Gogoratzen al zarete Andoni Agirregomezkorta aktoreak soilik ahotsaren tonua aldatuz "epa" hitza polisemiko bihurtzen zuen garagardo iragarkiaz? Ikastetxeetan bi ahots-tonu eta, beraz, bi esanahi, bereizten ditut nik "marikoi" hitzarentzat.

Lehena doinu melodikoa da, kantaria, eta ia beti txalo edo irribarre batez lagunduta. Marikoi horrek gizon artean anaitasunezko lotura gisa balio du, zer ez diren azpimarratuz batzen dituena indartzen du: maskulinitatea (hegemonikoa, patriarkala, androzentrikoa). Maskulinitate hegemonikoak gizontasuna ezezkotasunetik garatzen duelako: gizona, emakumea eta homosexuala ez dena da.

Eta beste marikoi aldaera bat dago. Silaba tonikoa asko markatzen dute, eta begirada mespretxagarri batez eta keinu harroputz batez laguntzen diote. Helburua iseka egitea da, taldekideen masa testosteronikoaren aurrean barregarri uztea, beldurra eragitea eta norbere buruarekiko konfiantza gutxiestea.

Ume hori gay den ala ez, gutxienekoa da. Jazarpen homofobikoa jasaten duten haur horien guztien ezaugarria ez da beti haien sexu-orientazioa, arautua ez den genero maskulinoaren irudikapena baizik.

Aste honetan beste presio modu bat ezagutu dut: “Marikoiaren gaixotasunaren harrapeketa”. Ikasle batzuk elkarren atzetik ibiltzen dira, eta harrapatutakoan “marikoiaren gaixotasunaz” kutsatzen dira.

Ikasleei genero terminoa (eta sexu biologikoarekiko bereizketa) azaltzen diegunean, ez dago zalantza izpirik: marikoi deitzen diote desberdin janzten den mutilari, dantza gustatzen zaionari, futbola gustatzen ez zaionari, azazkalak eta begiak margotzen dituenari edo hizkera edo ahots-tonu pausatua erabiltzen duenari. Homosexuala izan ala ez, berdin zaie. Beraz, ondorioztatzen dugu genero femeninoari lotutako ezaugarriak izan ohi dituzten gizonak marikoiak direla, beren orientazio sexuala alde batera utzita ere; eta, beraz, ezaugarri femeninoak iseka-gai direla.

Inor ausartzen da asmatzera nola deitzen zaien ohiko ezaugarri maskulinoetara hurbiltzen diren neskei? "P" hizkiarekin hasten da.

Neska gehienak isildu egiten dira. Mutil batzuk ere bai. Beste batzuek beren jarrera berresten dute eta irribarre harroa egiten dute. Baten batek sufritzen jarraitzen du: eskola amaitzean, marikoi deituko diote berriro edo haren aurrean jolastuko dira berriz ere “marikoiaren gaixotasuna” harrapaketan.

Neskok, ahaldundu gaitezen, ezin dute feminitatea arma gisa erabili beste batzuei iseka egiteko eta umiliatzeko; sororitate-sare bat ehundu dezagun tradizioz gure sexuari lotutako ezaugarriak partekatzeagatik sufritzen dutenekin ere.

Mutilok, adiskidetu zaitezte, zuetako bakoitza maskulinitate-eredu bat da. Hautsi heteroarauarekin lotzen zaituzten kateak, estandarra den ezer ez da ez originala ez benetakoa. Gizon ausartak ez baitira arauak ezartzen dituztenak; berdintasuna, askatasuna eta errespetua defendatzeko arauak hausten dituztenak baizik.

Xarma espero denetik aldentzean datza.