Ia 6.000 milioi euroko zorretik 171 kitatzea eskatu dio Parlamentu Sozialak Nafarroako Gobernuari
Horixe da Nafarroako Parlamentu Sozialak Nafarroako Gobernuari eskatzen diona: legealdi honetan ordaindu beharreko zorraren zatitik 171 milioi euroko kitapena egitea bankuekin, hauei zor zaien zati bat ilegitimo edo onartezintzat joz.
Parlamentu Soziala 30en bat elkartek osatutako elkargunea da eta beren helburua diru publikoaren finantzak kontrolatzea da. Hilaren 21ean parlamentu honetako ordezkari Javier Onieva eta Joan Josep Bosch egon ziren Legebiltzarrean eta Nafarroako Gobernuaren zorraren auditoria egitea eskatu zioten. 2000-2015 urteetan pilatutako zorra aztertu dute eta haien ustez amortizazio eta interesetan ordaintzen ari diren kopuruetatik 171 milioi euroren kitapena negoziatu beharko litzateke bankuekin.
Nafarroako Kontuen Ganberak Nafarroako Gobernuari zorraz egindako txostena azaldu zuten. 2015aren amaieran gobernuak 3.322 milioi euroko zorra zuen, hau da, urteko bere aurrekontua baino pixka bat gutxiago. Horietatik 1.786 milioi zor publikoaren jaulkipenak dira eta 1.076 milioi banku maileguak.
Ia 6.000 milioi euroko zorra
Hala ere, Boschek azaldu zuenez, zorra “prentsan azaltzen den hori baino handiagoa da”: Gobernuak baditu 149 milioi euro enpresei egindako abaletan eta Sodenak –abalak eskaintzen dituen enpresa publikoak– beste 340 milioi. Horrez gain, jubilatutako funtzionarioei beste 2.100 milioi euro zor zaie pentsiotan. Hau da, bere esanetan Nafarroako Gobernuak gaur egun ia 6.000 milioi euroko zorra du.
Onievaren eta Boschen ustez, legealdi honetan 171 milioiko kitapena egin daiteke bankuekin. Zertan oinarritzen dira hori eskatzerakoan? Garai batzuetan interes altuegiko maileguak egin direla –arrisku primetan oinarrituta, esate batera–; Foru Gobernua kaltetu zuten swapen operazioak egin zirela; edo finantza manipulazioak, adibidez Europako zazpi banku garrantzitsuenek egindako euriborraren manipulazio ezaguna.
2000-2015: 900 milioi ordainduak interesetan
Boschek azaldu zuen 2000tik 2015era Nafarroako Gobernuak 900 milioi euro ordaindu dituela interesetan, batez ere arrisku prima oso altuengatik. Gogor salatu zuen Europako Banku Zentralak (EBZ) nola mantentzen duen banku pribatuen sistema: “EBZk maileguak gobernuei zuzenean egin beharrean, bankuei egiten dizkie eta gero hauek gobernuei”. Esate batera, urte luzez, EBZk %1eko interesa kobratu die bankuei eta gero hauek %5 edo %8 gobernuei, arrisku primaren arabera.
Kasu zehatzagoak ere azaldu ziren agerraldian. Alvaro Miranda kontseilariak (UPN) eta Enrique Goñik (CAN) swap formatuan sinatutako 4,9 milioi euroko mailegua gogor kritikatu zuen Boschek. Kasu hauetako batzuk zigortu ditu jada justiziak Espainiako Estatuan, argudiatuz bankuen botere abusua egon zela, bezeroak ez zituelako kontrolatzen oso gaitzak diren mailegu molde hauek. “Baina hori ez zen Nafarroako Gobernuaren kasua –dio Boschek–, beraz zer nahi zuen Mirandak, Gobernua kaltetzea CANen mesedetan?”.
Aldaketaren gobernua definitu zuenarekin haserre zegoela ere aipatu zuen Boschek, honek ez duelako inongo zaratarik ateratzen zor ilegitimoaren gaiarekin. Swap-en aferarekin zehatzagoa izan zen: “Nafarroako Gobernuaren eskuetan utzi ditut bi peritu txosten epaitegietara eramateko eta ez du ezer egin”; bere ustez kasua ia irabazita legoke.
Alderdiak zuhur
Ez dirudi une honetan zorraren auditoriaren gaiarekin zarata handiegirik egin nahi denik. UPN, PSN eta PP aurkakoak dira. Geroa Baik egoera aztertu behar dela zioen batzorde honetan, baina Mikel Aranburu Ogasun sailburuak aurreratu du jada legealdi honetan Gobernuari dagozkion zorrak ordainduko direla. EH Bildu, Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerrak ausardia eskatu diote Gobernuari gaia aztertu eta bankuekin kitapenen bat negozia dezan. Parlamentu Sozialeko kideek kritika zorrotza egin zieten Legebiltzarrari eta alderdi politikoei, eta gaia ikertzen jarraitzeko eskatu: “Zuek badituzue bitartekoak, guk ez”.
