Hamarnaka lagun elkartu dira astearte honetan Lekeition, Elkanok erabilitako Nao Victoriaren erreplika herrira iristearekin bat eginez, protesta egiteko. “Kolonialistei” omenaldirik ez egitearen aldeko oihuak egin dituzte eta esan dute Elkanoren mendeurrenean ospatzeko ezer ez dagoela.
Protestaren antolatzaileek ohar batean gogora ekarri dute Negu Gorriak taldearen Idatzitako historia kanta: “Idatzitako historia hiltzaileek idatzi zuten, eta ikasi genuena sinetsi ere egin genuen”.
Amerikaren konkistaren bosgarren mendeurrenaren testuinguruan idatzitako abesti horren espirituari eutsi zioten zenbait herritarrek astearte honetan Lekeition, Nao Victoria ontziaren aurrean. “Ez dugu ezer berririk esango historia irabazleek idazten dutela esatean”, azaldu dute oharrean.
“Gaur Nao Victoria etorri da. Elkanok munduan zehar erabili zuen txaluparen erreplika. Kontatuko dira bere ibilerak. Bere abenturak. Bere azañak. Munduari emandako lehen bira. Eta zer garrantzi eduki duen horrek guztiak humanitatearen garapenerako, mundu merkataritzaren garapenerako, Gaztelako Koroaren garapenerako”, azaldu dute oharrean. “Kontatuko ote digute horrek zer ondorio eduki zuen, kolonizazio prozesu oso baten barruan, munduko herri eta biztanleentzat? Erailketak, bahiketak, herrien suntsipenak, bortxaketak, kulturen eta hizkuntzen desagerpenak, erlijio kristauaren inposaketa… Kontatuko ote dute espedizio haren helburua zela urrearen balioa eduki zuen espezien merkantzien monopolioa lortzea?”.
Historia zapalduen ikuspegitik kontatzearen alde
Protestan parte hartu dutenek esplikatu dute ez daudela beste garai historiko batzuk gogoratzearen aurka eta, are gehiago, ezinbestekoa iruditzen zaie, “batez ere zapalduen ikuspegitik egiten denean”: herri zapalduen, langile esplotatuen, bortxatutako emakumeen edo bahitu eta esklabizatutako pertsonen ikuspegiak berreskuratzea beharrezkotzat jo dute, besteak beste.
“Ez gabiltza bakarrik iraganari buruz berbetan. Oraina eta etorkizuna da, maila ezberdinetan. Besteak beste, orduko garaiko kolonizazio, genozidio eta lapurreta masiboa, gaur egungo kapitalismoaren ezinbesteko oinarria izan zelako. Orduko hark, gaur egun munduko erdigune inperialistak munduko beste herrialdeak menperatzea ekarri duelako”.
“Euskadi baketu eta normalizatua”-ren irudia zabaldu nahiari kritika
Elkanoren izen ona erabiliz “Euskadi baketu eta normalizatua”-ren irudia munduan zabaltzen segitzeko asmoa sumatu dute protestan parte hartu dutenek. Haien ustez, EAJk mendeurrena baliatu nahi du, baita Telefonica, BBVA, MCC, Repsol eta beste zenbait enpresak ere.
“Euskal Herria zapaldu zuen Gaztelako koroaren mertzenario izan zen pertsona” momentu honetan omentzea ere salatu dute, “Espainiako Estatuaren birzentralizazio, inboluzio eta eskuin muturrerako biratzea ematen ari den bitartean”. Kointzidentzia horrek, haien ustez, eakusten du “euskal instituzio-espainolen” eta EAJren erabaki eta mugimenduen gainean “euskal burgesia espainolaren interesak” daudela, “eta horrekin ez dugula sekula edukiko ez klase-askapenik, ezta independentziarik ere”.