Frankismo garaiko barnetegietan umeek jasandako torturak argitara atera dituzte
Montse Armengou eta Ricard Belis kazetariek Els internats de la por (Beldurraren barnetegiak) dokumentala egin dute. Frankismoan haurrek barnetegietan jasandako tortura eta tratu txarren testigantzak jasotzen ditu.
“Gizon horri egin niona felazioa deitzen dela badakit, baina garai horretan ez nekien”; “Nire buruaz beste egitea pentsatu nuen. 12 urteko ume batek hori pentsatzea oso gogorra da”; “Ipurdia kandelekin erretzen zidaten eta osinak nire hanka-tartetik igurtzen zizkidaten ohean pixa egiteagatik”. Frankismoan eta demokraziaren lehenengo urteetan barnetegi horietan egondako milaka umeen testigantzetako batzuk baina ez dira. Bertan jipoiak jaso zituzten, bortxaketen biktima izan ziren eta askok morroi lanetan jardun zuten urte luzez.
Frankismoa benefizientziaz eta asistentzia sozialaz arduratzen zela azaldu du Armengouk: “Kasu gehienetan benefizientzia faltsua zen, doktrinamendu eta formakuntza ideologikoa zuena”. Erregimena bera egoera horren sortzaile izan zela azpimarratu du: “Emakumearen Babes Patronatua izena zuen organismo beldurgarri bat zegoen, berez prostituzioan sartzeko arriskua zuten emakumeak babesteko funtzioa zuena”. Hala ere, zentroan haurdun geratu ziren edota interes politikoak zituzten neska gazteak biltzen zituztela dio dokumentalistak.
Bildu dituzten testigantzek agerian utzi dute gertakarien krudeltasuna. Horretaz gain, Elizak eta Espainiako Estatuko funtzionario batzuk hartzen zituzten haur bakoitzeko dirua jasotzen zuten bitartean, haur horien aurka oldartzerakoan zer nolako inpunitatea zuten agerian utzi dute testigantzok.
Dokumentalaren egileek gertakari latz horien ustezko arduradunekin harremanetan jartzen saiatu dira, informazioa egiaztatzeko. Hauek ordea, ez dira agertzen, biktimei ahotsa ematea baita helburua.
Dokumentala apirilaren 28an emititu zuten lehen aldiz TV3-n eta bere webgunean ikusgai dago katalanez.
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
