Ez pentsa pobreziari eta miseria sozialari loturiko kolera eritasuna Frantziako Estatutik desagertua denik. Desagertua baldin bada Metropolitar Frantziatik, oraindik hor dute Frantziako Estatuaren menpe segitzen duen Mayotte irlan. Bertako Koungou herriko 3 urteko ume bat zendu da koleragatik, Frantziako Osasun Agentziak maiatzaren 8an jakitera eman duenez. Martxoaren 19an identifikatu zuten irlako kolera kasu bat eta orduz geroztik zenbaturiko 58 kasuetatik lehen heriotza da.

"Populazioaren kontzentrazio altuek, ingurumen-higiene eskasarekin lotutakoak, dakartzate kolera epidemiaren agerpena eta garapena", irakurri daiteke Frantziako Osasun Agentziaren webgunean. Egoera horretan da Frantziako Estatua ere eta eritasunaren garapenak agerian utzi ditu, beste behin, Parisek bideraturiko gobernantzaren eskasiak: bigarren mailako herritartzat ditu bere menpe segitzen duten itsasoz haraindiko departamenduetako eta eskualdeetako biztanleak. Mayotte irlaz gain, Guyanan ere agertu dira kolera kasuak. Sentimendu hori dute bertakoek, eta frogak dituzte egunerokoan: soldata minimoa Metropolitar Frantzian baino %20 apalagoa dute, laguntza sozialak ere apalagoak dituzte, Parisetik bideraturiko erabakiak inposatuak zaizkie –uraren krisiari emandako erantzunak, kasu–, langabezia tasa %34koa dute –Metropolitar Frantziakoa %7,5ekoa denean–, eta abar.

Froga bat gehiago dute kolera eritasunaren garapenari emandako erantzun eskasarena. Parisetik etorri beharra zaie Mayottera maiatzaren 9an Osasun ministro Frédéric Valletoux, eta ikusteke dago zer nolako erantzunak emanen dizkien. Osasun zerbitzuari dagokionez, 54 erizain, 36 osasun langile berezitu eta bost dentista zituzten 2019an 100.000 herritarrentzat –hurrenez hurren, 139, 177 eta 64 direlarik Metropolitar Frantzian–.

Ura: haserre iturri

"Lotura handia dago koleraren transmisioaren eta ur edangarriaren eta saneamendu-instalazioetarako eskuragarritasun eskasaren artean", Osasunaren Mundu Erakundeak dioenez. Ur edangarria lortzeko arazo larriak dituzte Mayotten eta baldintza gogorretan pasa behar izan zuten iazko uda. Jakin behar da erabilitako uraren %80 gainazalekoa dutela (erreketakoa, urtegi naturaletakoa…) eta klima larrialdiaren eraginez baliabide hori gutituz doala –berriki arte euri sasoiek azarotik martxora irauten baldin bazuten, gaurko egunean urtarriletik martxora dute bakarrik–.

Aterabide gisa, hiru egunetatik bitan ura moztu zitzaien, eta gaur egun, oraindik, hiru egunero dute iturria agorturik. Saneamendu sistema kaskarra dutenez, ur edangarria ez da herritar guztien eskura jarria. Kaltetuenak dira Afrikatik etorritako etorkinak, txaboletan metaturik bizirauten dabiltzanak.

Ondorioa: xenofobia gora

Funtsean, arazoaren oinarriari begiratu beharrean, migranteak dauzkate miseriaren kausatzat bertako jende anitzek, eta otsaileko manifestazio eta blokeoak izan ziren horren isla. "Frantziak abandonatu izana" salatzen duten arren, aterabidetzat jartzen dute migratzaileen aurkako borroka. "Segurtasunaren" izenean, mugen kontrol handiagoa eta paper gabeko pertsonen kanporaketa galdatzeko mobilizazio jendetsuak bideratu zituen Forces Vives [Indar Biziak] eskuin muturreko taldeak. Lehen indarra atera zen Marine Le Pen, 2022ko lehendakaritzako bigarren itzulian, botoen %59 jasota.

Tonu berean dabil erantzuten Frantziako Gobernua. Wuambushu operazioa burutu zuen Frantziako Poliziak iazko apirilean, 1.000 txabola-hiri suntsitzeko eta paperik gabeko 10.000 pertsona kanporatzeko asmoz. Giza eskubideen aldeko egiturek gogorki salaturiko neurri baten berri eman zuen otsailean Frantziako Gobernuak: Mayotten sorturiko paperik gabeko umeentzat lur-eskubidea –Frantzian sortuz gero frantses herritartasuna lortzeko eskubidea– kenduko lukeen konstituzio moldaketa bideratzekoa du Emmanuel Macron presidenteak. Hots, Frantziako Estatuak bermaturiko eskubide guztiek ez dute balio itsasoz haraindiko bere lurraldeetan.

Astelehen honetan ere bideratu dituzte immigrazio zerbitzurako bulegoen kontrako ekintzak, zeinetan koleraren kasuak etorkinen presentziari lotzen dituzten.

INSEE estatistika institutuaren 2022ko datuen arabera, 300.000 biztanle dira Mayotten bizi eta horietarik erdia da etorkina –papergabeak %30 lirateke–. Indiako Ozeano erdian dago Mayotte eta gerrak eta goseteak harturiko Afrikako herrietakoentzat bada helmuga itxaropentsua hortik hurbil, 300 kilometrotara duten Frantziako Estatua.