Zelan bururatu zaizue kazetaritza eta artea uztartzea Erredakzioa izeneko proiektuan?

Maite: Hanka askotatik tiraka. Erredakzioa sortu baino lehenago behar batzuren kontzientzia genuen. Grabatua irakatsi, egin eta erakustera bideratzen dugun espazioa dugu La Taller. Soto batean gaude Solokoetxen. Ikusgaitasun gehiagoren beharra sumatzen genuen, batetik. Bestetik, espazio gehiagoren beharra ere bagenuen lokala txiki geratzen ari zitzaigulako. Bulegoa beste nonbaitera eramatea pentsatzen hasita geunden. Jakin-mina ere bagenuen antzinako teknologia erabiltzeko. Izan ere, atzerrian, batez ere AEBn egon garenean hainbat espaziotan ikusi dugu aspaldian inprentan eta papergintzan erabiltzen ziren tresnak berreskuratzen ari zirela adierazpen berrietan. Hemen horrelako egitasmorik ez da egon orain arte. Beraz, hainbat arrazoiren nahasketa izan da.

Tania: Ez dut uste kasualitatea izan denik. Argitaletxetxo bat sortzeko ametsa izan dugulako. Paperarekin eta hizkiekin zerbait egiteko ideia darabilkigu aspaldian. Gauza askok bultzatu gaituzte Erredakzioa zabaltzera. Erabakiak sobera pentsatu gabe hartzen ditugu, gainera.

Erakusleihoa eta bulegoa duzue, besteak beste, Erredakzioa. Bigarren espazio hau ere Solokoetxeko Iciar maisuaren kalean dago.

Maite: Gure asmoetako bat zen Iciar maisuaren kalearekin dugun apustua handitzea. Gainera, Iciar maisuak lotura du guk egiten dugunarekin. XVI. mendean grabatuak eta tipo mugikorrak erabiliz liburu bat osatu zuen lehena izan baitzen. Badauka inprentarekin harreman polita.

Tania: Solokoetxen zoriontsuak gara. Hutsik zegoen lokala birgaitzeko obra osoa guk geuk egin dugu, eta auzokideak laguntzen izan ditugu. Oso gustura gaude.

Hainbat tresna zahar berreskuratu dituzue Erredakzioan.

Tania: Inprimatzeko eta trokelatzeko erabiltzen den Minerva makina tipografiko bat erosi diogu gizon bati epeka, 100 urte baino gehiagokoa eta badabilena. Ordaindu genionean opari gisa eman zizkigun gillotina eta chivalete bana (letra motak, tipoak, gordetzeko armairua). Pisu handikoak biak, tona erdikoak eta funtzionatzen dutenak.

Maite: Altxorrak dira.Chivalete barruan, esaterako, berunezko eta egurrezko tipoak ordenatuta eman zizkigun. Asko ia ikusten ez diren metalezko piezak eta denak antolatuta.  

Zertarako balio dute tresna horiek? Zertarako erabiliko dituzue?

Maite: Orain arte kartelak egiteko erabili ditugu. Adibidez, AEBn txartelak egiteko erabiltzen dira makinok ohitura dagoelako han egun berezietan txartelak oparitzeko. Badira ilustratzaile asko horretan lanean, eta gu hemen grabatuaren eta kazetaritzaren munduan lanean ari gara. Guzti horrekin lixeriketa egitea posible dela uste dugu lehengo teknologiak berreskuratuta. Oraindik ez dakigu zer nolako hegaldia egingo duen Erredakzioak. Zabala da proiektua. Badaukagu azpiegitura bat eta jendearekin lan egiteko gogoa. Ez dakigu jandeak noraino eramango gaituen.

Zer da zehazki Erredakzioan egingo duzuena?

Tania: Minerva aldizkaria da gure proiektu zehatza. Artearekin harremana izango du prozesuagatik eta trataeragatik, ez gaiagatik. Kontzeptu berri bat asmatu dugu: erreportaje bakarreko aldizkari ilustratuarena. Inspirazioa datorkigu XIX. mende amaierako aldizkari ilustratuetatik. Hermes izan zen hemen, Bilbon.

Aldizkariko edukiak patxadaz prestatzea erabaki duzue. Zergatik?

Tania: Edukia ez da egun batetik bestera prestatutakoa izango. Aspaldian prest dauka Mirentxu Purroy kazetariak lehena izango den erreportajea. Minutuz minutuko egungo kazetaritzatik aldentzea pentsatu dugu zentzu horretan, kazetariari denbora emateko eta askatasuna emateko nahi duen gaia jorratzeko. Higi Vandis (Higinia Garay) artista bilbotarraren ilustrazioak izango ditu.

