"Desoreka ekonomikoak desoreka biologiko bihurtuko ditu bioteknologiak. Aberatsak gainerakoak baino azkarragoak, sortzaileagoak izango dira, euren burmuin eta gorputzak diseinatu ahalko dituztelako abildade berriak lortzeko. Hala, gaitasun handiak dituen elitea egongo da batetik, eta maila gutxiagoko kasta biologikoa bestetik: mundua ez da aberats eta pobreen artean bananduko, bioteknologiak hobetutako supergizakien eta balio gutxiko herritarren artean baizik".
Aurrerapen teknologiko-zientifikoez galdetuta, panorama iluna irudikatu du Yuval Noah Harari intelektualak La Voz de Galicia egunkarian. Gizakia Jainko bihurtzen ari dela dio, “literalki, ez zentzu metaforikoan: gizakiak diseinatzen eta fabrikatzen ikasten ari gara”. Bere hitzetan, XXI. mendeko ekonomiaren produktu garrantzitsuenak ziurrenik gorputza eta burmuina izango dira.
Gizaki hilezkorrak
“Hilezkortasuna lortzeko bidean gara. Beharbada, mende bukaeran aberatsenek nahi adina luzatu ahalko dute euren bizitza. Egia da gorputza berez mugatua dela, baina genetikari eta ziborg-ei esker, gorputza eta zati bionikoak uztartuz, bizitzaren muga luzatu ahalko da, eta halakoetan asko ari dira inbertitzen Silicon Valley eta halako lekuetan”.
Askatasuna, zertarako?
“Seguruenik, gure bizitzari buruzko gero eta erabaki gehiago algoritmoek hartuko dituzte eta ez gizakiok. Non lan egin, ikasi edo norekin ezkondu erabakitzeko, gero eta gutxiago egingo diogu kasu gure sentimenduei eta gero eta gehiago utziko dugu hautua gutaz eta ingurukoez datuak biltzen dituzten algoritmoen esku”.
Teknologiaren truke, pribatutasuna
Gure pribatutasun eta intimitateari uko egiteko prest egongo garela dio Hararik, teknologiak emango dizkigun onuren truke. “Adibidez, minbizia izan dezakegula ohartaraziko diguten sentsore biometrikoak jartzen badizkigute eta datu horiek Googlek monitorizatzen baditu, gehienak prest egongo dira Googleri kontrol hori uzteko, osasunaren berri ematearen truke”.
Garbi du intelektualak: “Munduko aktiborik inportanteena datuak izango dira. Algoritmoen kontrola duen erakunde edo enpresa, izan Google, izan gobernu bat, munduko boteretsuena izango da”.
Horregatik guztiagatik, teknologia berriez informatuago egoteko eta gure ordez erabakitzen ez uzteko gomendatzen du Hararik. “Arrisku handiak daude, baina gauzak aldatzeko garaiz gaude”.
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Mastodon.eusen euskara da hizkuntza nagusia, baina Fedibertsoa ehunka hizkuntza hitz egiten dituen komunitate global eta bizia da. Horregatik, itzulpenak egiteko Libretranslate tresna librea erabiltzen hasi dira. Horri esker, nazioarteko eragile eta norbanakoek argitaratukoak... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Beharbada gizakion ahultasunetariko bat gehiengoari entzuteko eta kasu egiteko dugun joera da. Ziur gure espeziearen garapenaren ezaugarri garrantzitsua izan dela, eta beharrezkoa biziraupenerako. Baina digitalizazioarekin, dugun ezaugarri horrek zaurgarriagoak bilakatu... [+]
Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]
Altxa Burua taldeak eskatu du bigarren hezkuntzako EAEko ikastetxeetan kendu ditzatela mugikorrak, debeku bat ezarrita arauz. Aste honetan eskaera eraman dute Eusko Legebiltzarrera, Hezkuntza Sailak ikastetxeak telefono mugikorrik gabeko esparru gisa izendatu ditzan.
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Azken 15 urteetan dugun Internetak hartu duen bilakaera ikusita, duen eredu teknologiko eta negozio ereduari lotuta, gizatasunaren alde txarrenak areagotzeko tresna dela pentsatu dezakegu. Ideia horrekin konforme ez dauden eragileak sortu dira mundu osoan zehar. Honako... [+]