Gaur hasiko da (H)ilbeltza Baztanen, hemen egitarua

  • Astelehen honetan hasiko da (H)ilbeltza Baztanen, Arizkurenen, Ernesto Praten Telleria eta gero zer? liburuaren inguruko solasarekin. Ondorengo lerroetan aste osoan izango den egitaraua.

Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2018ko urtarrilaren 15ean - 09:40
Iruñeko Karrikiri elkartean astea aurkeztu zuten eguna. (Arg.: Erran.eus) Iruñeko Karrikiri elkartean astea aurkeztu zuten eguna. (Arg.: Erran.eus)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskal Nobela Beltzaren Astearen lehen egunean, ilbeltzaren 15ean, Idazleekin solasean ekimena izanen dute. Bertan, liburu bat aukeratu eta idazlea gonbidatzen dute merendu goxo baten bueltan liburuaz solastera.  Aurtengoan Ernesto Praten Telleria eta gero, zer? liburua aukeratu dute. «Ernesto taldekidea dugu, nobela beltza idatzi du eta, gainera, Baztanen kokatu du kontakizuna. Beraz, ezinezkoa zen ez aukeratzea. Nobelako protagonista Baztan bukolikoaren irudia hankaz gora jartzera heldu zaigu», aipatu zuten, Arizkunen, medikuaren etxeko liburutegi beltzean, arratsaldeko 7:30ean dute hitzordua. 

Ilbeltzaren 17an, asteazkenean,berriz ere «euskal nobela beltzen klasiko bat izanen dugu gure artean». Iaz,  50 urte bete ziren Gauaz ibiltzen dananobela argitaratu zela, eta horixe izan da aitzakia Txomin Peillen gonbidatzeko. Bere kontuak partekatzeko, Jose Angel Irigarai poeta eta euskaltzaina hurbilduko da. Zer esana izango dute, dudarik gabe, garaikide diren bi idazle historiko hauek. Hitzordua Amaiurko Gaztelu elkartean arratsaldeko 7etan. (H)ilbeltzako kideek aipatu zutenez, «Peillenekin elkarlanean aritu garen honetan, Zaldi beltzak zeruan ipuin liburua argitaratu dugu Maiatz eta Pamiela argitaletxeekin (H)ilbeltzarako espreski. Bertan Gauaz ibiltzen danaren puska bat ageri da, idazleak berak hautatua, eta bortz ipuin beltz. Horietako bakarra aitzinetik argitaratua. Bertze lauak (H)ilbeltzarako».

Ilbeltzaren 19an, ortziralean Chinatown filma

Film aunitzen gidoiak liburuetan oinarritu direlako, zinemagintza literaturarekin lotuta dagoela erran dezakegu. Hor ditugu  Horace Mc Coy, Raymond Chandler edo James M. Cain idazle klasikoen liburuak, bertze aunitzen artean, pelikulen inspirazio edo beraiek gidoilari lanean. Lan  honen adibide bikainetakoa Chinatown fima dugu. 11 Oscarretarako izendatua izan zen, baina bakarra irabazi zuen, Robert Tawnek idatzitako gidoiarena, adituen esanetan iparrameriketako zinemagintzako hoberenetakoa. Filma Roman Polanskik 1974an errodatu zuen eta aurtengo (H)ilbeltzan ikusteko aukera izanen da, Elizondoko Arizkunenea Kultur Etxean, 19:00etan. Arrasateko Unibertsitateko irakaslea den Nerea Arrutik aurkeztua, jatorrizko bertsioan, euskarazko azpitituluekin.

 Ilbeltzaren 20ean, larunbatean, egun osoko egitaraua

Goizean, urtero bezala, mahai-ingurua. Beltzaren estereotipoak literaturatik ikus-entzunezkoetara, horixe aurtengo mahai-inguruaren gaia. Izenburuak berak adierazten du, azalpen gehiagoren beharrik gabe, zeren inguruan hitz eginen duten gonbidatuek: «Aspalditik izan dugu gai honekiko kezka, nobela beltzetan estereotipo oso markatuak ageri direlako, eta zer esanik ez zinema beltzean. Nortzuk izan dira, adibidez, protagonista nagusiak? Generoaren trataera nolakoa izan da?». Arantxa Iturbe kazetariak gidatuko du ekitaldia. Iratxe Fresneda, Euskal Herriko Unibertsitatekoko irakaslea, eta Irati Jimenez idazlea izanen dira hizlariak, eta genero ikuspuntutik aztertuko dituzte trama beltz ezberdinak. Goizeko 11:00etan Elizondoko Arizkunenea kultur etxean. Ondoren, Erratzura joanen dira bazkaltzera. Sarrerak lortu nahi badituzue, aski duzue ilbeltzabaztanen.gmail.com helbidera idatzi eta adieraztea. Eta kafea hartu ondoren, liburu aurkezpenak eginen dituzte. Klasikoez gain, euskal nobela beltz berrien erakusleiho gisa, iaz argitaratutako hiru nobelen aurkezpenak izanen dituzte. Jon Arretxeren Arrutiren banda, Pierre Mestroten Bihotz ebatsiak eta John Anduezaren Danba!. Ez dituzte, hala ere, nobelak bakarrik izanen.  Antzezlan baten gidoiaz ere arituko zaigu Galder Perez kazetaria. Morbus operandi, kazetaritzari buruzko komedia politiko beltza idatzi du eta kazetaritza gidatzen duten ezkutuko botereei buruz hitz eginen du.