Zorraren auditoriaren Legebiltzarreko lan taldean egin zen Parlamentu Sozialeko teknikarien agerraldia ekainaren 20an, Ahal Duguko Laura Perez parlamentariaren gidaritzapean. Foru Legebiltzarreko bideo zerbitzuan ikus daiteke agerraldia osorik. Teknikoa da, baina teknikariek oso argi azaltzen dituzte gai kanplexu hauek. ARGIAk elkarrizketa egin zion Joan Boschi 2014an, Ahal Duguk Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izandako arrakastaren ondoren. Gero Laura Perezen aurka lehiatu zen 2015ean alderdiko primarietan eta galdu egin zuen.
Europar Batasuneko 27 herrialdeetako ekonomia eta finantza ministroen kontseiluak arau fiskal zorrotzagoak ezartzea adostu du abenduaren 20an. Azken urteetako norabidea aldatu eta berriz ere inbertsio publikoa txikitzea eta herrialdeek murrizketak egin behar izatea ekarriko du... [+]
Neurri progresibo eta eraginkorrak hartzeko ohartarazi dute EBZren blog batean hainbat ekonomialarik; bestela, murrizketa gogorrak egin beharko dira etorkizunean, edo inflazio altuari apropos eutsi, herrialdeen irabaziak zorraren gainetik mantentzeko.
Gaur estatua kiebra jota dago duela urte batzuk ‘Ekialde Hurbileko Suitza’ deitzen zuten Libanon. Herritarrei bermatu ezin dizkien oinarrizko zerbitzuen artean dago osasun sistema. Minbiziak, eritasun kroniko larri batek edo buruko gaixotasunak harrapatutako milaka... [+]
COVID-19aren ostean ekonomia suspertzeko iragartzen ari ziren neurri ekonomikoak ezbaian jarri ditu Ukrainako gerrak. Azken asteetan mota askotako erabakiak hartzen ari dira Europar Batasuneko agintariak. Horietako batzuek zuzenean eragingo dute herritar arrunten bizimoduan... [+]
Haitiren egungo miseria egoerak badu bere azalpena herrialdearen iragan iraultzailean: mendekuaren ondorio da. 1825ean Frantziak Haiti derrigortu zuen kolono-ohiei 150 milioi urrezko frankorekin konpentsatzera, lurretan eta esklabotan izandako galerengatik.
Iritzi publikoaren zati handi batek uste du Next Generation EU Europako Funtsak ez direla itzuli behar izango eta ez dutela inolako ordainik pandemiaren krisitik ateratzeko. Ba ez.
Next Generation EU programak 750.000 miloi euro aurreikusten ditu datozen zazpi urtetarako. Eta aldi horretarako Europar Batasuneko (EB) aurrekontua 1,074 biloi eurokoa da. Bi hanka hauek erabiliko ditu nagusiki EBk Covid-19ak eragindako hondamendiari aurre egiteko,... [+]
Europar Batasuneko herrialdeek dirutza mugiaraziko dute koronabirusaren pandemiari aurre egiteko. 750.000 milioi euroko aurrekontua duen Next Generation EU deituriko planaren bidez, trantsizio ekologiko eta digitala bideratu nahi da. Baina aurkeztutako proiektuek ba al dute... [+]
UPNren kudeaketaren arrastoak luzaroan nozituko dira Nafarroan alor ugaritan. Hiru azpiegitura handien ordainketa itzalpeko bidesariz egiten da eta kontu publikoak gogor zamatuko ditu urtero. Hiru obra hauek 976 milioi euroko kostua izan dute, baina Nafarroako Gobernuak 2.676... [+]
Koronabirusaren lehen olatuaren erdian ginela, hitz ederrak entzun ziren G20-ko Finantza ministroen zein Nazioarteko Diru Funtsaren partetik: Hegoaldeko herri pobreak laguntzea ezinbestekoa omen zitzaien eta horretarako zorraren ordainketa une batez gelditzea onarturik zuten... [+]
Munduko ekonomiaren guruek (Nazioarteko Diru Funtsa, ELGA, Munduko Bankua…) baztertu egin dute osasunaren eta ekonomiaren arteko dilema, faltsua delakoan, eta lehentasuna birusa akabatzea dela onartu dute. Horretarako, munduko ekonomiak animatu dituzte borroka horretan... [+]
Gipuzkoako foru Ogasunak milioi bat eurotik gora zor duten zergadunen zerrenda argitaratu du. Aurreko urtearekin alderatuta, 55 milioi euro gehiago da 2019an Ogasunak kobratu gabe duen zorra. 2019an itxi zen Lagilur SL enpresa da (Yeregui zena, Kutxak abiatutako etxegintza... [+]
Alemaniako Auzitegi Konstituzionalaren epai batek hankaz gora jar dezake Europar Batasunaren politika ekonomikoaren zutabeetako bat: Europako Banku Zentralak zor subiranoa erosteko 2015ean abian jarritako programa ez dator herrialdeko legearekin bat, epaileen arabera.
G7ak adostu du neurria, eta G-20ak berretsi behar du orain. Atzeratutako ordainketen diruarekin pandemiari aurre egiteko neurriak garatzea da asmoa. Atzeratzea baino, zorra barkatzea da hainbat eragilek eskatzen dutena.