Hamabi gizarte eragilek auzitegietan salaketa jarri dute Lanbideren irizpideek legea urratzen dutelakoan
Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta onartzeko Lanbidek ezarritako 75 irizpideetatik 28ren aurkako salaketa jarri dute martxoan gose greba egin zuten hamabi kolektiboek. Auzitegira eramandako irizpide horiek ehunka herritar utzi dituzte DSBE jaso gabe. Irizpideak apirilaren 7an egin zituen publiko Lanbidek, baina etengabe aldatzen dituela ere salatu dute.
Iñaki Carro abokatuak jarri du astearte goizean auzitegian salaketa Lanbidek apirilaren 7an publiko egindako irizpideen aurka. Salaketa horretan diotenez, funtzionarioek legea aplikatzeko irizpide edo "eskuliburu" horien sei aldaera ezagutu dituzte. Arreta deitzen du bosgarren irizpide-sorta apirilaren 7koa dela eta zazpigarrena, berriz, maiatzekoa. Hau da, hilabeteren buruan aldatu dituztela webgunean publiko egindako irizpideak (hona hemen oraingoak, berrienak).
Salaketak dioenez, aldaketa horiek lotura estua dute Legebiltzarrean irizpideez egindako galdera parlamentarioarekin (maiatzaren 11 edo 12an ezabatu zen Legebiltzarrean zalantzan jarritako irizpideetako bat), eta gaur goizean auzitegian aurkeztu duten salaketarekin: Iosu Balmaseda Argilan-ESK-ko kidearen hitzetan, "irizpideak astez aste doaz aldatzen, mutatzen".
Salaketari erantzuna eman beharko dionez Lanbidek, hainbat galdera zehatz lutzatzen dizkio. Horien artean, ea nork erabakitzen duen irizpideetan egiten den aldaketa bakoitza, eta zer galbahe juridiko pasatzen duten irizpide horiek. Berme juridikoak eskatu dituzte irizpideak zehazterakoan. Hona apirilaren 7an Lanbidek publiko egindako 75 irizpideetatik salatu dituzten 28 irizpideetako batzuk:
Atzerritarren Nortasun Zenbakia eskatzea Espainiako Estatuan hiru hilabete daramatzatenei
Auzitegian jarritako salaketak argudiatzen du irizpide honek ez duela oinarri legalik eta DSBE jasotzeko aukerarik gabe uzten dituela administratiboki egoera irregularrean dauden jatorri atzerritarreko herritarrak (salaketaren arabera, Gipuzkoan gutxienez bi pertsona geratu dira DSBE jasotzeko eskubiderik gabe). Salaketaren arabera, 18/2008 legea aldatu beharko litzateke irizpide hau aplikatzeko eta berau Legebiltzarrean onartu. Astearte goizean Gipuzkoako SOS Arrazakeriak elkarteak komunikatu baten bidez salatu du hainbat astez irizpide hori aplikatu dutela Lanbideren Gipuzkoako hainbat bulegotan, eta irizpide horrek kanporatze arriskuan jarri dituela ANZ eskatzera joan diren egoera irregularreko herritarrak.
EAEtik aterako zarela eta itzuli zarela komunikatu beharra
Apirilaren 7an publiko egindako irizpideetatik kenduta zegoen ordura arte jasota zegoen betebehar hau: DSBE jasotzen zutenek EAEtik aterako zirela aurrez komunikatu behar zuten eta itzultzen zirenean jakinarazi, EAEtik kanpo zenbat denboraz egon ziren frogatzeko. Behin hori ez betetzeak hilabetez DSBE ez kobratzea zekarren, eta bi aldiz ez betetzeak DSBE etetea. Salaketa dokumentuaren arabera, 700dik gora herritar dira DSBErik gabe geratu direnak juridikoki oinarririk ez duen irizpide horren ondorioz.