Maite: Erreportajearen ardura kazetariari eman diogu eta ilustrazioarena artistari erakusketa bat bezala antolatzeko. Eta guk horri forma emango diogu artelan bat bailitzan.  

Noiz argitaratuko duzue Minervaren lehen zenbakia?

Tania: Mirentxu Purroy eta Higi Vandisekin egingo dugun aurkezpena ekainaren 30ean. 250 aleko botaldia izango du Minervak. Edizio mugatua izango duenez, badu grabatuarekin zerikusia. Egileek eurek aleak sinatuko dituzte aurkezpenean.

Kazetaritza express garaian korrontearen aurka egitea erabaki duzue?

Tania: Mundu digitala eta sare sozialak ikaragarri maite ditugu, horietaz ere baliatuko gara zabalpenerako, jendearen iradokizunak biltzeko edota haremanak izateko, baita testuen itzulpenak argitaratzeko ere. La Tallerren web gune barruan txokotxo bat zabalduko dugu Erredakzioarentzat.

Hedabideen artean zein leku izango du Minervak?

Maite: Jendea kalitatzeko testuen zain dago. Minervak kazetaritza prestigiotsuaren baloreei omenaldi txikia egin nahi die, horiek aldarrikatu. Egon badagoelako, existitzen delako kazetaritza prestigiotsua ere.

Tania: Kazetari zintzoari omenalditxoa da. Denbora eta baldintzak gorabehera, zintzotasuna hor dago beti, gauzak ondo egiteko jarrera. Nazkatuta gaude kazetaritzaren desprestigio basatiarekin. Gutxietsi egiten baita, eta ondo egindako lan hori baloratu beharra dago.

Zein maiztasun izango du Minervak?

Tania: Urtean zenbaki bat edo bi aterako ditugu. Ikusiko dugu, hau ez baita gure lanbidea, hau gure hobbya da, honetaz gain lan egin behar baitugu jateko. Hortaz, ahal izanez gero bi zenbaki aterako ditugu. Ezin badugu bat.

Zein irizpide erabiliko duzue kazetariak hautatzeko?

Tania: Kazetari lagunak ditugu. Lehen zenbakia Mirentxu Purroyk estreinatuko du gaztelaniazko erreportaje batekin. Erreportaje bikainarekin, esan behar dut. Oso landua eta dokumentatua da. Hizkuntzak ere izango du pisua Minervan. Horregatik hurrengo zenbakia euskaraz atera nahi dugu eta hirugarrena ingelesez.

Minerva makina erabiliko duzue Minerva egiteko?

Tania: Prozesua mistoa izango da, erabiliko ditugu teknologia digitalak eta baita Minerva ere ilustrazioak aldizkarian inprimatzeko. Minervan orriak banaka sartu behar dira, eta horrek denbora eskatzen du. Manufaktura handia du. Hasi gara harpidetzarekin ere. Prezioa zehaztu behar dugu gastuekin parra geratzeko.

Erredakzioa espazioa bisita daiteke?

Tania: Bai, jakina. Nahi duena etor dadila aurretik esanda. Hemen egongo gara kontent eta alai dena azaltzeko.

Norentzat izan daiteke interesgarria Erredakzioa?

Tania: Kazetaritza, testu, diseinu eta arte munduan dabiltzanentzat. Esaterako, kazetari ea maketatzaile gazte batentzat ulertzeko tipografiaz aritzen garenean nondik datorren, ulertzeko lanbidea nondik datorren, proto Quark Expres benetakoa nolakoa zen, eta non gauden egun, eta zelan uztar daitezkeen teknologia zaharra eta berria. Hau da guri bururatu zaigun proiektua, baina behar bada beste norbaitek har dezake ideia hau eta zerbait handiagoa eta desberdina egin. Ekintzailetasunarekin nahiko motibatuta gaude. Iruditzen zaigu polita dela saiakera berriak egitea.

Udako solstizio ospakizunean zerbait egitekoak zarete. Zer?

Maite: Jaitxo bat egingo dugu Solokoetxe auzoan, eta hitzordu horretarako Karlos Martinez artista etorriko da Erredakziora lantxo bat egitera. Ez dakigu oraindik zer irtengo den. 

Elkarrizketa hau Lur Malleak Uriola.eus-en argitaratu du eta CC lizentziei esker ekarri dugu Argiara.