Irango herriari joan den ekainaren 28an deitu zioten botoa ematera presidente berria aukeratzeko, maila geopolitikoan une bereziki zailean, Israelgo Gobernuaren palestinar herriaren aurkako genozidioa eta Iran bezalako herrialdeek sare horretan jokatzen duten papera direla eta. Ustekabeko hauteskunde hauek, 2025ean aurreikusitakoak, aurreratu egin behar izan dira duela gutxi arte presidente izan den Ebrahim Raisiren heriotzaren ondorioz. Raisi ultrakontserbadorea helikoptero istripu batean hil zen maiatzaren 19an, oraindik argitu gabeko egoeran. Raisi, yes-man bat [goitik agintzen diotena egiten duena] bezala kontsideratua irandar herriaren zati handi batean, Ali Khamenei Aiatolaren ondorengotzarako faboritoa zen. Ali Khamenei Aiatola Irango lider gorena da 1989. urtetik, eta botere gehien duena maila politikoan, judizialean, militarrean eta segurtasun nazionalean.
80 bat hautagai aurkeztu ziren hauteskunde presidentzialetara, eta, azkenean, sei ordezkarik jarraitu ahal izan dute. Horietatik bik atzera egitea erabaki zuten: Teheran hiriburuko alkate Alireza Zakani-k eta gobernuko funtzionario Amir-Hossein Ghazizadeh Hashemi-k. Beste bi hautagaik ez zuten lortu boto nahikorik: Mohammad Bagher Ghalibafe parlamentari kontserbadoreak (3,38 milioi boto) eta Mostafa Pourmohammadi buruzagi islamiar kontserbadoreak (206.397 boto). Boto gehienak bi hautagaik eskuratu zituzten: Saeed Khalili ultrakontserbadoreak (9,47 milioi) eta Masoud Pezeshkian erreformistak (10,41 milioi). Ghalibaf, Zakani eta Ghazizadeh hautagaiek hautagai ultrakontserbadoreari babesa emateko deia egin dute, "fronte iraultzailearen" garaipena babesteko.
Irango herritarrak erreta daude, baina ez dute itxaropena galdu eta hori erakutsi dute ekainaren 28an, desobedientzia zibileko ekintza batean hauteskundeetan parte ez hartuta
Irango herritarren %39,9 baizik ez ziren joan hautetsontzietara ekainaren 28an, eta, horren ondorioz, bigarren bozketa bat egiteko deia egin zuten, uztailaren 5ean. Herriaren hauteskundeekiko apatia hori, gazteena nagusiki, bere gobernuarekiko nahigabe orokor gisa irakurri behar da, 2022tik Emakumea, Bizitza, Askatasuna mugimenduari egindako errepresaliek areagotua. Baita presidentearen boterea murriztuta duen eta, beraz, bere herriari boterea kentzen dion gobernu sistemarekiko mesfidantza gisa ere. Irango herritarrak erreta daude, baina ez dute itxaropena galdu eta hori erakutsi dute ekainaren 28an, desobedientzia zibileko ekintza batean hauteskundeetan parte ez hartuta. Parte-hartze txiki hori ez da batere berria. Aurreko hauteskunde presidentzialetan herritarren %48,8 soilik bozkatu zuen, eta martxoko eta maiatzeko azken hauteskunde parlamentarioetan %41,1ek besterik ez, 1979ko Irango Iraultzatik izandako portzentajerik txikiena.
Hauteskundeen bigarren eta behin betiko txanda uztailaren 5ean egin zen, ostirala, lehen aipatutako Khalili ultrakontserbadorea eta Pezeshkian erreformista zirela hautagai. Pezeshkianek irabazi zuen, Mendebaldeko botereek begi onez ikusten duten hautagaiak, botoen %53,7rekin. Irango herriak botoa eman zion askatasun zibilen eremuan hobekuntzak agindu zizkien hautagaiari, zehazkiago genero berdintasunean, justizia sozialean eta negoziazio ekonomikoetan, zigorretatik irteteari eta inflazioa jaisteari lotuta. Txikia izan arren, uztailaren 5ean parte hartzea ekainaren 28an baino 10 puntu handiagoa izan zen, eta %50era iritsi zen. Botere nagusia buruzagi gorenaren eskuetan badago ere, presidentea da bigarrena: erabakitzeko ahalmena du esparru politiko eta ekonomiko nazionalean, baina baita atzerri politikan ere. Ez da gauza bera, hortaz, Irango presidentea ultrakontserbadorea edo erreformista izatea. Hauteskunde hauek egungo panorama geopolitikoari nola eragingo dioten ikusteke dago. Irango herriarentzat, emaitzak itxaropentsuak dira.
Amnesty Internationalek jakinarazi du azaroaren 2an Teherango Unibertsitateko ikasle bat atxilotu zutela arropa kentzeagatik. Barruko arropatan gelditu zen neska, Irango janzkera kode islamiar zorrotzaren aurka protesta egiteko.
Azken egunetan gutxienez Nazio Batuen Erakundeko bost kasko urdin zauritu ditu Israelgo armadak, UNIFIL Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-Behinekoak duen egoitza nagusiaren kontrako erasoetan, Naqoura herrian. Netanyahuk esan du kasko urdinak “giza ezkutu” gisa... [+]
Astearte gauean Iranek ehunka misilekin egin dio eraso Israeli. Base militar eta azpiegitura energetikoen aurka zuzendu du erasoa. Gutxienez zazpi pertsona hil dira erasootan, CNNn irakur daitekeenez. Ez dago garbi Israelgo defentsa sistema zenbat misil neutralizatzeko gai izan... [+]
Narges Mohammadi Bakearen Nobel Saridunak eta beste 33 preso politikok gose greba hasi dute irailaren 15ean. Gaur, irailak 16, bi urte dira Mahsa Amini emakume kurdua Irango Poliziaren jipoiaren ondorioz hil zela. Buruko zapia gaizki jarrita eramateagatik atxilotu zuten.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.
Azkeneko hamarkadan Frantziak, Erresuma Batuak eta AEBek Siria inbaditu zuten nazioarteko legedia hautsita. 2024an oraindik Washingtonek Siria okupatzeko dozena bat base militar inguru ditu eta herrialdearen petrolioaren zati handia lapurtzen du. Israelek Siriako eta Palestinako... [+]
Komala alderdiak Irango Gobernuaren akusazioa ezeztatu du, eta adierazi du manifestariak “erreprimitzeko eta isilarazteko” saiakera dela.
Irango Zagros mendikatearen hegoaldean dagoen Ghar-e Boof kobazuloan ez dute hominidoen hezurrik aurkitu, baina bai haiek duela 80.000 urte inguru jandako animalien hezurrak; zehazki, 941 hezur.
Eta hezur horiek aztertuta, garai hartako dietaren berri jakin ahal izan dute... [+]
Niloofar Hamedi eta Elaheh Mohamadi kazetariek sei eta zazpi urteko kartzela zigorrak beteko dituzte AEBetako Gobernuarekin kolaboratzea, segurtasunaren aurkako delituak egiteko konspiratzea eta Irango Errepublika Islamikoaren aurkako jarduerak hedatzea egotzita.
Brasil, Errusia, India, Txina eta Hegoafrikak osatutako aliantzak Johannesburgon egin duten azken goi-bilerako eztabaidagai nagusia izan da partaide gehiago onartzea. Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak, Iran, Egipto, Argentina eta Etiopia gonbidatu dituzte.