Astelehen honetan hasiko da (H)ilbeltza Baztanen, Arizkurenen, Ernesto Praten Telleria eta gero zer? liburuaren inguruko solasarekin. Ondorengo lerroetan aste osoan izango den egitaraua.
Euskal Nobela Beltzaren Astearen lehen egunean, ilbeltzaren 15ean, Idazleekin solasean ekimena izanen dute. Bertan, liburu bat aukeratu eta idazlea gonbidatzen dute merendu goxo baten bueltan liburuaz solastera. Aurtengoan Ernesto Praten Telleria eta gero, zer? liburua aukeratu dute. «Ernesto taldekidea dugu, nobela beltza idatzi du eta, gainera, Baztanen kokatu du kontakizuna. Beraz, ezinezkoa zen ez aukeratzea. Nobelako protagonista Baztan bukolikoaren irudia hankaz gora jartzera heldu zaigu», aipatu zuten, Arizkunen, medikuaren etxeko liburutegi beltzean, arratsaldeko 7:30ean dute hitzordua.
Ilbeltzaren 17an, asteazkenean,berriz ere «euskal nobela beltzen klasiko bat izanen dugu gure artean». Iaz, 50 urte bete ziren Gauaz ibiltzen dananobela argitaratu zela, eta horixe izan da aitzakia Txomin Peillen gonbidatzeko. Bere kontuak partekatzeko, Jose Angel Irigarai poeta eta euskaltzaina hurbilduko da. Zer esana izango dute, dudarik gabe, garaikide diren bi idazle historiko hauek. Hitzordua Amaiurko Gaztelu elkartean arratsaldeko 7etan. (H)ilbeltzako kideek aipatu zutenez, «Peillenekin elkarlanean aritu garen honetan, Zaldi beltzak zeruan ipuin liburua argitaratu dugu Maiatz eta Pamiela argitaletxeekin (H)ilbeltzarako espreski. Bertan Gauaz ibiltzen danaren puska bat ageri da, idazleak berak hautatua, eta bortz ipuin beltz. Horietako bakarra aitzinetik argitaratua. Bertze lauak (H)ilbeltzarako».
Film aunitzen gidoiak liburuetan oinarritu direlako, zinemagintza literaturarekin lotuta dagoela erran dezakegu. Hor ditugu Horace Mc Coy, Raymond Chandler edo James M. Cain idazle klasikoen liburuak, bertze aunitzen artean, pelikulen inspirazio edo beraiek gidoilari lanean. Lan honen adibide bikainetakoa Chinatown fima dugu. 11 Oscarretarako izendatua izan zen, baina bakarra irabazi zuen, Robert Tawnek idatzitako gidoiarena, adituen esanetan iparrameriketako zinemagintzako hoberenetakoa. Filma Roman Polanskik 1974an errodatu zuen eta aurtengo (H)ilbeltzan ikusteko aukera izanen da, Elizondoko Arizkunenea Kultur Etxean, 19:00etan. Arrasateko Unibertsitateko irakaslea den Nerea Arrutik aurkeztua, jatorrizko bertsioan, euskarazko azpitituluekin.
Goizean, urtero bezala, mahai-ingurua. Beltzaren estereotipoak literaturatik ikus-entzunezkoetara, horixe aurtengo mahai-inguruaren gaia. Izenburuak berak adierazten du, azalpen gehiagoren beharrik gabe, zeren inguruan hitz eginen duten gonbidatuek: «Aspalditik izan dugu gai honekiko kezka, nobela beltzetan estereotipo oso markatuak ageri direlako, eta zer esanik ez zinema beltzean. Nortzuk izan dira, adibidez, protagonista nagusiak? Generoaren trataera nolakoa izan da?». Arantxa Iturbe kazetariak gidatuko du ekitaldia. Iratxe Fresneda, Euskal Herriko Unibertsitatekoko irakaslea, eta Irati Jimenez idazlea izanen dira hizlariak, eta genero ikuspuntutik aztertuko dituzte trama beltz ezberdinak. Goizeko 11:00etan Elizondoko Arizkunenea kultur etxean. Ondoren, Erratzura joanen dira bazkaltzera. Sarrerak lortu nahi badituzue, aski duzue ilbeltzabaztanen.gmail.com helbidera idatzi eta adieraztea. Eta kafea hartu ondoren, liburu aurkezpenak eginen dituzte. Klasikoez gain, euskal nobela beltz berrien erakusleiho gisa, iaz argitaratutako hiru nobelen aurkezpenak izanen dituzte. Jon Arretxeren Arrutiren banda, Pierre Mestroten Bihotz ebatsiak eta John Anduezaren Danba!. Ez dituzte, hala ere, nobelak bakarrik izanen. Antzezlan baten gidoiaz ere arituko zaigu Galder Perez kazetaria. Morbus operandi, kazetaritzari buruzko komedia politiko beltza idatzi du eta kazetaritza gidatzen duten ezkutuko botereei buruz hitz eginen du.
