2017an egindako ikerketa da baina 2020ko martxoan argitaratu da eta ikerketak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako ikastetxeetako umeen euskara giroa aztertzen du. Ikerketak bi urtean behin egiten dira, azkena 2015ean izan zen eta honekin alderatuz 2017an euskararen erabilera eskolako eremu guztietan txikitu da. Datuak zehazki aztertu ditu Berria-k.

2017an neurturiko ia erabilera guztiak 2015ekoak baino baxuagoak dira. LH4ko umeen artean, hau da, hamar urte ingurukoen kasuan, %62 ziren beti euskaraz zihardutenak gainerako ikaskideekin gelan, baina jolaslekura irteten ziren momentuan %34 izaten ziren. DBH2ko ikasleen kasuan haatik, %26 aritu ziren ikasgelan euskaraz denbora osoan eta jolastokian %15.

Eskolan euskararen presentzia etxean baino handiagoa dela adierazi du ikerketak. Lehen hezkuntzako ikasleen kasuan etxean %30ak egiten du euskaraz, baina lehenago azaldu bezala, irakaslea aurrean ez dagoen momentuan –jolaslekuan adibidez– datu hauek oso parekoak dira.

D ereduko ikasleak

D ereduan ikasten duten ikasleen datuak soilik alderatuz gero, 2017ko datuak 2011koak baino baxuagoak dira. D ereduko ikasleen artean epe horretan LH4n erabilera orokorrak 2,2 puntu egin du behera, eta DBH2n 4,1 puntuz. Jaitsierak gradualak izan ez direla azpimarratu dute, nagusiki 2015etik 2017ra baizik. 

Ikerketa honen emaitzak ondorioztatuz, D ereduaren inguruko hausnarketak jarri dituzte mahai gainean: D ereduan ikasteak eta euskaraz aritzea eskutik ez doazela adierazi dute. D ereduaren baitan ikasleei euskarazko ingurune eraginkor bat eskaini behar zaiela azpimarratu nahi izan dute ere: "Zabaltzea komeni den hausnarketa bat da nolako osagarriak, indartzeak edo baliabide berriak behar diren zailtasun horiek orekatzeko".