Espainian osasun arloko azterketa estatistikoetan erreferentea den Carlos III.a institutuak hala erakutsi zuen martxoaren 28an: “Covid-19ak hildakoen kopuruak handiagoak dira bai Frantzian eta bai Espainian ofizialki kontabilizatuak baino”. Erakunde horrek orduan eta geroztik plazaratzen dituen estatistiken hariari jarraituz gero Euskal Herrian koronabirusak benetan hil dituen jende kopuruen bila, desfase handi batekin egiten dugu topo bai Euskal Autonomia Erkidegoan eta bai Nafarroan.

Alegia, aurreko hilabete eta urteetako dinamikaren arabera espero zitezkeenak baino askoz jende gehiago hil direla Hegoaldean eta Covid-19ari agintariek egotzi dizkioten hildakoekin bakarrik ezin dela desfase hori osatu. Beraz, esplikazioa behar duten gehiegizko beste heriotza asko egotzi behar zaizkio benetan koronabirusari.

Zehazki, martxoaren 22tik apirilaren 5era arteko epea hartuta, populazioaren hilkortasuna aurreikusteko eredu matematikoak erabiliz epe horretan 938 pertsonak hil behar zuten baina errealitatean 1.774 hil ziren… espero zitezkenen ia bi halako. Egun horietan, aldiz, agintariek denetara 567 heriotza kontabilizatu zituzten. “Oraingoz –dio Berria-k– ezin da jakin igoera horretatik zenbat dauden koronabirusarekin lotuta, baina erakundeek aitortu dute esan baino hildako gehiago direla. Bistakoa da zenbatu gabe daudela koronabirusarekin hildako ugari”.

Martxoaren 22tik apirilaren 5era Nafarroan 588 pertsona hil ziren, aurreko urteetako martxoekin alderatuta 229 espero zitezkeenean, %159 gehiago. EAEn 1.186 hil ziren, %67 gehiago espero zitezkeen 798 hilak baino.

Desfasea are nabarmenagoa da jende zaharraren hilkortasunari dagokionez. Proiekzio estatistikoen arabera 75 urtetik gorako 705 pertsona hiltzea espero zen arren, errealitatean kopuru bikoitzean hil ziren, 1.424. 65-74 urteko adin tartean azalpen zain dagoen desfasea %73koa da. 64 urtetik beherako jendearen hilkortasunean tartea txikiagoa da, baina %31koa hala ere.

Berria-k dioenez, Santos Indurain Nafarroako Osasun kontseilariak aitortu du badagoela lotura bat: "Agerikoa da datu ofizialetan ageri diren baino heriotza gehiagok izan dezaketela lotura gaixotasun honekin. (...). Kontuan hartzeko aldea dago baieztatutako datuen eta ezohiko hilkortasunaren artean, eta argitu egin behar da hori". Aldiz, gaiaz galdetutakoan Eusko Jaurlaritzan Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria den Mikel Sanchezek oso bestela erantzun die kazetariei: datuekin gardenak direla eta koronabirusa atzemandako guztiak sartzen dituztela listan, beste gaixotasun batzuk izanda ere.

Kopuru ofizialen eta estatistikek aurrikusitakoen arteko zuloa argitzeko, epidemia batek bestelako gaixotasunak dauzkatenen artean eragin ditzakeen alboko kalteez gain, gakoetako bat egon daiteke Covid-19 test faltan: hildako askori ez zaiola testa egin. Hori gertatu ahal izan da zehazki zahar-etxeetan hildako hainbatekin.