugimendu feministak aspaldian amesten zuenaren gauzapena duzue hor.
Bai, aspaldiko xedea da, aspaldian aipatzen genuen feministen artean. Gauzapenari lotu gara EBAren sorrerakin batera.
Nola aitzinatu da egitasmoa?
Badu sei urte horrekin gabiltzala. Hego Euskal Herriko Emakumeen Etxeen ereduan inspiratzen gara, Montreuil eta Saint-Brieuc hirietakoei ere begiratu diegu. Hau da, elkarte modura funtzionatuko duen gune feminista bat bezala irudikatzen dugu gure Emakumeen Etxea. Indarkeria pairatzen duten emakumeen harrera, sostengu eta laguntza gunea izanen da, baina horrez gain, Emakumeen Etxea emakumeentzako ahalduntzerako espazio bat izatea nahi dugu. Heziketa popularra, ekimen parte-hartzaileak, formazioak, erakusketak, konferentziak… askotarikoa izanen da eskaintza. Hainbat Emakumeen Etxe ezagutu ahal izan ditugu aitzin lanketan zehar: Tolosakoa, Zumaiakoa, Donostiakoa, Bordalekoa, Montreuilekoa, Saint-Brieucekoa... Horrez gain, galdeketa bat ere zabaldu dugu Ipar Euskal Herriko emakumeen beharrak eta nahiak hobeki identifikatzeko xedez. 192 erantzun jaso ditugu, eta ondorioa argia da: beharra hor da eta Emakumeen Etxeari buruzko esperantza handia bada.
Urruñan kokatua izanen da eta Ipar Euskal Herri osorako izatea du asmoa?
Oraingoz hitzak ditugu. Jean-René Etchegaray egon zen aurkezpenean eta sostengatuko gintuela erran zigun. Hitzordu bat galdetua diogu eta erantzunaren esperoan gara.
Ikasturte berriarekin abiatuko dugu Urruñakoa, eta lekuko emakumeen beharren arabera bideratuko du berea. Euskal Hirigune Elkargoa hamar eremutan banaturik da eta hamar Emakumeen Etxe edo behintzat permanentziarako gune izatea da helburua. Hain zuzen, ez dira behar berak Zuberoan, Baionan ala Urruñan. Erran behar da nahitara ez garela Baionan kokatu, betiko zentralismo horren kontra eragitea badelako gure gogoetaren baitan. Garapen eta koordinazio lan hori bideratzeko nahiko genuke langile bat lortu, baita denbora erdiz ariko den animatzaile bat ere. Batik bat, militante feministen parte-hartzeari buruzko aitzina egingo duen proiektua izan nahi du.
Aitzina egiteko diru iturriak bermaturik dituzue?
Oraingoz hitzak ditugu. Jean-René Etchegaray egon zen martxoko aurkezpenean eta sostengatuko gintuela erran zigun. Hitzordu bat galdetua diogu eta erantzunaren esperoan gara. Aurrekontua borobildua dugu, orain dirulaguntza eskaerak egin behar ditugu departamendu mailan, Europan… Itzalean egindako lan handia bada hor.
Zenbat militante zabiltzate proiektu hori aitzinarazten?
Eragile eta kolektibo feministak aspaldian dabiltza itzaleko lan hori eramaten. Gaur egun, hamabost bat laguntzaile gara oinarrian, eta inguruan laguntzeko prest den jende andana bada. Zabalduriko galdeketan erdiak baino gehiagok erantzun digu laguntza emateko gogoz dela. Protokolo bat dugu landurik, hain zuzen, proiektuan ahal bezain eroso sentiarazi nahi ditugulako heldu berriak. Aspaldian abiaturiko lan batera sartzea ez da baitezpada erraza, eta ekimena eskuragarri eta eroso jartzearena da esku artean dugun erronketariko bat. Karta bat ere osatu dugu, kide eta parte hartzaileentzat, baloreetan bat egiten dugula bermatzeko asmoz. Hainbat lan talde martxan dira: koordinazio orokorra, komunikazioa, programazioa, partaidetzak, finantza iturriak…
Begi onez hartu dute proiektua lekuko hautetsiek?
Urruñari dagokionez, biziki harrera eta partaidetza ona ukan dugu. Beste lurraldeetara mugituko gara, Herriko Etxeekin elkartuko gara, eta ageriko da… Erran behar da mugimendu feminista aldarrikatzaile eta indartsu bat bizitzearen une historiko batean garela, beti ere parean, horrek dakarren fronte kontserbatzailearekin, emantzipazio mugimendu orok hori dakarrelako. Fronte feminista azkar horrek laguntzen gaitu. Emakumeen eskubideei eta berdintasunari buruzko beharrak hor dira, eta aurkakoa ezingo digute erran. Emakumeen gogoa ere erreala eta serioa da eta horren kontra ezingo dira kokatu. Eraldaketarako tresna bat izanen da, lurraldeko eragileak eta lurraldea bera eraldatzera datorren proiektua da Emakumeen Etxearena.
