argia.eus
INPRIMATU
Ongi etorri Euskararen Mundura jardunaldiak
“Ederra litzateke euskaraz kalean ikastea”
  • Euskalgintzaren Kontseiluak antolatutako "Ongi etorri Euskararen Mundura" jardunaldiak izan dira Gasteizen ostegunean eta ostiralean. Egun bi bete-beteak,  eta mahai gainean Euskararen normalizazio prozesuan euskal herritar berriak integratzeari buruzko praktikak eta gogoetak. Gasteiz da EAEn Espainiako Estatutik kanpoko etorkin gehien jasotzen ari den hiria eta, hortaz, agertoki ezin hobea hizpidean aurrera abiatzeko. Aztergaien artean, ezinbestekoa izan dugu ostegun eguerdiko "Euskarak ematen al du aterperik?" izenekoa.

Cira Crespo 2024ko urriaren 11
Kontseilua

Ostegun goizean esandakoaren arabera, Hego Euskal Herrira datorren migratzaileen artean nagusi emakumezkoak dira, eta gehienak hegoamerikarrak. Hala, eguerdiko mahai-inguruan, besteak beste, Boliviako Ruth Pizarrok, Kolonbiako Laura Penagosek, Argentinako Celeste Agüeroek, eta Siriako Ruba Hassanek hartu dute hitza.

Bi ideia nabarmendu dira solasaldian. Alde batetik, helduek euskara ikasteko aukera gutxi dutela, eta erakundeen laguntza txikia. Izan ere, euskara ikastea “garestia eta zaila” da. Nekeza da ordutegiekin konpontzea. Ruth Pizarrok, esaterako, iradokitzen zuen interesgarria litzatekeela leku jakin batzuk izatea euskaraz ikasteko, eta ordutegi zabalak (gaueko eskolak, edota asteburuetan aritzeko aukera). Bere hitzetan: "Zaila da, lehentasuna gure familia aurrera ateratzea baita, baina guk euskaraz ikasi nahi dugu, beste ate bat ere irekita izan nahi dugulako".

Solaskide guztiek partekatu duten bigarren ideia izan da asko eskertzen dutela jendeak berarekin euskaraz hitz egitea. Edo hobeto esanda, oztopoa dela hori ez egitea. Ruba Hassanek kontatu du, adibidez, Siriatik etorri zenean, bere lehenengo aukera euskaraz ikastea izan zela, eta erderaz ikasten baino lehen hasi zela euskara ikasten. "Hura izan zen nire lehenengo ideia, baina ideiaz aldatu nuen gero". Eta gehitu du: "Gaztelaniaz hitz egin izan ez balidate, agian orain euskaraz hitz egingo nuke". Ideia bera adierazi du Celestek: "Nik Argentinan ezagutu nuen euskara, baina, dudarik gabe, hemen, nire indargunea nire lagun euskaldunak". Eta entzule ginenoi zera eskatu digu: "Mesedez, hitz egin euskaraz etorkinei". Rubak ere esan du eskola inguruan iruditzen zaiola euskaldun batzuk hasieran zuten jarrera aldatzen ari direla. Baina ez hoberako. "Lehen" esan du "bazeuden euskaldun ‘oso euskaldunak beti euskaraz hitz egiten zutenak; orain, ordea, sentsazioa daukat hauek gurekin hitz egiten dutenean, edo gure haurrei, (hemen ikasitako umeei, alegia), gaztelaniaz hitz egiten dutela, eta ematen du beraientzat bakarrik uzten ari direla euskara... hitz egin lehenengo beti euskaraz, gero behar bada, jada aldatuko dugu..."

Ezinezkoa izan da euskararen egoera gutxitua ez nabaritzea bere hitzetan, Celestek esan duen bezala, "ederra litzateke euskaraz kalean ikastea", baina gaur egun hori ia ezinezkoa da hainbat lekutan, eta horrek migratzaileei gauzak zailtzen dizkie. Celestek berak esan duen moduan, "instituzionalizatu behar da euskararen ikasprozesua, ados, baina nik uste dut garrantzitsua dela etorri den jendeari ulertaraztea zer den euskara. Hizkuntza identitate batekin harremandu behar da". 

Kolonbiatik etorritako Laurak oso garbi izan zuen hasieratik bertatik: “euskara hizkuntza gutxitua delako ikasi eta babestu izan nuen”. Eta horregatik, nahiz eta oso zaila izan zen Iruñean erabaki hori izatea, orain berak esaten duen moduan kolonbiar euskalduna da. Borroka hori borrokatu nahi du, eta adibidez, Iruñean bertan erroldatzera joan denean, euskaraz egin diezaioten eskatu du. Borroka pertsonal gisa ikusten du euskaraz mintzatzea, "niretzat gaztelaniaz hitz egitea inposizioa izan zelako, prozesu kolonial baten inposizioaren emaitza. Ez dut izan aukerarik gaztelaniaz ez ikasteko. Bestela, ni orain txibtxa hiztuna izango nintzateke".

Hona ez da inor lan egitera etorri soilik, baizik eta gurekin bizia partekatzera, eta hori, mahai-inguruan argi geratu da, gogoa, asmo ona eta ilusioa pizten dituen zerbait da.