Bretainiako hamabost gaztek bretoieraz egin dute matematika froga, debekatu dieten arren
Karaezko (Bretainia) Diwan ikastolako hamabost ikaslek baxo azterketako matematika frogari bretoieraz erantzun diote, nahiz eta hori debekatuta dagoela ohartarazi dieten. Beren hizkuntzan bizitzeko eskubidea aldarrikatu dute, horretarako etsaminean 0 ateratzeko arriskua beren gain hartuta.
Ekainaren 22an pasatu behar zuten Diwan [Bretainiako ikastolak] sisteman ikasi duten gazteok batxilergo froga. Haren aurrean garbi adierazi zuten: matematikako azterketako galderak bretoieraz erantzungo zituztela, batxilergoa beren hizkuntzan pasatzeko eskubidea aldarrikatuz. Bi urte dira Bak e Brezhoneg batzordea ahalegintzen dela agintari akademiko frantsesek ikasle bretoiei eskubide hori aitortu diezaieten, orain artean administraziotik erantzun egoki bat jaso gabe.
Azkenean, zenbait mobilizazioren ondoren, gazteok erabaki dute zezenari adarretatik heltzea, zalaparta puska bat sortuz Bretainian bezala Frantziako estatu osoan ere, non hizkuntza bakarraren ofizialtasuna auzitan jartzerik ez duen sekula onartu estatuak.
Beren erabakia justifikatzeko ikasleok argudiatu dute ez dutela gauza oso berezirik eskatzen, Ipar Euskal Herrian (hemen ere hizkuntza ofizializatu gabe batean) gazteei baimentzen zaielako matematiketako frogak euskaraz egitea. "Errepublikako presidentea –esan diete kazetariei gazteek– pasatu berria da Bretainiatik aipatuz 'pacte girondin' delakoa [Frantziako estatuko lurraldeei beren berezitasunak aitortzekoa], baina garaia da ikus dadin ea hitz hutsak diren".
Diwan bretoiezko eskolen sareko lehendakariak esker ona adierazi die hamabost gazte intsumituei: "Gure hizkuntzak etorkizunik baldin badu, zuei esker ere bada".
Gezurra dirudien arren, ia 40 urte pasatu dira, baxoa bretoieraz egin ahal izatea, eta Frantziak ez du bere eskua askorik mugitu. 1979an Gilles Quillevere gazteak egin zuen gaurko 15 gazteon ekintza bera, etsamineko galderei bretoieraz erantzutea. Bideo honetan entzun daitezke Quillevereren orduko iritziak. Garai hartan mugimendu armatu txiki bat bazen Bretainian, FLB Bretainiako Askapenerako Frontea. Militanteek beren armak isildu zituzten, Parisko agintariek berenak ez.
Marfa (AEB), 1954. Texasko basamortuko herri horretako Blackwell lehen hezkuntzako eskolan haurrak zeremonia berezi batean parte hartzera behartu zituzten. Irakasleek paper zatiak banatu zizkieten eta bertan zera idazteko eskatu: “Ez dut espainieraz hitz egingo, ez... [+]
Erreportaje honetako protagonistak Gasteizen bizi dira eta hizkuntza gutxiagotuetan hitz egiten dute: amazigeraz, galegoz, mirpuriz eta guaranieraz, hurrenez hurren. Soumia Berkani Ben Yahia, Toni Cid Armanda, Altaf Hussain, eta Sonia eta Delcy Godoy Bizzozzero dira. Euskal... [+]
Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2024ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldia egin berri da Gasteizen apirilaren 23an. Azken urteetan euskararen eta katalanaren alde eta aurka agertu diren diskurtsoak izan ziren ardatz. Onintza Legorburu, Xan Aire eta Mikel Peruarena aritu... [+]
Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]
Carolina Gandulfo doktorea. Argentinan jaioa, Ipar-ekialdeko Unibertsitate Nazionaleko Humanitate Fakultateko irakaslea. Iragan udazkenean Garabidek gonbidaturik egonaldia egin zuen gure artean, eta mintzatu zitzaigun Argentinako guaranieraz. Ikastetxe bateko esperientzia... [+]
Netflix, Amazon Prime eta Disney+en, Hizkuntza Gutxituen Europako Gutunak onartzen dituen bost hizkuntza baino ez dituzte erabiltzen. Bosten artean nagusi da, alde handiz, katalana. Ondoren datoz galiziera, euskara, luxenburgera eta Eskoziako gaelikoa. EHUko Nor Ikerketa Taldeak... [+]
Hizkuntzaren aldeko aktibistatzat aurkeztu dituzte bere buruak Casamachin Yulek eta Velasco Nuskwek, nasa herriko indigenak biak ere. Nasayuwea biziberritzeko taldean ari dira lanean, Kolonbian, Cauca eskualdeko Toribío udalerrian. 37.166 biztanle dira eta, horietan, %96... [+]
Carlos Santiago Moreta kitxua hiztuna da gaur egun. Ekuadorreko Otavalo herrian jaio zen, Imbabura probintzian. Gaztetxo zela sartu zuen muturra Imbaburako Kitxua Gazteen Elkartean. Han jabetu zen hizkuntzaren garrantziaz. Indigena bai, baina ez zuen etxeko hizkuntza hitz... [+]
Okzitania, Europa modernoaren sorrera garaian, zulo beltz baten gisakoa iruditzen zait. Eta zalantzan izaten naiz ea ez ote garen zulo beltz horretan behera oraindik ere erortzen eta erortzen ari. Joxe Azurmendik duela gutxi argitaratu duen Europa bezain zaharra liburuan atal... [+]