Hizkuntza gutxituen Europako Itunaren baitan dagoen ‘Tokiko Xarta’ sinatu dute Ipar Euskal Herriko 29 udalerrik. Euskal Konfederazioak bultzatuta, hitzarmenean euskara sustatzeko 49 neurri zehaztu dituzte, eta horietatik gutxienez 35 betetzeko konpromisoa hartu dute sinatzaileek.

Europako Kontseiluak uda honetan emango die oniritzia udalerri bakoitzak hartutako konpromisoak biltzen dituzten txostenei. Irailean, herriko kontseiluetan bozkatuko dira eta abenduaren 3an —Euskararen Nazioarteko Egunean— egingo dute izenpetze ofiziala Europako Kontseiluko bi ordezkarirekin.

Euskal Konfederazioko kideak urtarrilean bildu ziren lehen aldiz herriko etxeekin, `Tokiko Xarta´ aurkezteko. Momentuz 29 udalerrik sinatu badute ere, beste hainbat prozesuan daude. Sebastien Castet Konfederazioko bozeramaileak adierazi du abenduaren 3rako ituna sinatuko duten herriak 40 ingurura helduko direla.

Castetek Naiz hedabidearen azaldu dio sinatzaileen artean oso profil ezberdinak daudela. Herri batzuk tresna ofizialekin ari dira euskara sustatzeko lanean; beste batzuek, bitarteko ofizialik gabe, ekimen puntualak egiten dituzte hizkuntzari bultzada emateko; askok, euskara erabiltzearen alde ezer gutxi egiten dute.

Halere, sinatzaile guztiek dute partekatzen duten zerbait. Donapaleuko Pettan Aycaguer hautetsiak nabarmendu du, “egoera desberdinak” badituzte ere, “euskararen garapenean urrats berriak emateko gogoak” biltzen dituela guztiak. Hautetsiak Berria komunikabideari azaldu dio orain arte “orrialde zuri batetik” abiatu direla, baina “bakoitza bere mailan, bakoitza bere erritmoan” neurriak hartzeko gai direla. Euskararen geroa instituzioetan ere jokatzen dela nabarmendu Aycaguerrek.

Hainbat kasu

Urruñan (Lapurdi), adibidez, herriko etxeko langileak euskalduntzeko prozesuarekin hasi dira. Ortaizen (Nafarroa Beherea), euskara taldea sortu dute herriko kontseiluan. Horrela, pausu txikiak emateari ekin diote: helbideak euskaratu, komunikazio plana euskaraz egin, eskoletako materiala itzuli eta euskarazko jarduerak proposatu.

Uztaritzen (Lapurdi), euskararen egoera hobea da, zerbitzu publikoetan arta elebiduna emateaz gain, beste hainbat ekimen antolatu baitituzte. Barnetegian hiru herritarri urtero eskaintzen diete euskara ikasteko beka, eta Uzta Hitza festibala antolatzen dute hizkuntzari bultzada emateko.