Etxekoek utzitako dirua zigortzen du, Elizak edo Caritasek utzitakoa ez
Salaketak azaltzen duenez, "tratu diskriminatzailea" ematen diete Lanbideko irizpideek familiakoek edo lagunek utzitako diruari, izan ere, horiek "diru sarreratzat" ditu, eta aldiz, Caritasek edo Elizak utzitako diruak ez du eraginik izaten DSBEtik jaso beharreko dirua kalkulatzerakoan.
Alokairu sozialari eta Etxebideri uko egin ezina
Horrek ez duela oinarri juridikorik argudiatu dute. Etxebizitza aukeratzeko irizpide bakarra ez dela ekonomikoa, pisu handia dutela beste aldagai batzuek ere (esaterako, umeak zein ikastetxetan eskolatuta dauden, herritarraren harreman-sareak non dauden...).
Irizpideetatik kendu baina praktikan mantentzen diren barne-arauak
El Correo egunkarian agertutako albiste batek kezka piztu du, auzitegiko salaketak azaltzen duenez: albiste horretan Lanbide saileko iturriak aipatuz esaten da Lanbideren webgunetik kendutako irizpide batzuek "indarrean jarraitzen dutela nahiz eta publikoki ez agertu". Salaketak nabarmentzen du DSBE eskatzen duten herritarrek eta haien eskubideen defentsan lan egiten duten eragileek beharrezko dutela aplikatzen diren irizpideak publikoak izatea, ez araudi bat publikoa eta bestea ezkutukoa izatea. Era berean, eskatzen dute irizpideetan egiten diren aldaketak nabarmenduta agertzea, testu zaharra eta berria behin eta berriz alderatzen aritu behar ez izateko, eta irizpideetan egiten diren aldaketak izan daitezela epai judizialek zehaztutako interpretazioak gehitzeko.
Irizpideetatik kendu arren, indarrean mantenduko den beldur da salaketa txostena, besteak beste bi kasu hauetan:
200 eurotik gorako "gastu ez beharrezkoen" ondorioz (edo gastu horiek hiru hilabetean gehituta 200 eurotik gorakoak izatea) DSBE etetea. Salaketa txostenak galdetzen du: "Zer esan nahi du 2014ko irizpide hau egungo irizpideetan ez idatzita egoteak, lehenagoko egoerara itzuliko garela, alegia, DSBE bideratzen duen funtzionarioaren arabera, kendu edo emango digula DSBE 60 euro gastatu ditugulako hilean telefonoan, ileapaindegian, arropatan edo gimnasioan?".
Gauza bera gertatzen da bizilekua frogatzeko agiriekin. 2016ko uztaileko irizpideek, zehazten zuten etxe batean erroldatuta egon arren etxebizitza horren errenta kontraturik ez zuten herritarren egoera. Orain kasu horiek irizpideetatik ezabatu dira. Salaketa txostenak galdetzen du ea urteetan atzera egingo dugun, esaterako okupa diren herritarrak DSBE jasotzeko eskubiderik gabe utziz, nahiz eta legez ez dagoen horretarako oinarririk.
DSBE eskatzerakoan irizpideek sortzen dituzten egoera injustuak azaldu genituen erreportaje honetan.
Eusko Jaurlaritzako Enplegu sailak emandako datuek erakusten dutenez, Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DSBE) gaizki jasotzen duten herritarren artean apenas dago iruzurrik, eta gehien gehienean administrazioaren tramitazio atzerapenek eragindakoak dira. Ordainketa horiek gero... [+]
ESK sindikatuaren Argilan plataformak, Berri Otxoak plataformak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak helegitea jarriko diote DSBEaren araudi berriari, prestaziorako sarbidea mugatu eta "eskubide gehiago murriztuko" dituelako euren esanetan.