Ilunabarrean, Susmagarrien Gaua. Eguna tertulia literario eta liburu artean igaro ondoren, elkar hobeto ezagutu eta jolasean aritzeko parada izanen da. Aurreko urteetan egin dugun bezala, aurten ere sorpresa txiki bat prestatu dugu, ongi pasa eta hartu emanetan aritzeko.

Ilbeltzaren 21ean, igandegoizean, kontakizun antzeztu bat ikusteko aukera izanen da. Eszenatokia: mendia. «Gure irudimenean esistitzen diren Baztango bazter eder eta bakarti horiek, ezin ahaztuko genituen ba! Mendiko botak jantzi, paseatzera atera eta trama beltz baten berri emango digun kontalariarekin batera, antzerkia ikusteko aukera izango dugu ibilbidean zehar», aipatu zuten aurkezpenean. Anizen, goizeko 11etan izanen da hiltzordua. Akitzeko, arratsaldeko 7etan, HAMA(H)IRU ATE ikuskizuna. 1985. urtean, kartzelan zeudela, Mitxel Sarasketak eta Joseba Sarrionandiak HAMAIRU ATE izeneko bilduma kaleratu zuten itzulitako testuekin. Bilduman, umore beltzaren erakusle diren zenbait idazleren testuak ageri dira.

Emanaldian, modu batean edo bertzean, bi egileen presentzia izanen dute, eta Iñigo Beltzunegi musikariaren laguntzaz, testuen irakurraldia eginen dute (H)ILBELTZAko kideek: «Hamahiru egile daude. Guk, ate bakarrean bilduko ditugun  hamaika leituko ditugu». Hitzordua, erran bezala igandean, arratsaldeko 7etan Iruritako Jauregiarte taberna kulturalean.

 Webgunea eta beka

Baino ez pentsa (H)ilbeltza aste hau bakarrik denik. Bada urtean zehar gaiarekin jarraitzeko modu bat  webgune bat ere badutelako, ilbeltza.eus izenekoa. Bere xedea  euskarazko genero beltza  bultzatzea da eta  atal desberdinetan banatuta dago: liburu aipamenak, elkarrizketak, zinema beltza,…eta gehiago.

Joan den urtean sortu zuten Hilbeltza beka ere aipatu zuten aurkezpenean: «Beka hau Hilbeltza, Baztango Udala eta Txalapartaren eskutik dator eta horren bidez urte batean nobela beltz baten sormena lagunduko du eta bertze batez itzulpena. Lehendabiziko bekaren irabazlea Miel Angel Elustondo izan da eta emaitza 2019ko Eusal Nobela Beltzaren Astean aurkeztuko dugu».

Albistea Erran.eus-ek argitaratu du eta ARGIAra ekarri dugu CC by-sa lizentzia baliatuta


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Literatura
Leire Lakasta Mugeta
“Hitzak harriak dira Ernauxentzat, eta idazketa labana”

Annie Ernaux (Lillebonne, Normandia, 1940) idazleak bere poetikaz eta horren funtzioaz egindako hausnarketak jasotzen dituen elkarrizketa-liburua euskarara ekarri du Leire Lakasta Mugetak (Iruñea, 2002): Idazketa labana bat da (Katakrak, 2024). Idazketaz, hautu estetiko... [+]


2024-11-18 | Behe Banda
Barra warroak |
Hau ez da nire belaunaldikoa

Nekeaz idaztera nindoan zutabe bat, baina erridikulua iruditu zait 19 urterekin lur jotaren planta egitea: amore emanda, nekatuta, etsituta, mundu honek ukatu banindu bezala. Are erridikuluagoa iruditu zait gelditzen zaizkigun ogi apur txikiekin erantzukizun ezaz amestea, azken... [+]


