Aragoiko herri mugimendua da Aturando Yesa eta baliteke nahiak ere eraman izana ministroaren hitzetatik egindako interpretaziora, baina zilegi zen halakorik egitea, ministroaren hitzak entzunda (albistearen amaieran dira txioak). EAJko Idoia Sagastizabal diputatuaren galderari erantzunez, ministroak jakinarazi zuen 2018an urtegiaren segurtasunari buruzko txosten eskatu ziotela Bide, Ubide eta Portuetako Ingeniarien Elkargoari eta honen ondorioak izan arte ez zutela aurrera egingo: “Norabide honetan aurrera egitea guztiz segurua dela haiekin kontrastatua izan aurretik ez dugu urrats bakarra emango orain gaudenaren gainetik”.

Hitz hauen ondorioz, Aturando Yesa taldeak honako mezua jarri zuen Twitterren: “Teresa Ribera ministroak kontrol sesioan iragarri du Esa handitzeko lanak geldiaraziko dituztela segurtasuna kontrastatua egon arte”. Baina ministroak berak Twitterrez erantzun zien berehala ezetz, ez zela hori: “Ez da egia. Bai ordea, eta horrela azpimarratu dut, segurtasunarekin dugun konpromisoa, zaintza lana eta txosten teknikoei diegun arreta, horien artean Bideen Elkargoarenari”. Geroago ministerioak agiri ofiziala atera zuen gaiaz, argituz ez zela ari lanak geldiarazteaz, eta zera esan nahi zuela, ez zela aurrera egingo hurrengo betetze fasean, “segurtasuna bermatu arte”.

Segurtasuna dantzan

2003an hasi ziren lanek, beraz, aurrera jarraitzen dute gaur egun eta dagoeneko hasierako aurrekontua laukoiztu egin da: 113 milioikoa zen aurrekontua eta 500 milioitik gora gastatu dira, lanen %75 egina dagoen honetan. Segurtasunari buruzko txosten ugari egon da eta lanak bideratzen ari den Confederación Hidrográfica del Ebroren (CHE) webgunean badira horietako hainbat esanez urtegia handitzea segurua dela.

Hala ere, 2017tik gaurdaino egin diren beste lau lanek segurtasun hori zalantzan jartzen dute. 2017an Nafarroako Gobernuko hainbat sailetako adituek egindako lanak zioen “zalantza esanguratsuak zirela” urtegiaren handitzeaz eta eskuineko hegalaz, eta Espainiako Gobernuari gomendatzen zion segurtasuna bermatu arte lanak gelditzea.

Nafarroako Gobernuak Geoconsult enpresari egindako enkarguaren ondorioak atera ziren 2019an, eskuineko hegala “oreka egonkorrean” zegoela aipatuz, baina aldi berean zehazten zuen mazelak jarraitzen duela mugitzen, oraingo garaian hileko 2 milimetro eta oso noizbehinka 4 milimetro ere bai”.

Zangotzako Udalak azken txosten horri buruzko interpretazioa eskatu zion Ingeotic SL ingeniarien enpresari eta honek zera erantzun du aurten bertan: eskuin mazelak mugimenduan jarraitzen du eta zalantza handiak daude honek izan dezakeen joerari buruz. Azkenik, Nafarroako Ura Fundazioak Esako urtegiari buruzko azken txosten ofizialak aztertu ditu eta ondorioztatu du urtegiaren eskuineko hegalak "ezegonkorra" izaten jarraitzen duela eta, beraz, "segurtasuna ez dagoela bermatuta". Azken txosten hau Antonio Aretxabala eta Antonio Casas geologoek egin dute.

Ondoko txioetan ikus daitezke ministroak eta Aturando Yesak esandakoak:

No es verdad. Sí lo es, y así lo he subrayado, nuestro compromiso con la seguridad, vigilancia constante y atención a los informes técnicos, incluida la auditoría del Colegio de Caminos.@CH_Ebro https://t.co/klqIu7zSN3

— Teresa Ribera 🌹 (@Teresaribera) October 14, 2020