Miguel Lopez de Legazpi. Urrea, ohorea eta ebangelioa liburuxka aurkeztu dute ostegunean Balentin Tramon historia irakasleak eta KKinzona komunikazio taldeak. Filipinak Espainiako Inperioarentzat konkistatu zituen zumarragarraren figura desmitifikatzeko egindako lan bat da. Zumarragan konkistatzailearen omenez dagoen estatuaren azpian egin dute aurkezpena.
“Armak erabili gabe konkistatu zituen Filipinak”, “konkistatzaile bakezalea”, “abenturazale”… Espainiako Inperioren zerbitzura aritutako Miguel Lopez de Legazpi konkistatzailearen inguruan mito asko dira.Inperioaren hegalpean aritutako jauntxo, militar eta mertzenario askorekin gertatu bezala, gerra eta arpilatzetik aldentzeko kontakizunak sortzen ari dira. Hori bezalako “zentzugabekeriak” argitzeko idatzi du liburuxka Balentin Tramon historia irakasleak, Jon Urtzelairen eta Aritz Ormazabalen laguntzarekin.
Zumarragako Euskadi plazaren erdian Legazpiren omenezko estatua bat dago. Militarrez jantzita, ezpata eskuan eta oin azpian zapalduta Filipinetako “indigena” baten gorputza, ikur gisa. Liburuaren sarreran hala dio: “Jarrera hantustean ikus dezakegu maskara filipinar bat zapaltzen –ala indiar bati moztutako burua da?– geure plaza galantaren erdi-erdian, denon gozamenerako”. Lopez de Legazpiren estatua 1897an jarri izana ez dela kasualitatea dio Tramonek: “Garai hartan, Puerto Rico eta Filipinak independentziaren alde borrokatzen ari ziren”.
"Legazpiren estatua egunero ikusten dugu eta ez diogu jaramonik egiten. Lan honek hautsak arrotzeko balioko du", adierazi du Tramonek aurkezpenean. Liburuxkak 1572a du abiapuntu, Lopez de Legazpi hilzorian dagoela, bere bizitzan egindakoei begira jarrita. Liburuxka eskuratu daiteke Urretxu-Zumarragako KKinZona irrati librearen bitartez bi euroren truke.
“Geure bihotzeko herritarron pasadizoak ez baitira horren dirdiratsuak mexikarren eta filipinarren begietan. Horregatik argitaratu dugu liburuxka hau, kontakizuna boterearen galbahetik pasa beharrean, herritar xeheon bizipenetara egokitu eta berridatzi nahi baitugu”, diote hitzaurrean. "Jakina da historia garaileek idazten dutela eta horrexegatik erabiltzen dira abenturazale eta aurkikuntza hitzak, gupidagabe eta sarraski bezalakoak erabili beharrean".
Azkenaldian, ordea, zenbait ekimen hasiak dira horrelako pertsonaien ibilbideak beste era batera baloratzen. Joan Sebastian Elkanoren mundu biraren V. mendeurrena ospatzeko erakunde publikoetatik bultzatu diren ekitaldien aurrean, bestelako irakurketen premia sortu da; galdera mahai gainean dago: benetan ospatzekoak al dira zenbait euskaldunek egindako ekintzak XXI. mendeko ikuspegitik?