Osasun sistemari heldu dio Telesforo Monzon laborategiak Naziometroaren bosgarren neurketan. Jasotako erantzunen arabera, herritarren %56k uste dute arreta euskaraz jasotzeko aukerak eskubide bat izan beharko lukeela, eta %32,5ek uste dute ezetz. Horrez gain, zerbitzua bermatzeko unibertsitateek mediku euskaldunen kopuru minimo bat bermatu beharko luketela diote %52,6k, eta kontrakoa uste dute %31,5ek.

Inkestatuen %18k adierazi du inoiz diskriminatua sentitu dela zenbait arrazoirengatik: %25 pertsona gaztea izateagatik, %14 maila sozioekonomikoarengatik, %13 euskal hiztuna izateagatik, %12 etnia edo arrazarengatik, %9 ez-gaitua izateagatik, %5 zaharra izateagatik eta %9 beste arrazoi batzuengatik. “Pazienteak entzun, eta pazienteetan zentratutako medikuntza egin behar da ez baztertzeko”, azaldu du Idoia Azkonak.

Barneko mediku egoiliarra izateko azterketa prestatzen ari da, eta unibertsitateko praktikei esker Osakidetzako ospitaletako eta lehen mailako arretako zentroetako egoera aztertu ahal izan du. Uste du arreta egokia emateko hizkuntzak eta orokorrean komunikazioak garrantzi “handia” dutela: “Tamalez ez dago bermatuta euskal hiztunentzat haiek nahiago duten hizkuntzan artatzea”.

Hizkuntza, eskubide bat izateaz gain, Azkonararen ustez horrek eragina dauka arretan, pazientean zentraturiko medikuntzatik urruntzen delako; horrekin bilatzen dutelako “ahalik eta arretarik onena” eskaintzea sendatze prozesuan emaitzak “hobeak” izateko: “Ulertzen dut pazienteak baztertuta sentitzea, momentu deseroso horretan beraientzat euskara delako hizkuntzarik erosoena edo errazena deskribatzeko zer gertatzen zaien”.

Gaineratu du elkar ulertzeko zailtasunak “handitzen” direla haur eta zaharren kasuan: “Zaharren kasuan esaten dutenari garrantzi gutxiago eman, eta haien seme-alabei kasu gehiago egiten zaie; ondorioz, sendatze prozesuan jokoz kanpo geratzen dira”.

Proba osagarriei eta teknika batzuei geroz eta garrantzi gehiago eman arren, medikuntzaren oinarria elkarrizketa klinikoa eta komunikazioa direla dio: “Azkenean diagnostikora edo susmo diagnostikora hurbiltzen gaituena da pazientearekin dugun elkarrizketa”.

Horregatik, uste du nork bere hizkuntzan bermatuta izan beharko lukeela arreta: “Hego Euskal Herrian gazteleraz eta euskaraz gain, beste hizkuntza batzuk daude, eta ditugun tresna urriekin ezin ditugu behar bezala artatu”.

Hala ere, uste du ez dutela nahiko denbora pazienteak erdigunean jartzeko, “izugarrizko” lan karga dagoelako: “Argi dago zaila dela paziente bakoitzari behar duen denbora eskaintzea, ez dagoelako fisikoki denborarik”.