Lehenik eta behin, gogoratzeko kolonizazioa ez dela historiaren hasiera. Kapitalaren pilaketa primitiboari hasiera eman zion arpilatze horren aurretik, lurraren laborantzari eta izakien arteko harreman antolaketari lotutako askotariko ezagutzak zeuden. Kolonizazioak, kapitalismoaren hedapen mundializatzaileak, lurperatu ditu jakintza horiek. Hala ere, hor diraute jakintza horietako batzuek: laboreen errotazioa, mandala baratzeak, permakultura eta agroekologia. Horien epistemologiak eta g(i)nealogiak, hemen eta planetako hainbat txokotan, lurraren azpian taupaka diraute. Deskolonizatu, beraz, naturarekiko harremanei buruzko antzinako jakinduriak berreskuratzeko.

Bigarrenik, onartzeko kolonizazioak martxan jarraitzen duela eta lurraldeei hainbat inplikazio dakarzkiela. Inbaditutako herrietan eraiki diren estatu-nazioen sorrera-proiektuen zati dira desjabetzea, pertsonen esklabotza eta lurraren merkantilizazioa. Sarraski-proiektuak dira, zeinetan landa-eremuak kokapen zentrala izan duen mendekotasun- eta subalternitate-ekonomian, eta hori da duela bost mendetik hona Hego Globaleko herrialdeei inposatzen zaiena. Euskal Herriak, europar eredu predatzaileari atxikia izan denez, posizio geopolitiko bat du, ezinbestean. Bere oligarkiari mesede egin dio posizio horrek, eta egun ere oligarkiak aberasten jarraitzen du. Deskolonizatu, beraz, pribilegioak aitortzeko eta eskubideak sozializatzeko.

Hirugarrenik, ulertzeko Euskal Herria bere burgesia entregatzailetik harago doala eta lurralde honek ere inperioen okupazio kriminalari aurre egiten jarraitzen duela, euskal landa-eremua izanik eraso-gune nagusia: herri-lurren lapurretak, (agri)kultura baserritarraren estigmatizazioa, historiako latifundista handiena den Eliza Katolikoaren dogmen inposizioa, emakume baserritarren aurkako bortxaketak eta jazarpena, sorburua baso hauetan duen jatorrizko hizkuntzaren debekua... Deskolonizatu, beraz, hemen ere lurra defendatzeagatik erre dizkiguten sorginak ohoratzeko.

Isildutako iraultza txiki eta handien historia da, gure lurraldeko landa-eremuan oraindik ere badirauena. Landa eremuan egunerokotasuna dira baserriaren iraunkortasunaren izenean andreoi lurraldearen jabetza kentzea; kalitatezko eta hurbileko azpiegitura eta zerbitzu publikoen gabezia; kapital transnazionalak ondasun naturalei egiten dien jazarpena eta lan-esplotazioa. Lehen gure birramona heretikoei su ematen ikusi zituzten lurrak dira gaur egun milaka langile migratu hartzen dituztenak, kontraturik eta eskubiderik gabe, landa-eremuan luzatzen den prekaritaterik gaiztoena beren gain hartzen dutenak. Guztiontzako elikadura burujabetza nahi dugu, baina Atzerritarren Legea batzuei bakarrik aplikatzen zaigu.

Naturaren eta lurrean bizi eta lan egiten duten pertsonen eskubideen urraketa da kanporatze eta lurralde-kontroleko proiektu politiko sekularra. Horren aurrean, gero eta anitzagoak dira bizi-ibilbideak, etniak, larruazalaren tonuak eta hizkerak gure herrialdeko negutegietan, ez gatazkarik gabe, elkarrekin bizi direnak. Inoiz ez da hain agerikoa izan lapurtutako lurra berreskuratzea dela herriek partekatzen duten hizkuntza. Ez da kasualitatea, beraz, Euskal Herriko baratzeetan euskara izatea azentu eta jatorri ezberdinekin, landa-eremuaren emantzipazio eta pertsonentzako justizia egarri diren kosmobisioak lotzen dituen zubi komuna.

Hizkuntza da sinbolikoa errealera itzultzen duena. Hizkuntza da errotzen gaituen sustraia, zentzumenak elikatzen dizkigun adarra, eta etorkizuna landatzen duen espora. Hizkuntza da herri baten idiosinkrasiaren loratze autoktonoena. Eta Euskal Herrian euskara da herri gero eta anitzago baten hizkuntza komuna, zapalkuntza, bazterketa eta (mono)kultura ororen aurka ernamuintzen dena. Oinek zapaltzen duten lurrean pentsatzen du buruak. Horregatik, lurrerako eskubidea herrien hizkuntza komuna bada, euskara agroekologia hutsa da.