Diru-Sarrerak Bermatzeko Errentaren legea martxoan onartu zuen Eusko Jaurlaritzak, eta bertan aurreikusitako neurrietako bat jarri dute orain martxan: 19 ikuskatzailek osatutako Kontrol Unitatea, Lanbideren baitan. Iruzurrik apenas dagoen prestazioaren bueltan pobreak... [+]
EAEko parlamentuan aurrera egin du Inklusiorako eta Diru Sarrerak Bermatzeko Euskal Sistemaren lege aldaketak. Badago zer aztertu legearen eztabaidak, aldaketa egiteko ezker zein eskuin egin den akordioak, eta legeak ekartzen dituen berrikuntzak izan duten oihartzun eskasari... [+]
Teorian pobreak egoera horretatik ateratzea helburu duen Diru-Sarrerak Bermatzeko Errentan aldaketak adostu dituzte EAJ, PSE eta Elkarrekin Podemos-IUk, eta indarrean sartu da lege berria. Jende asko kanpoan uzten duela, pobrezia egoeratik ateratzeko ez duela balio eta txiroak... [+]
Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta kobratzen hasi aurretik ere, prestazioa eskatu duen jendearen etxeak arakatzen ari da Ertzaintza: “Prebentzioaren izenean, egunero-egunero ari dira etxeetan sartzen; astakeria da eta jendea beldur da, modu oldarkorrean ari direlako,... [+]
Haurrak dituzten bi familia kaleratzeko duen asmoagatik ikatza bota dute Bilboko Santander banketxeko egoitzetako batean. EAJ, PSE eta Elkarrekin Podemosentzat ere izan dute ikatzik Olentzerok eta Mari Domingik, adostu duten Diru-sarrerak Bermatzeko Errentaren erreformak... [+]
Diru Sarrerak Bermatzeko Errentan aldaketak adostu dituzte Jaurlaritzak eta Elkarrekin Podemos-IUk: prestazioa jasotzeko malgutasun handiagoa eta eskatzaileentzat diru gehiago iragarri dituzte EAEn. Baina diru kopuruan, baldintzetan eta gestioan sakonduz gero,... [+]
Jaurlaritzak Gizarteratzeko eta Diru Sarrerak Bermatzeko Euskal Sistemaren Lege-proiektua onartu du eta Legebiltzarrean aurtengo urte bukaerarako onartuko dela espero da. Jaurlaritzaren esanetan, lege berriak jende gehiagori emango dio estaldura eta prestazioa jasotzen duen... [+]
Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera onartu du Espainiako Gobernuak, EAEn eta Nafarroan lehendik ere daude DSBE eta Errenta Bermatua zeuden. Hala ere, milaka dir halako errentarik gabe geratuko direnak, desberdintasun sozialak maila asko baititu: generoan, nazionalitatean,... [+]
LAB sindikatuak adierazi du gizarte segurantzak hartu duela beregain berez zerbitzu sozialen eskuduntza den gutxieneko diru-sarreren errenta. Hego euskal herritarrentzat ez dakarrela onurarik azaldu du, eta burokratizazioa gehitzea ekarriko duela, "jasotzaileen... [+]
Diru sarrera aldetik baldintzak betetzen dituzten herritar askok ez dutela Espainiako Gobernuak onartutako errenta jasotzerik izango eta 462 eurok ez duela inor miseriatik ateratzen adierazi du Bazterkeriaren Aurkako Argilan-ESK plataformak.
Espainiako Gobernuak onartu duen bizitzeko gutxieneko diru-sarrera 460-1.000 euro artekoa izango da familia bakoitzarentzat. Hego Euskal Herrian, gutxieneko errenta horren osagarri izatera igaroko dira Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DSBE) eta Nafarroako errenta.
Espainiako Gobernua onartzear den gutxieneko errenta izango da oinarri, eta horren osagarri izatera igaroko dira Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DSBE) eta Nafarroako errenta. Hego Euskal Herrian Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak kudeatuko dituzte laguntzak.
2019 urte bukaeran 52.455 pertsonak jaso dute Diru Sarrerak Bermateko Errenta (DSBE). Hauetatik 10.418k lana badute baina oso prekarioa. Eta beste 13.421 pentsionistak dira. Azken sei urteetako txikiena da jaso dutenen kopurua.