Ilunabarrean, Susmagarrien Gaua. Eguna tertulia literario eta liburu artean igaro ondoren, elkar hobeto ezagutu eta jolasean aritzeko parada izanen da. Aurreko urteetan egin dugun bezala, aurten ere sorpresa txiki bat prestatu dugu, ongi pasa eta hartu emanetan aritzeko.
Ilbeltzaren 21ean, igandegoizean, kontakizun antzeztu bat ikusteko aukera izanen da. Eszenatokia: mendia. «Gure irudimenean esistitzen diren Baztango bazter eder eta bakarti horiek, ezin ahaztuko genituen ba! Mendiko botak jantzi, paseatzera atera eta trama beltz baten berri emango digun kontalariarekin batera, antzerkia ikusteko aukera izango dugu ibilbidean zehar», aipatu zuten aurkezpenean. Anizen, goizeko 11etan izanen da hiltzordua. Akitzeko, arratsaldeko 7etan, HAMA(H)IRU ATE ikuskizuna. 1985. urtean, kartzelan zeudela, Mitxel Sarasketak eta Joseba Sarrionandiak HAMAIRU ATE izeneko bilduma kaleratu zuten itzulitako testuekin. Bilduman, umore beltzaren erakusle diren zenbait idazleren testuak ageri dira.
Emanaldian, modu batean edo bertzean, bi egileen presentzia izanen dute, eta Iñigo Beltzunegi musikariaren laguntzaz, testuen irakurraldia eginen dute (H)ILBELTZAko kideek: «Hamahiru egile daude. Guk, ate bakarrean bilduko ditugun hamaika leituko ditugu». Hitzordua, erran bezala igandean, arratsaldeko 7etan Iruritako Jauregiarte taberna kulturalean.
Baino ez pentsa (H)ilbeltza aste hau bakarrik denik. Bada urtean zehar gaiarekin jarraitzeko modu bat webgune bat ere badutelako, ilbeltza.eus izenekoa. Bere xedea euskarazko genero beltza bultzatzea da eta atal desberdinetan banatuta dago: liburu aipamenak, elkarrizketak, zinema beltza,…eta gehiago.
Joan den urtean sortu zuten Hilbeltza beka ere aipatu zuten aurkezpenean: «Beka hau Hilbeltza, Baztango Udala eta Txalapartaren eskutik dator eta horren bidez urte batean nobela beltz baten sormena lagunduko du eta bertze batez itzulpena. Lehendabiziko bekaren irabazlea Miel Angel Elustondo izan da eta emaitza 2019ko Eusal Nobela Beltzaren Astean aurkeztuko dugu».
Albistea Erran.eus-ek argitaratu du eta ARGIAra ekarri dugu CC by-sa lizentzia baliatuta
Fiesta y rebeldía. Historia oral del Rock Radical Vasco
Javier 'Jerry' Corral
Liburuak, 2025
------------------------------------------------
Javier Corral ‘Jerry’ EHUko Kazetaritzako lehen promozioko ikaslea izan zen, Euskal Herriko rock... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Hirietako egunerokoa interesatzen zaio Sarah Babiker kazetariari; ez, ordea, postaletako irudia, baizik eta auzoetan, parkeetan, eskoletan, garatzen den bizitza; bertan dabilen jendea. Lurralde horretan kokatzen dira bere artikuluak, baita iaz argitaratu zituen bi lanak ere... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
Negua beti gertatu izan zait malenkoniatsu. Leihotik begira eta oroitzeko garaia, besterik ez. Udazkenaren eta udaberriaren tarteko burokrazia saihestezina, paramentu bertikal batean zuriz margotzea ostera gainean nahi dena islatzeko. Ez da nire kontua bakarrik, elurra bustia... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]