Dantzari gor-mutuak eta txistulari itsuak
Ez-ohiko irudia dantzaren munduan: musikariak itsu eta dantzan ari direnak gor. Gaur egun, bizimodu eta jarduera arruntetan integratzeko ahalegina egiten da, baina ez dira kontu berriak horiek, XX. mendearen erdi aldera Deustun gor-mutuz osatutako dantza taldea izan baitzen.
Hektor Ortegak uriola.eus-en idatzitako sarrera bati esker eta txistulari aldizkariaren 86. zenbakian Migel Angel Astizek argitaratutako artikuluren bidez izan dugu Dantzari gor-mutuen eta txistulari itsuen berri. 1891an Deustun gor-mutuentzako eta itsuentzako eskola ireki zen. Ikastetxea burges aberatsen eta herrialdeko erakundeen, bereziki, Aldundiaren eta Bilboko Udalaren babesarekin eraiki zen. Ikastetxearen helburua ikasleak bizimodua aurrera atera ahal izateko prestatzea zen.
Dantzari gor-mutuak
Juan Calvo zen Deustuko eskola berezi horretako zuzendaria, eta bere zuzendaritzapean antolatu zen eskolan bertan neska eta mutilez osatutako euskal dantzari taldea. Taldea ikastetxeko ikasleek osatzen zuten, Euskal Herrikoak zein beste leku batzuetakoak ziren dantzariak. Harridura sortu zuen gor-mutuak dantzan ikusteak, baina baita, dantzen leialtasunak eta doitasunak ere. Beste zenbait taldek baino zehaztasun handiagoarekin dantzatzen omen zuten dantzari gor-mutuek.
Dantzari horiek musika beharrik ez bazuten ere, txistulariekin aritzen ziren. Taldearen txistularia Sor Maria de los Angeles moja zen. Burgostarra zen jaiotzez, ikastetxean zerbitzatzen zuen eta txistulari baten beharra ikusi zutenean eskolan, txistua ikasi zuen. Boni Fernandezek, Bilboko txistulari bandako zuzendari izan zenak, erakutsi zion eta elkarrekin jo ohi zuten Deustuko ikastetxeko gor-mutuen dantzaldietan.
Txistulari itsuak
Itsuen kasuan, bi jakintza esparru lantzen zituzten gehienbat: irakaskuntza profesionala eta literatura-irakaskuntza. Profesionalean, abarkagintza (abarketak konpontzeko edo egiteko lantegia zegoen) eta musika lantzen zituzten. Musikari izateko piano, organo, gregoriar kantu, solfeo, armonia, konposizio, txistu eta atabal eskolak hartzeko aukera zeukaten. Hainbat musikari irten ziren eskolatik, besteak beste, Gordexolako eta Areetako txistulariak, Victorio Luzarraga Leioako organo-jolea eta txistularia, Pedro Abaitua Berrizko txistularia eta organo-jolea eta Anastasio Gondra Foruko txistularia eta organo-jolea.
Albiste hau dantzan.eus-ek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra
Lesakako ezpata-dantzariak San Fermin egunerako ezpata-dantzako entseguetan dabiltza azken hilabetean. Hamabost atera ohi dira dantzara, eta besteak titularren batek hurrengo urteetarako lekua utzi zain daude.
Transmisioa eta dantza taldeetako erreleboa aztertu nahi izan dugu Dantzan Ikasi topaketetan, eta gazte belaunaldiek lan egiteko ereduak ezagutu nahi izan ditugu “Gazteen parte-hartzea euskal dantzan” mahai inguruan: Eder Niño Barakaldoko... [+]
Iruñeko alkate Joseba Asironek prentsaurrekoan iragarri duenez, Duguna dantza taldeak jaurtiko du 2024ko Sanferminetako txupinazoa. Duguna izan da Iruñeko herritarren boto gehien jaso duen hautagaitza. Hain zuzen dantza taldearen sorreraren 75. urteurrena ospatzen... [+]
Gerratik ihesi 1937ko ekainean Donibane Garazin Bilbo eta inguruetako 600 haur jaso zituzten. Hiriburuko Ziudadelan Eusko Jaurlaritzaren menpeko eskola kolonia bihurtu zuten, eta bi urtean 8-14 urteko 800 bat haur igaro ziren bertatik. Haurrekin 80 bat heldu ere iritsi ziren:... [+]
Aste hondar honetan euskal dantzen hiriburu bilakatu da Hendaia. Akelarre dantza talde hendaiarraren 50. urtemugaren testuinguruan, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Xiberoako hamasei dantza talde elkartu ditu bertan Iparraldeko Dantzarien Biltzarrak.
Iazko azaroko Sansaturnino eguneko ospakizunak gibelean utzita, Iruñeko Duguna dantza taldeak 75. urteurreneko ekitaldiekin aitzina eginen du martxo hondar eta apiril hastapenean. Ondorengo lerroetan taldeak berak azaltzen ditu ospakizunok.
Kaskarotak eta maskaradak kasik urtearekin batera hasi dira eta jarraian etorri dira beste zenbait inauteri festa. Goiztiarrenak urtarrilean ari dira ospatzen, baina aurten inauteri gehienak datoz oso goiz. Otsailaren 8an izango da Ostegun gizena eta 13an Inaute asteartea. Hadi!... [+]
Urtarrileko lehen asteburuarekin atera dira kaskarot goiztiarrenak. Beskoitzekoak izan dira lehenak eta otsail hasierara arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira... [+]
Dantzaria, koreografoa, abesbatzako zuzendaria, idazlea… 102 urterekin zendu da Filipe Oihanburu (Argeles-Gazost-Miarritze, 1921-2023) Miarritzeko bere etxean. Hain zuzen Miarritzeko Urrezko Domina jasoa zuen euskal dantzan eta musikan egindako lan guztiagatik. Segundo de... [+]
Baztango herrietako festetan Mutil-dantza parekideak egitea “mugarri garrantzitsu bat gainditzea” dela adierazi du Plazara Dantzara taldeak. Hala ere, azpimarratu du dena ez dagoela “irabazita” eta oraindik “bide luzea” dutela egiteko.
Azaroaren 4ean euskalgintzak deitutako manifestazioa eginen da Bilbon, 17:00etatik aitzina, Oldarraldiaren aurrean, euskararekin bat, euskaraz bat lelopean. Manifestazio jendetsua izatea espero da eta bukaeran, bestelako esku-hartzeekin batera, soka-dantzan aritzera... [+]
Zuberoako hainbat belaunalditako dantzariak bilduko dira jauzien erakustaldia egiteko larunbat honetan, urriak 28, Altzaiko plazan. 120 dantzari, 12 herri, 20 musikari eta kantari, xirulari, ttun ttun eta arrabitari elkartuko dira 15:00etan hasiko den emanaldian.
Urriaren 7an, Donostian, izango da Euskal Dantzarien Biltzarrak urriko lehen larunbatean antolatu ohi duen Euskal Herriko Dantzari Eguna. 50 dantza taldek hartuko dute parte eta bi donostiar omenduko dituzte: Gipuzkoako dantzen maisua izan den Juanma Oronoz eta EDBren logoa... [+]