Frantziako hauteskundeak: eskuinaren bi aurpegiren artean aukeratzera behartuta
AEBetako hauteskundeen antzeko bidea jarrai dezakete 2017ko Frantziakoek. Inkesta denek Les Républicans, lehengo UMP, eskuineko alderdiaren eta Fronte Nazionala eskuin muturrekoaren arteko lehia aurreikusten dute. Marine Le Pen lider ultraeskuindarrak Donald Trumpen antzeko bidea jarraitzen du, paper populista bat jokatuz. Bera izen zen Trump zoriondu zuen lehen politikari europarra. Bestalde, Les Républicans alderdia, “establishmentaren” adibide da, muturreko joeren aurrean “egonkortasuna” defendatuz, Hillary Clintonek egin bezala. Hala ikusten du José Bautistak lamarea.com-en eginiko analisian.
Igandean eskuinak hauteskundeei begira primarioak egin zituzten. Les Républicans alderdiak 200.000 militante dituen arren, lau milioi izan ziren bozkatzera joan ziren frantziarrak. Bozkatzaileen artean ezkertiar asko, inkestek diotena ikusirik “hautagai txarren artean, hain txarra ez dena aukeratzeko asmoz”.
Lehen itzulian François Fillon lehen ministro ohia irten zen garaile, botoen %44 eskuratuta. Bigarren itzulian Alain Juppé –%28– izango du aurkari, Nicolás Sarkozy –%21– kanpoan geratu ostean. Bigarren itzulian Fillon ultraliberal eta kontserbadorearen edo Juppéren artean aukeratu beharko dute frantziarrek. Bigarren hori jarrera moderatuago batekoa.
Egun Fronte Nazionala da alderdirik bozkatuena, baina Frantziako hauteskunde sistemak bigarren itzulian irabaztea zailtzen dio. Ez da eskuin muturreko alderdia Eliseotik gertu kokatzen den lehen aldia, 2002an Jean-Marie Le Penek, Marine Le Penen aita, bigarren itzulian galdu baitzuen Jacques Chirac presidentearen aurrean. Hurrengo urtean gertatu daitekeen bezala, ezkertiarren botoak erabakigarria izan zen hautagai ez hain txarraren alde egiteko.
Azken urteetan gobernuan dagoen alderdi sozialistak eginiko erreformekin harturiko eskuinerako bideari eta krisi ekonomikoari estatuak jasaniko atentatuak gehiturik nazionalismoa indartu da. Le Pen izan da langile eta nekazarien artean eragina izatea lortu duen bakarra, ekonomian protekzionismoa eta arlo sozialean neurri ultranazionalistak bultzatuz.
Ezkerra noraezean
Garai batean indartsu izaniko ezkerra banaturik dago egun. Nuit Debout eta antzeko mugimenduek egokitze prozesua bizkortzen dute askoren ustez, baina oraindik ez dute lortu langileriaren atsekabea bideratzea. Ondorioz, ezkerreko boto-emaile askok Fronte Nazionalean ikusi dute benetako hautabide bakarra.
Alderdi sozialistak gobernuan egonik harturiko erabaki ekonomikoen ondorioz zaila da askorentzat ezkerrean kokatzea, Espainian PPren gobernuak harturiko erabakietara iritsi ez den arren, antzeko bidea jarraitu baitu. Hollande Frantziako V. Errepublikan okerren baloraturiko presidentea da. Bestalde, hauteskundeei begira, alderdiak ez du oraindik bururik. Badirudi Manuel Valls lehen ministroa eta Emmanuel Macron finantza ministroa hautagaitzarako prestatzen dabiltzala, baina sozialistei itxaropena piztu dezaketen Anne Hidalgo eta Christiane Taubira borrokatik kanpo mantentzen dira oraingoz.
Front de Gauche ezkerreko koalizioa beherakada jasaten ari da, nahiz eta alderdi sozialistaren gobernuak sorturiko atsekabeak eta egungo egoerak teorian bere alde egin beharko lukeen. Koalizioko alderdiek arazo eta zatiketek ez diete mesederik egiten eta Fronte Nazionala egunetik egunera haien botoak eramaten ari da, inongo erantzunik jaso gabe. EELV ekologisten barnean ere zatiketak dira nagusi.
Halere, azken urteetako egoerak eraginda aurpegi berriak atera dira jendaurrera. Horien artean Frédéric Lordon edo François Ruffin, Nuit Debout mugimenduaren bultzatzaileetako bi. Lehenak kontzientzia hartzearen, oinarrizko borrokaren eta apartidismoaren alde egiten du. Ruffin, berriz, sindikatuetatik gertuago dagoen borroka baten bidea jarraitu nahi du, hirien periferia eta landa eremuez ahaztu gabe. Bi ikuspuntu desberdin, aldaketarako gogotsu dauden frantziar askorentzat, Hollandek ezkerreko aukera bakarra alderdi sozialista dela dioen bitartean.
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
96 urte zituela eman du azken hatsa Jean-Marie Le Penek aurtengo urtarrilaren 7an. Heriotza bat festatzea ez bada ohikoa ere, hori gertatu da beretzat: milaka herritar batu dira Frantziako Estatuko hainbat hiritan, suziri, kantu eta xanpai botila artean, eskuin muturreko... [+]
96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]
Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.
-(1).jpg)
The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Hizkuntza gutxituei begira Frantziaren jarrera salatzeko prentsaurreko bat egin dute Parisen hainbat diputatuk. Frantziako hizkuntza gutxituen kontrako azken erasoek protestak eragin dituzte Korsikan, Katalunian eta Martinikan. Régions et Peuples Solidaires mugimenduak... [+]
Bortxaketen kasuentzako bideratu daitekeen kartzela zigorrik gorena jarri diote senar-ohi Dominique Pelicoti; eta beste 50 bortxatzaileei dagokionez, guztiak dituzte erruduntzat jo, baina fiskalak galdetzen zuena baino apalagoak dira zigorrak. Hiru hilabetez iraun du Mazango... [+]
Hiru hilabetez iraun du Mazango auziak, Gisèle Pelicotek irekitakoa, zeineten ikertu duten urte luzez senarrak somniferoz drogatu eta berak zein beste dozenaka gizonek 200 bat aldiz bortxatu izana. 51 gizon epaitu dituzte, eta senar ohi Dominique Pelicotentzat 20 urteko... [+]
Okzitaniako Tolosako Apelazio epaitegiak eman du epaia, eta horren arabera, udaletan ezingo da katalana lehen hizkuntza moduan erabili, eta izatekotan, frantsesez egin ondoren, hura katalanera itzuli ahal izango da.
331 diputatuk bozkatu dute ezkerrak aurkezturiko zentsura mozioaren alde. Eskuin muturrak babestu du ezkerraren testua, eta horrek ekarri du gehiengoa lortu izana. Emmanuel Macron presidenteak hitza hartuko du ostegun honetan 20:00etan.