In dit filmpje kan je beelden bekijken van de vorige Korrika-editie:

In de lekuko stoppen de organisatoren een geheime boodschap. Nadat deze boodschap door duizenden handen is gegaan, wordt die op het einde van het feest voorgelezen. De lekuko is van hout en getooid met de Baskische vlag. Ze mogen vasthouden tijdens het evenement, is voor de deelnemers een grote eer. Individuele deelnemers, clubs of verenigingen kunnen kilometers kopen ten voordele van de taal. Alles wordt georganiseerd door AEK., een taalschool die tot doel heeft Baskisch te onderwijzen en volwassenen te alfabetiseren. Het geld dat via deze gigantische crowdfunding verzameld wordt, is voor AEK.

Het Baskisch dreigde uit te sterven. Ook vandaag blijft de taal hangen rond een miljoen sprekers. Volgens UNESCO loopt de taal nog steeds het risico op uitsterven. Vooral op een aantal plaatsen. In sommige gebieden heeft het Baskisch een officieel statuut, maar dat is niet zo in het grootste gedeelte van het gebied waar de taal gesproken wordt.

De Korrika verbindt dat alles in een feestelijke sfeer. De mensen die zich actief inzetten voor het Baskisch, grijpen de doortocht door hun stad, dorp of wijk aan om activiteiten ter ondersteuning van de taal te organiseren, en om met eisen op straat te komen.

De Korrika is, net zoals de organisator AEK, een initiatief vanuit het volk. Het evenement wordt om de twee jaar georganiseerd. Dit jaar zijn we aan de 19de editie. Gezien het succes ervan zijn andere taalminderheden begonnen met hun eigen Korrika te organiseren: in Catalonië, in Ierland, Bretagne, Wales, in Galicië en op de Aran Eilanden lopen mensen ook voor hun eigen taal.

Waarom heeft het Baskisch de Korrika nodig?

In het recente verleden heeft het Baskisch een enorme achteruitgang gekend. Voornamelijk in de voorbije drie eeuwen. De Basken die enkel eentalig Baskisch waren, ondergingen tal van vernederingen. Ze werden bespot, kregen boetes, ze kregen slaag.. Deze psychologische pesterijen hebben, naast een aantal politieke factoren, een belangrijke rol gespeeld in de beslissing van burgers om van taal te veranderen. De meeste taalkundigen zijn het erover eens dat het anti-Baskische taalbeleid van de Spaanse en Franse staten een directe invloed hebben gehad.

Een van de hardste symbolen van de onderdrukking van de Baskische taal is de ring. Het was de kinderen verboden Baskisch te spreken op school. Wanneer een leerkracht een kind in deze taal hoorde spreken, gaf hij hem een ring. Het kind moest de ring doorgeven zodra hij zelf een vriendje Baskisch hoorde spreken. Het opzet was dat de kinderen elkaar zouden aangeven. Degene die op het einde van de week de ring had, werd gestraft. Vaak zelfs fysiek. Hierdoor gingen velen hun taal haten. En om hun eigen kinderen al dat leed te besparen, besloten ze om het Baskisch niet door te geven. De verzamelde getuigenissen over gans Baskenland tonen aan dat de ring een praktijk was die algemeen toegepast werd gedurende minstens de voorbije twee eeuwen. En dat er nog veel mensen in leven zijn die eronder geleden hebben.

In Spanje was het Baskisch totaal verboden tijdens de bijna 40 jaar durende dictatuur. Agenten in burger hielden toezicht op het taalgebruik van de burgers en mochten de burgers daarvoor straffen. Ze waren er in geslaagd van het Baskisch bijna geheel uit het openbare leven te wissen, door het voor te stellen als een taal die indruiste tegen de moderniteit.

In de jaren 50, en meer nog in de jaren 60, werden er in alle clandestiniteit scholen opgericht in de huizen van de mensen. De vernieuwde taalbeweging was geboren. In de jaren 70, midden in een politieke toestand die op springen stond, begonnen duizenden mensen zichzelf te onderwijzen. Hierop stichtte de pro-Baskische taalbeweging de scholen van AEK. Eenmaal de Spaanse dictatuur voorbij was, en uit financiële noodzaak, begon een aantal dromers in de jaren 80 met de Korrika.

Sindsdien zijn er 35 jaren gepasseerd. Vandaag heeft het Baskisch geen officieel statuut in het grootste deel van het gebied waar het gesproken wordt. En aangezien in deze gebieden Baskisch als taalvak niet in het onderwijsaanbod van de openbare scholen opgenomen is, moeten duizenden kinderen jaarlijks duizenden kilometers afleggen om in een school in een ander dorp Baskisch te kunnen leren. 

In de gebieden waar het Baskisch wel een officieel statuut heeft, en er in samenwerking met allerhande organisaties weliswaar grote stappen vooruit gezet zijn, blijft de Spaanse overheid gemeentebesturen die in het Baskisch werken, aanklagen. Bovendien is het een zeer levendige herinnering bij vele Basken hoe de enige krant die volledig in het Baskisch verscheen, en dankzij geldinzamelingen bij het volk opgericht, door de Spaanse politie in 2003 werd gesloten. “Egunkaria” heette de krant. De directeurs werden gemarteld. In de Franse staat is het Frans de enige officiële taal. Tegen scholen die in het Baskisch onderwijzen, zijn rechtszaken aangespannen. Zo ook tegen het gemeentebestuur van het dorp Ustaritz, dat in januari van dit jaar de Baskische taal een officieel statuut had gegeven.

“Het Baskisch is de straat opgegaan, doe allemaal mee met de Korrika”

Verschillende experts zeggen dat de helft van de 7.000 wereldwijd gesproken talen deze eeuw zou verdwijnen. Hoewel er nog heel wat werk aan de winkel is om het Baskisch te normaliseren, zullen ze het in Baskenland niet zover laten komen dat de taal verdwijnt.

“Het Baskisch is het enige vrije territorium dat we hebben”, “Een taal verdwijnt niet omdat degenen die ze niet kennen, ze niet leren. Wel omdat degenen die ze wel kennen, ze niet spreken” of “Hoe mooi is het je Baskisch te horen spreken”, zijn spreuken die je kan lezen in tal van Baskische huizen, handelszaken of café’s. Of op t-shirts.

De Korrika vraagt de inzet van honderden vrijwilligers, en bezorgt de mensen een fierheid omdat ze er als volk uitkomen. Duizenden anonieme burgers laden er de batterijen op om zich voor hun taal blijven in te zetten, zich mentaal te versterken en om met een eigen visie in de werelt te blijven staan.

Oharra: Originala Lander Arbelaitzek ARGIArako euskaraz idatzia. Nederlandera hizkuntzara itzulpena Karel Sterckx.