Irribarrez irakurtzeko

PELLOKERIAK
Ruben Ruiz
Ilustrazioak: Joseba Beramendi, Exprai.
Elkar, 2022

-----------------------------------------------

Ruben Ruizek kontakizun laburrez osaturiko obra berri bat eskaini digu. Ez dira mikroipuinak, kontakizunek, modu independentean irakur badaitezke... [+]


Juana Dolores. Agitazioa eta propaganda
“Neure buruari galdetzen diot zer egiten genuen emakume langileok emakume burgesen ondoan manifestazio berean”

Goiburu baten bidez ezagutu nuen Juana Dolores; zera zioen: iraultzaileagoa zela ondo idaztea, katalanez idaztea baino. Flipatu egin nuela aitortu diot, eta berak esan dit bizitzako lehen elkarrizketa zuela hura. Lau urte geroago, berritasunaren olatua surfeatu du, eta... [+]


‘Politeismo bastarta’: lau egun Angela Davisekin eta Jule Goikoetxearen pentsamenduetan

Susa argitaletxearekin kaleratu du Goikoetxeak liburu berria: Politeismo bastarta. Nobela gisa kalifikatu arren, kronika gozo eta bizia da, irakurlea Goikoetxearen pentsamenduetan barneratuko duena. Donostiako San Jeronimo kaleko sotoan egin du aurkezpena, hamarnaka lagunen... [+]


Erraldoiek lagunduta eta haurrez inguratuta aurkeztu dugu ‘Abentura erraldoia’ liburua

Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira haurrentzako liburua modu berezian aurkeztu du ARGIAk, Donostian. Haur eta guraso ugari bildu ziren Gorka Bereziartua eta Adur Larrearen ipuinaren bueltan, eta festarako, dantzarako, ipuinak kontatzeko eta maskarak marrazteko tartea... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


Nor da Memet?

Memet
Noemie Marsily eta Isabella Cieli
A fin de centos, 2022

--------------------------------------------------

Kolore gorriko kanpineko kremailera ireki eta atetxotik begira gaude Lucyrekin batera. Portada honekin hartzen du irakurlea Memet komikiak. Hitz gutxiko... [+]


Uxue Juarez. Hitzak pospolo
“Uretara harri bat botatzen duzunean sortzen diren uhin horiek dira poema”

Batxilergoan tutore izan nuenetik ia 10 urte pasa direla elkartu naiz Uxue Juarezekin Ur Mara museoko Toureau etxolan (Alkiza), pagoez eta Koldobika Jauregiren eskulturez inguraturik. Autoritate segitzen du izaten niretzat Uxuek, baina beste zentzu batean orain. Aurpegian... [+]


Katixa Dolhare-Zaldunbide
“Literaturaz gozatzen ikasi egiten da, eta ikas prozesu hori landu behar da gelan”

Bankan bizi den Literatura irakasle, ikerlari eta idazlea da. Irailaren hondarrean Itsasun egin zen Irailekoak poesia jaialdiaren baitan Ipar Euskal Herriko Poesiaz eman zuen hitzaldia. Besteak beste, bertan errandakoak hona ekarri nahian hasi gara harekin solasean.


Erraldoi eta buruhandien kalejirak lagunduta aurkeztuko dugu ‘Abentura erraldoia’ liburua, ostiralean Donostiako Grosen

Donostiako Gros auzoko erraldoi eta buruhandien konpartsak giroturiko kalejira eta dantza izango ditu lagun, ostiral honetan ARGIAk antolatu duen liburu aurkezpenak: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira aurkeztuko dute Gorka Bereziartua eta Adur Larrea egileek.


Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


Patxada

Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Elkar, 2024

-----------------------------------------------------

Gazte-egarri da euskal kultur sistema. Horixe zioen Leire Vargasek Berria-n idatzitako zutabean. Odol freskoa nahi du industriak: askotarikoa eta dibertsoa. Azkenean, baina,... [+]


Gorputz hotsak
“Harrotasunaren eta lotsaren arteko gatazkan bizi naiz”

Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]


‘Gero’: iraganeko geroaldia

Mintza gaitezen klarki, itzulingururik gabe, esan beharrekoak esateko gerotik gerora ibili gabetanik: jolas hau, euskaraz letrak juntatzean datzana, Axularrek pasatu zuen. Kasik jolasa asmatu bezain laster gainera, halako moldez non Gero-ren orrialde gehienetan ematen baitu... [+]


Eguneraketa berriak daude