Azken hitz bat?
Proiektu horren berri eman behar da, egitasmoaren garapenean eragiten duelako. Bistan da, laguntzaileak behar ditugu, emakume oro da ongi etorria. Eta berriz diot, eraldaketarako eta ahalduntzerako gunea izan nahi du Emakumeen Etxeak. Aitzinatu arau gure kontzientzia eta handinahia emendatu egin dira, besteak beste Emakumeen Etxe bat nahi izatetik Emakume Etxeak nahi izatera pasa garelako. Gune bat izateaz gain, tresna bat izanen da. Virginia Woolfek aldarrikatzen zuen norberarentzako logela hori izanen da Emakumeen Etxea: Ipar Euskal Herriko emakume guztientzako espazioak izanen dira.
Askotariko lanak egin ditu Miren Gaztañagak antzerkian, zineman zein telebistan, baita dantza edo musikari lotutako proiektuetan ere. Txani Rodriguezen Los últimos románticos (Seix Barral, 2020) eleberrian oinarritutako pelikularen errodajea amaitu... [+]
Iaz, Señora Sariketa irabazi zuenean, Maider Arregik “inporta zaizkion jendea eta kausak” aipatu nahi izan zituen agurrean: “Infernu auzokoak, bollerak, marikak, AHTren kontra dabiltzan lagunak, okupazioaren aldekoak…”. Horiek denak eta... [+]
Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]
Lo que quede (euskaraz 'geratuko dena', Continta me tienes argitaletxea) liburuan bere senar ohiaren tratu txarrak eteteko prozesua harilkatu du eguneroko indarkeria matxisten kontakizunekin, eta bere bizitzako emakumeekin batera eraiki duen orainaldi gozagarriaren... [+]
Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.
Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]
Duela hilabete inguru, unibertsitateko kide gizonezko baten liburu aurkezpenean ginela, egoera bitxi samarra gertatu zitzaigun. Ekologiari buruzko liburua zen eta erreferentzien artean hainbat pentsalari ekofeminista zeuden. Egileak, baina, inongo momentuan ez zuen aipatu... [+]
Ehunka emakume irten dira manifestatzera ostegunean, Brasilgo Sao Paulo eta Rio de Janeiroko kaleetara. Partidu Liberalak legea proposatu du, abortua 22. astetik aurrera homizidio arrunta bezala epaitua izateko. Lege horren arabera bortxatua izan den emakume batek, denbora epe... [+]
Zaintzan oinarrituriko gau aisialdi “askeagoa” eta “seguruagoa” sortzeko asmoz sortu da Harrika kolektiboa. Bi urte daramatzate Gasteizen tekno besta kuir eta feministak egiten. Uztailaren 26tik 28ra Harrikada Festibala izanen da Izarran (Araba).
Hiru ardatz nagusi ditu protokoloak: pedagogia, prebentzioa eta erantzuna. 24 orduz aktibo egonen da erasoak salatzeko telefono zenbakia: (+34) 747 414 834.
Oihal fabriketako emakume langileak eta bertsoa josi ditu Emakumeen haria ekimenak. Ekainaren 7an izango da Villabonan. Bertaratzen denak ezagutuko du egun Bertsozale Elkartearen egoitza den Subijana etxea iraganean oihal fabrika izan zela; entzun ahalko ditu bertan lan egin... [+]
Emakumeen eta hegemonikoak ez diren gainontzeko identitateen ikusgarritasuna du helburu ekimenak; zortzi bertsolarik hartuko dute parte aurtengo edizioan.
Diru publikoa LGBTI+ kolektiboaren problematikak merkantilizatu eta administrazioaren “pinkwashing-a” egiteko soilik erabiltzea egotzi die erakundeei.
Abenduaren 18an migratzaileen nazioarteko eguna ospatzen da. Iaz Bilboko Alhondigan ekitaldi instituzionala egin zen eragile sozialekin batera, eta ni parte hartzera gonbidatu ninduten. Aukera ezin hobea izan nuen han sortzaile berriak ezagutzeko eta, batez ere, Miren Agur... [+]
Batzuentzat ikusezina eta sinesgaitza bada ere, fibromialgia existitzen da, eta berrehun sintoma baino gehiago daude gaitzari lotuta. Horietako batzuk jasaten ditu Edurne Iribarrenek (Otsagabia, Nafarroa, 1954) eta nabarmendu du eragin “handia” dutela egunerokoan:... [+]