Goiza Aitziber Aranberri eta Ana Mertxanekin pasa dugu Donostian. Biak Gipuzkoako zaharren egoitzetako langileak dira. Bada egun berezia gaurkoa, milaka herritar atera direlako kalera pentsio, lan eta bizitza duina eskatzera. Egoitzetako langileek, ordea, gaur 199 egun egin dituzte sektoreko greban. Oso entrenatuta iritsi dira gaurko hitzordura.
9:30ean geratu gara Aranberrirekin eta Mertxanekin Donostiako Askatasunaren hiribidean. Txamarrak jantzita dituzte, baina agerian da kamiseta ezaguna, elastiko morea, hainbeste egun irauten ari den grebako erakusgarri nagusia. Hotzik batere egiten ez badu ere, giroa berotzen joango da, eta txamarrak albo batera utzita kamisetak agerian egingo dute goiz pasa.
Kazetariak galdetu die ea zenbatgarren greba eguna duten gaurkoa, eta ederki kosta zaie kopurua esatea. Sektoreko dozena bat lagun elkartu dira eta denen artean ez dira gauza zenbat greba egun egin dituzten asmatzeko, dagoeneko ez dituzte kontatzen egunak. Azkenean, 199 zenbakiari heldu diote.
Borrokan zaildutakoak dira gure protagonistak. Aitziber Aranberri usurbildarra da eta duela hamahiru bat urte hasi zen Donostiako Villa Sacramento egoitzan lanean. Lau bat urte dira ELAko ordezkari sindikal dela. Ana Mertxan beasaindarra Ordiziako San Jose egoitzan hogei urtez aritu da lanean eta azken hiru urteetan liberatuta dago. Oria-Goierri eskualdeko etxez etxeko laguntza, egoitzak eta eguneko zentroak koordinatzen ditu.
Hiribideko piketea martxan jarri da eta egoitzetako langileen taldetxoan bateren batek hauxe esan du: “Apal antzean goaz, ezta? Egoitzetako protestetara ohituta egonda honek ez du gatzik! Gu zaratatsuagoak gara!”. Egoitzakoa zaintza lana da eta haien azalean bizi dute zaintza lanekiko gutxiespena eta zaintzaileekiko mespretxua. Horregatik, 2018ko irailean greban hasi zirenetik, kalea zapaltzen saiatu dira behin eta berriz. Hala dio Aranberrik: “Zer ez dugu egin! Ibilaldia, kanpaldiak, Zinemaldian egon ginen, milaka esku-orri banatu ditugu… Gauza asko egin ditugu, eta hala ere, herritar batzuek esaten digute ea ez genukeen borroka moldea aldatu beharko gizarteak eta agintariek gehiago entzuteko. Dena dela, ez pentsa orain egiten ari garen greba hau lehenengoa dudanik, niretzat hirugarren greba da. Lanean hasi nintzen egunean, egoitzan greban zeuden. Lanean hasi eta segituan konturatu nintzen, borrokarik gabe ez dugula hobekuntzarik lortuko”. Patronala eta Foru Aldundia dituzte aurrez aurre eta sektoreko hitzarmena izoztuta.
Aranberrirekin gustura ari gara berriketan, baina halako batean esan digu badoala 12:30ean. Une arraroa alde egiteko, ordu horretan hasten baita manifestazioa. Lanera doa usurbildarra: “Eguneko ordu lanpetuenetan %90eko zerbitzu minimoak dauzkagu eta ordu lasaixeagoetan %80koak. Gauean %100 ari gara lanean. Tailerreko langileak denak batera kalera ateratzen dira eta makinak gelditzen dira. Gurean berriz, ia inork ezin du kalera atera. Ezin dugu bat egin manifestazioa egiteko. Esan dizut, ni orain lanera noa eta 18:30ean aterako naiz. Ea Hernaniko arratsaldeko manifa harrapatzen dudan”.
Aranberri joan zaigu, eta Mertxanekin gelditu gara. Amara auzoko zutabearekin elkartu gara eta egoitzetako hainbat grebalarirekin egin dugu bat. Haietako bat kexu da: “Ze manifestazio mota da hau? Gure pankarta ez dugu aterako?”. Mertxanek argitu digu grebalari martxosoena dela eta aldarri zehatzetako pankarten eguna ez bada ere, laster hasiko dela giroa jartzen manifestazioan emakume hori. Halaxe izan da. Kamiseta moreek elkar hartu eta leloak oihukatzen hasi dira: “Borroka da bide bakarra!”, “Gora borroka feminista!”, “Gora gora emakume borroka!”, “Markel Olano gezurtero!”, “Maite Peña gezurtera!”. Aspalditik azpimarratu dute haiena borroka laboral eta feminista dela. Sektoreko langileen %95 emakumeak dira eta oraindik ere hain gutxietsiak diren zaintza lanetan ari dira. Bulebarreraino megafonia daramana isildu gabe aritu da eta lankideek koroak egiten lagundu diote. Hilabete asko daramatzate entrenatzen, gaurkoa egun bat gehiago da.
Triste eta haserre zegoen Mertxan lehenengo orduan, 200 eguneko grebaldia egin eta inor ez balira bezala tratatu dituztelako patronalek eta Foru Aldundiak. Baztertuak eta mespretxatuak sentitu dira.
Bulebarrera iristen ari garela galdetu diogu ea orain ze gorputzaldi duen. Bi segundoz pentsatu eta irribarre batez esan digu: “Goizean esan dizut triste eta haserre nengoela, orain pozik nago”. Indarberritu dira.
U30 ziztu bizian pasako da. Gipuzkoako zaharren egoitzetako grebalariek berean segituko dute. U30 ondorena, 200.a izango da.